Την ώρα που ένα νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Μόσχας βρίσκεται στο τραπέζι της ΕΕ, αυξάνονται ολοένα και περισσότερο οι πιέσεις στη Γαλλία να διακόψει πλήρως τις σχέσεις με τον πυρηνικό τομέα της Ρωσίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να συναντηθεί με διπλωμάτες από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ την Παρασκευή (21/4) για να ξεκινήσει συζητήσεις σχετικά με το 11ο πακέτο κυρώσεων ως απάντηση στην εισβολή στην Ουκρανία.
Ένα «χτύπημα» στην κρατική πυρηνική εταιρεία της Μόσχας, Rosatom, μοιάζει να έχει διχάσει τις χώρες του μπλοκ, καθώς ορισμένες εξ αυτών εξαρτώνται από τη Ρωσία για την προμήθειά τους σε πυρηνικά καύσιμα, ιδίως η Γαλλία, σύμφωνα με ανάλυση του Politico.
Αν και πολλές εμπορικές συνεργασίες έχουν «παγώσει» ή ανασταλεί τον περασμένο χρόνο, εταιρείες που ελέγχονται από το γαλλικό κράτος συνεχίζουν να διατηρούν δεσμούς με τη Rosatom.
Τόσο η Ουκρανία αλλά και διπλωμάτες από πολλές χώρες της ΕΕ απηύθυναν εκκλήσεις προς το Παρίσι να διακόψει κάθε δεσμό με τη Rosatom, ειδικά δεδομένου του ρόλου της στην επίβλεψη του κατεχόμενου από τη Ρωσία πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζια στην Ουκρανία.
«Είμαι βέβαιος» ότι το Παρίσι έχει ηθικό καθήκον να ενθαρρύνει τις υποστηριζόμενες από το κράτος εταιρείες του να διακόψουν τους δεσμούς τους με τη Rosatom», δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας της Ουκρανίας German Galushchenko μιλώντας στο Politico τον περασμένο μήνα, εξηγώντας ότι το Κίεβο επιθυμεί από όλες οι χώρες της ΕΕ που διατηρούν εμπορικές σχέσεις με τη ρωσική πυρηνική βιομηχανία, να τις διακόψουν.
«Το Παρίσι, θα πρέπει τουλάχιστον να υποστηρίξει τα μακροχρόνια αιτήματα των χωρών της Βαλτικής και της Πολωνίας για κυρώσεις σε βάρος της Rosatom», έγραψε την περασμένη εβδομάδα στο Twitter ο Σβεν Γκίγκολντ, υφυπουργός στο υπουργείο Ενέργειας της Γερμανίας. «Θα προσπαθήσουμε να πείσουμε τη Γαλλία», πρόσθεσε.
Στα τέλη Φεβρουαρίου, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στη Rosatom. Τόσο η Ουάσιγκτον όσο και το Λονδίνο έχουν επιβάλει κυρώσεις σε ορισμένα από τα στελέχη της εταιρείας για «βαθιές διασυνδέσεις με το ρωσικό στρατιωτικό – βιομηχανικό συγκρότημα».
Εκπρόσωπος της Rosatom δήλωσε στο Politico ότι η εταιρεία «πάντα είχε την άποψη ότι η πυρηνική ενέργεια πρέπει να παραμείνει εκτός πολιτικής».
Παρά την ισχυρή ώθηση ορισμένων χωρών της ΕΕ και της Κομισιόν να στοχοποιήσουν στελέχη της Rosatom κατά τη διάρκεια προηγούμενων συζητήσεων για κυρώσεις, αυτές οι προσπάθειες ναυάγησαν εν μέρει λόγω της πίεσης από την Ουγγαρία, όπου η Rosatom είναι υπεύθυνη για την επέκταση του πυρηνικού σταθμού της στο Paks. Αλλά και η Γαλλία, αντιτίθεται επίσης στις κυρώσεις.
Διπλωμάτες από τέσσερις χώρες της ΕΕ, φέρονται να υποστήριξαν ότι πίσω από τη Βουδαπέστη και την άρνηση για πυρηνικές κυρώσεις, κρυβόταν το Παρίσι.
«Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της δεν έχουν υιοθετήσει κυρώσεις με στόχο την πολιτική πυρηνική ενέργεια», ανέφερε το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών στο διεθνές μέσο, ενώ πρόσθεσε ότι «η Γαλλία και οι ΗΠΑ συνεχίζουν να συνεργάζονται με τη Ρωσία στους τομείς της πυρηνικής ασφάλειας».
Στρατηγικές συμφωνίες και στενοί δεσμοί
Για τη Γαλλία, «η Rosatom είναι περισσότερα από απλός πελάτης», είπε η Valérie Faudon, γενική εκπρόσωπος της Γαλλικής Εταιρείας Πυρηνικής Ενέργειας, ενώ πρόσθεσε ότι το Παρίσι δεν εξαρτάται από τη Ρωσία για την ασφάλεια του εφοδιασμού.
Οι πυρηνικοί δεσμοί του Παρισιού και της Μόσχας, που χρονολογούνται από τον Ψυχρό Πόλεμο, είναι πιο εμφανείς στις σχέσεις μεταξύ της Rosatom και της κρατικά ελεγχόμενης EDF, της μεγαλύτερης γαλλικής εταιρείας κοινής ωφελείας που διαχειρίζεται τον πυρηνικό στόλο της χώρας.
Η εταιρεία υπέγραψε συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας με τη Rosatom για το πράσινο υδρογόνο το 2021, καθώς και κοινή δήλωση για την ανάπτυξη ερευνητικής συνεργασίας.
Ο εκπρόσωπος της Rosatom την χαρακτήρισε «μια σύμπραξη που αποτελεί κινητήριο μοχλό ανάπτυξης τόσο στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας όσο και στα επιστημονικά έργα».
«Υπάρχουν τομείς στους οποίους αναπτύσσουμε αμοιβαία τις σχέσεις μας, για παράδειγμα, έργα σε τρίτες χώρες, ανάπτυξη κύκλου πυρηνικού καυσίμου και ανταλλαγή εμπειριών στην ανάπτυξη πυρηνικής ασφάλειας», τόνισε η Faudon.
Ακόμα, όταν η Rosatom πρόκειται να κατασκευάσει ένα πυρηνικό εργοστάσιο στο εξωτερικό, συχνά βασίζεται σε τεχνολογία γαλλικών εταιρειών – δαπανώντας συνήθως έως και 1 δισεκατομμύριο ευρώ ανά έργο, σημείωσε η ίδια.
Αυτές οι παραγγελίες περιλαμβάνουν συνήθως συστήματα διοίκησης και ελέγχου από την Framatome, η οποία ανήκει κατά πλειοψηφία στην EDF.
Η Framatome έχει διαρκή ρόλο σε ρωσικά πυρηνικά κατασκευαστικά έργα σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του Paks . Η εταιρεία σκοπεύει να δημιουργήσει μια κοινοπραξία με τη Rosatom για την παραγωγή πυρηνικών καυσίμων στη δυτική Γερμανία, ένα έργο που έχει επικριθεί έντονα από τις τοπικές αρχές.
Η γαλλική εταιρεία υπέγραψε επίσης μια στρατηγική συμφωνία συνεργασίας με τη Rosatom τον Δεκέμβριο του 2021 για να επεκτείνει τη συνεργασία στην κατασκευή καυσίμων και άλλες τεχνολογίες.
Η Framatome δεν έκανε κάποιο σχόλια σχετικά με τα τρέχοντα συμβόλαιά της, αλλά αναφερόμενος στη συμφωνία του 2021, εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε: «Όλα έχουν αναβληθεί μέχρι νεωτέρας», προσθέτοντας ότι η Framatome «θα επανεξετάσει τη συμφωνία εάν και όταν αυτό είναι σκόπιμο». Η EDF αρνήθηκε να σχολιάσει το θέμα.
Ενώ η Γαλλία υποστηρίζει πως δεν εξαρτάται από τη Ρωσία για τα πυρηνικά της καύσιμα και την ασφάλεια του εφοδιασμού, αγόρασε εμπλουτισμένο ουράνιο αξίας 359 εκατομμυρίων ευρώ από τη Μόσχα το 2022, υπερτριπλάσιο από το ποσό που αγόρασε το 2021.
Αλλά αυτό δεν αποτελεί τη μαναδική τέτοια πώληση στη Δύση. Οι ΗΠΑ αγόρασαν 830 εκατομμύρια δολάρια εμπλουτισμένου ουρανίου από τη Ρωσία το 2022.
Η Μόσχα προμηθεύει επίσης καύσιμα σε αντιδραστήρες στη Βουλγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, τη Φινλανδία, τη Σλοβακία και την Ουγγαρία.
