Κυβερνήσεις και κεντρικοί τραπεζίτες πονοκεφαλιάζουν εδώ και εβδομάδες για τις συνέπειες – στο οικονομικό πεδίο – από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο αλλά και τις εξαγγελίες του που αφορούν στην επιβολή δασμών.
Όπως αναφέρει το Axios οι υπεύθυνοι χάραξης παγκόσμιας πολιτικής παραδέχονται ότι η πορεία των οικονομιών τους το επόμενο έτος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον εκλεγμένο πρόεδρο Τραμπ και από το αν η εμπορική του ατζέντα θα γίνει πραγματικότητα.
Οι οικονομικές συγκυρίες σε μεγάλα έθνη από την Κίνα έως τον Καναδά είναι τελείως διαφορετικές, αλλά οι προοπτικές τους κινδυνεύουν όλες να τιναχθούν στον αέρα από τους δασμούς.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες προσπαθούν να προετοιμάσουν τις χρηματοπιστωτικές αγορές για τις αναμενόμενες αλλαγές των επιτοκίων.
Αλλά τώρα μπαίνουν στο ισοδύναμο ενός οικονομικού κενού, με τις άγνωστες επιπτώσεις που μπορεί να έχει στον πληθωρισμό και την ανάπτυξη ένας παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος – σε συνδυασμό με περικοπές φόρων, απορρύθμιση και άλλες αλλαγές πολιτικής.
«Αυτό είναι αχαρτογράφητο έδαφος για τους κεντρικούς τραπεζίτες», λέει στο Axios ο Brahima Coulibaly, του Brookings και πρώην οικονομολόγος του Federal Reserve Board.
«Είναι λιγότερο έμπειροι και εκπαιδευμένοι να διαχειριστούν πολιτικές αβεβαιότητες αυτού του μεγέθους», προσθέτει ο Coulibaly. «Ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες εκδίδουν το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα και όπου η πολιτική δεν έχει ιστορικά υποστεί σημαντική απρόβλεπτη συμπεριφορά».
Ο Τραμπ υπόσχεται να χρησιμοποιήσει γενναιόδωρα τους δασμούς όταν αναλάβει τα καθήκοντά του, επιβάλλοντας υψηλούς φόρους σε όλα τα εισαγόμενα αγαθά. Αυτό θα σηματοδοτούσε ένα βήμα προς τα πάνω από την πρώτη του θητεία στο αξίωμα, όταν μόνο οι κινεζικές εξαγωγές και επιλεγμένα άλλα προϊόντα, όπως ο χάλυβας, βρίσκονταν στη γραμμή του πυρός.
Πέρα από τους ισχυρισμούς του Τραμπ ότι μια τέτοια πολιτική θα αναζωογονήσει την εγχώρια μεταποίηση, οι δασμοί μοιάζουν τώρα με το εργαλείο που θα χρησιμοποιηθεί για να αποσπάσει τις επιθυμητές αλλαγές από άλλες χώρες.
Αυτό αφήνει ερωτήματα σχετικά με το πόσο συχνά (και κατά πόσο) ο Τραμπ θα μπορούσε να αυξήσει το διακύβευμα των δασμών. Για παράδειγμα, ο εμπορικός σύμβουλος του Τραμπ, Peter Navarro, δήλωσε στο Reuters ότι ο νέος πρόεδρος θα μπορούσε «απλώς να αυξήσει τους δασμούς υψηλότερα» στην Κίνα, εάν η χώρα υποτιμούσε το νόμισμά της.
«Τις οικονομικές προοπτικές θολώνει η πιθανότητα νέων δασμών στις καναδικές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Τιφ Μάκλεμ, επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας του Καναδά, αφού ανακοίνωσε μείωση των επιτοκίων κατά μισή μονάδα για να στηρίξει την προβληματική οικονομία της.
«Κανείς δεν ξέρει πώς θα εξελιχθεί αυτό», πρόσθεσε η Μάκλεμ. «Πρόκειται για μια σημαντική νέα αβεβαιότητα».
Εν τω μεταξύ, η Κρίστια Φρίλαντ -η υπουργός Οικονομικών του Καναδά που παραιτήθηκε τη Δευτέρα- προειδοποίησε κατά νέων σχεδίων για κυβερνητικές δαπάνες πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του Τραμπ: Η χώρα πρέπει να κρατήσει «τη δημοσιονομική της σκόνη στεγνή σήμερα, ώστε να έχουμε τα αποθέματα που μπορεί να χρειαστούμε για έναν επερχόμενο πόλεμο δασμών», ανέφερε η Φρίλαντ σε δήλωσή της.
«Περίπλοκη κατάσταση»
Μιλώντας στη Φρανκφούρτη την περασμένη εβδομάδα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ απαρίθμησε ορισμένα από τα άγνωστα: το εύρος των μέτρων, την κλίμακα των αντιποίνων και τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να αναδρομολογηθεί η εμπορική κίνηση για να αποφευχθεί.
«Πρόκειται για μια πολύ περίπλοκη κατάσταση, με μεταβαλλόμενα μέρη», δήλωσε η Λαγκάρντ.
Η Fed, η οποία πιθανότατα θα ανακοινώσει μείωση των επιτοκίων κατά ένα τέταρτο της μονάδας αυτή την Τετάρτη, λέει ότι δεν μπορεί να καθορίσει την πολιτική της με βάση το πώς μπορεί να διαμορφωθεί η ατζέντα των δασμών του Τραμπ.
Η έλλειψη σαφήνειας καθιστά πιο θολές τις προβλέψεις της Fed, ένα νέο σύνολο των οποίων αναμένεται να εκδοθεί την Τετάρτη.
«Δεν ξέρουμε πόσο μεγάλες θα είναι, δεν ξέρουμε το χρονοδιάγραμμα και τη διάρκεια», δήλωσε ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ σε συνέδριο των New York Times αυτόν τον μήνα. «Δεν μπορούμε πραγματικά να αρχίσουμε να χαράζουμε πολιτική πάνω σε αυτό. Πρέπει να το αφήσουμε να εξελιχθεί».
Η επικεφαλής κεντρική τραπεζίτης της Αυστραλίας, Μισέλ Μπούλοκ, επανέλαβε αυτό το μήνυμα τον περασμένο μήνα. «Στην πραγματικότητα δεν ξέρουμε τι θα συμβεί. … Δεν μπορούμε να κάνουμε άλματα στις σκιές».
Η προσδοκία των πολιτικών του Τραμπ και μόνο ήταν αρκετή για να ωθήσει τους κεντρικούς τραπεζίτες της Νότιας Κορέας να μειώσουν το κόστος δανεισμού για δεύτερη φορά μέσα σε λίγους μήνες – η πρώτη συνεχόμενη μείωση επιτοκίων της χώρας εδώ και 15 χρόνια, γεγονός που εξέπληξε τις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Το μέγεθος της «κόκκινης σκούπας» – πέραν της νίκης του Τραμπ – «ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες μας, στέλνοντας κλυδωνισμούς με ευρείες εμπορικές επιπτώσεις σε ολόκληρο τον κόσμο», δήλωσε ο κορυφαίος κεντρικός τραπεζίτης της χώρας ανακοινώνοντας την απόφαση, σύμφωνα με τους Korea Times.
Οι πολιτικές του Τραμπ αναμένεται να είναι πληθωριστικές, διατηρώντας τα επιτόκια υψηλότερα στις ΗΠΑ. Αυτός είναι ένας λόγος πίσω από την άνοδο του δολαρίου ΗΠΑ: μια αντίδραση στην αναμενόμενη πολιτική πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του Τραμπ.
Η συνεχιζόμενη ανατίμηση του δολαρίου μπορεί να προκαλέσει χάος σε όλο τον κόσμο – ένας τρόπος για να χτυπήσουν τα αποτελέσματα των δασμών άλλα έθνη.
Ένα ισχυρότερο δολάριο εδώ μπορεί να υποδαυλίσει τον πληθωρισμό στο εξωτερικό, καθώς οι εισαγωγές γίνονται πιο ακριβές για τα έθνη με ασθενέστερα νομίσματα.
Για τα υπερχρεωμένα έθνη, το χρέος σε δολάρια γίνεται πολύ ακριβότερο για να αποπληρωθεί.
«Η έκταση της ανησυχίας τείνει να συσχετίζεται με την έκταση της εξάρτησης από τις ΗΠΑ», λέει ο Coulibaly.
«Αλλά δεδομένου του ρόλου του δολαρίου και της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ και του τρόπου με τον οποίο διαχέεται στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, όλες οι χώρες το παρακολουθούν», αναφέρει.
