Αίσθηση προκάλεσε η δήλωση του Ντόναλντ Τραμπ ότι θα ήθελε οι ΗΠΑ να αναλάβουν τον έλεγχο και την ανασυγκρότηση της Λωρίδας της Γάζας, ωστόσο, όπως σχολιάζει το Reuters, ήταν αρκετά ενδεικτική των επεκτατικών φιλοδοξιών της νέας κυβέρνησής του.
Τραμπ: Από το «Πρώτα η Αμερική» στο «Περισσότερη Αμερική»
Ειδικότερα, όπως αναφέρει το πρακτορείο, από την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο πριν από περίπου δύο εβδομάδες, το γνωστό δόγμα «Πρώτα η Αμερική» φαίνεται να έχει μετατραπεί σε «Περισσότερη Αμερική», με τον αμερικανό πρόεδρο να δείχνει ότι έχει εμμονή με την απόκτηση νέων εδαφών, παρά τις προεκλογικής του δεσμεύσεις να κρατήσει τις ΗΠΑ μακριά από ξένες εμπλοκές και «αιώνιους πολέμους».
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου την Τρίτη (4/2) στον Λευκό Οίκο με τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο Τραμπ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να αποκτήσουν τη Γάζα, αναφέροντας ότι οραματίζεται την οικοδόμηση ενός θέρετρου όπου οι διεθνείς κοινότητες θα μπορούσαν να ζήσουν αρμονικά.
Η πρόταση αυτή προκάλεσε διπλωματικούς κλυδωνισμούς στη Μέση Ανατολή και σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά ήταν χαρακτηριστική του τρόπου με τον οποίο ο Τραμπ προσεγγίζει τη δεύτερη θητεία του – αντιμετωπίζοντας τους δεσμούς με στενούς συμμάχους όπως ο Καναδάς και το Μεξικό ως σχέσεις -σε μεγάλο βαθμό- συναλλαγής και βλέποντας τον κόσμο ως μια μεγάλη επιχειρηματική ευκαιρία. Η άποψη αυτή υπογραμμίστηκε από την πρότασή του τη Δευτέρα να ιδρύσει ένα αμερικανικό κρατικό ταμείο πλούτου.
Τραμπ: Πρόεδρος ή κτηματομεσίτης;
Παράλληλα, ο Τραμπ έχει μιλήσει για το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να πάρουν πίσω τη Διώρυγα του Παναμά, έχει προτείνει οι ΗΠΑ να αποσπάσουν τη Γροιλανδία από τη Δανία και έχει επανειλημμένα προτείνει να απορροφηθεί ο Καναδάς ως η 51η πολιτεία των ΗΠΑ. Οι δημοσκοπήσεις του Reuters/Ipsos δείχνουν μικρή δημόσια υποστήριξη για αυτές τις ιδέες, ακόμη και στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Τραμπ.
Ταυτόχρονα, έχει απειλήσει τον Καναδά -μαζί με το Μεξικό- με οικονομικές κυρώσεις εάν δεν συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις του για την ασφάλεια των συνόρων.
Ο Τραμπ έθεσε επίσης την προοπτική επανεγκατάστασης των περισσότερων από 2 εκατομμυρίων Παλαιστινίων που ζουν στη Γάζα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι έχει καταστεί ακατοίκητη μετά από σχεδόν 16 μήνες πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς. Οι υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταδικάζουν τέτοιες ιδέες ως εθνοκάθαρση. Οποιαδήποτε αναγκαστική εκτόπιση θα παραβίαζε πιθανότατα το διεθνές δίκαιο.
Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Τρίτη με τον Νετανιάχου, ο Τραμπ μίλησε ως κτηματομεσίτης που ήταν κάποτε, ενώ αναγνώρισε τις κακουχίες που έχουν υποστεί οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι της Γάζας.
«Θα το μετατρέψετε σε ένα διεθνές, απίστευτο μέρος. Νομίζω ότι οι δυνατότητες της Λωρίδας της Γάζας είναι απίστευτες», δήλωσε ο Τραμπ. «Και νομίζω ότι όλος ο κόσμος, εκπρόσωποι από όλο τον κόσμο, θα βρίσκονται εκεί και θα ζουν εκεί. Οι Παλαιστίνιοι επίσης, οι Παλαιστίνιοι θα ζήσουν εκεί. Πολλοί άνθρωποι θα ζήσουν εκεί».
Ο γαμπρός του Τραμπ και πρώην βοηθός του, Τζάρεντ Κούσνερ, περιέγραψε πέρυσι τη Γάζα ως «πολύτιμη» παραθαλάσσια ιδιοκτησία.
Ο Νετανιάχου επαίνεσε τον Τραμπ επειδή «σκέφτεται έξω από το κουτί», αλλά κανένας από τους δύο ηγέτες δεν ασχολήθηκε με τη νομιμότητα μιας τέτοιας πρότασης.
Αλλά ο Τραμπ μπορεί να μην είναι σοβαρός σχετικά με μια αμερικανική συμμετοχή στη Γάζα, δήλωσε ο Will Wechsler, ανώτερος διευθυντής προγραμμάτων Μέσης Ανατολής στο Atlantic Council. Μπορεί να κάνει αυτό που κάνει συχνά, να παίρνει ακραίες θέσεις ως στρατηγική διαπραγμάτευσης, δήλωσε ο Wechsler.
«Ο πρόεδρος Τραμπ ακολουθεί το συνηθισμένο του εγχειρίδιο: μετατοπίζει τα γκολπόστ για να αυξήσει τη μόχλευση εν αναμονή μιας διαπραγμάτευσης που θα ακολουθήσει», δήλωσε ο Wechsler. «Σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για μια διαπραγμάτευση σχετικά με το μέλλον της Παλαιστινιακής Αρχής».
Δύσκολο να υπάρξει «happy end»
Αλλά η πρόταση του Τραμπ φαίνεται να απορρίπτει την ιδέα μιας λύσης δύο κρατών υπέρ κάποιου νέου παραδείγματος που περιλαμβάνει τις ΗΠΑ που ίσως να λειτουργούν ως ρυθμιστής στην περιοχή.
«Ουάου», δήλωσε ο Jon Alterman, πρώην αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο οποίος τώρα είναι επικεφαλής του προγράμματος για τη Μέση Ανατολή στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών της Ουάσιγκτον. Οι κάτοικοι της Γάζας ήταν απίθανο να εγκαταλείψουν οικειοθελώς την περιοχή, είπε.
«Πολλοί κάτοικοι της Γάζας κατάγονται από Παλαιστίνιους που εγκατέλειψαν τμήματα του σημερινού Ισραήλ και δεν μπόρεσαν ποτέ να επιστρέψουν στις προηγούμενες εστίες τους. Είμαι επιφυλακτικός ότι πολλοί θα ήταν πρόθυμοι να εγκαταλείψουν ακόμη και μια κατεστραμμένη Γάζα», είπε. «Μου είναι δύσκολο να φανταστώ ένα ευτυχές τέλος για μια μαζική ανάπλαση μιας αποψιλωμένης Γάζας».
Οι Παλαιστίνιοι μαχητές της Χαμάς ήρθαν στην εξουσία στη Γάζα το 2007 μετά την αποχώρηση των ισραηλινών στρατιωτών και εποίκων το 2005, αλλά ο θύλακας εξακολουθεί να θεωρείται κατεχόμενο έδαφος από το Ισραήλ από τα Ηνωμένα Έθνη. Το Ισραήλ και η Αίγυπτος ελέγχουν την πρόσβαση στη Γάζα.
Τα Ηνωμένα Έθνη και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν από καιρό υποστηρίξει το όραμα δύο κρατών που ζουν δίπλα-δίπλα μέσα σε ασφαλή και αναγνωρισμένα σύνορα. Οι Παλαιστίνιοι θέλουν ένα κράτος στη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τη Λωρίδα της Γάζας, όλα εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ στον πόλεμο του 1967 με γειτονικά αραβικά κράτη.
Δεκάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν κοντά στον Λευκό Οίκο την Τρίτη για να διαμαρτυρηθούν για την επίσκεψη του Νετανιάχου, με τις διαδηλώσεις να συνεχίζονται μετά τα σχόλια του Τραμπ για τη Γάζα. Ο Νετανιάχου αντιτίθεται σταθερά σε ένα παλαιστινιακό κράτος.
«Τραμπ, ο Μπίμπι (σ.σ Μπενιαμίν Νετανιάχου) ανήκει στη φυλακή, η Παλαιστίνη δεν πωλείται», φώναζαν οι διαδηλωτές.
Δυσαρεστημένοι οι ψηφοφόροι του Τραμπ με την επεκτατική του διάθεση
Ως υποψήφιος πρόεδρος, ο Τραμπ μίλησε σε μεγάλο βαθμό απομονωτικά για την ανάγκη να τερματιστούν οι ξένοι πόλεμοι και να ενισχυθούν τα σύνορα. Πρότεινε η Ευρώπη να αναλάβει σε μεγάλο βαθμό την υπόθεση της Ουκρανίας στον πόλεμό της με τη Ρωσία και όχι οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι πρώτες προσπάθειές του στον Λευκό Οίκο επικεντρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό στην απέλαση των μεταναστών που βρίσκονται παράνομα στη χώρα και στη συρρίκνωση του μεγέθους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης – δύο σημεία της προεκλογικής του ατζέντας.
Ο επεκτατισμός δεν ήταν μέρος της ρητορικής του και μπορεί να υπάρχει κάποιος πολιτικός κίνδυνος για τον Τραμπ και τους Ρεπουμπλικάνους συμμάχους του. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις του Reuters/Ipsos, οι ψηφοφόροι δεν είναι σύμφωνοι.
Μόλις το 16% των ενηλίκων των ΗΠΑ υποστήριξε την ιδέα να πιέσουν οι ΗΠΑ τη Δανία να πουλήσει τη Γροιλανδία σε δημοσκόπηση του Reuters/Ipsos που διεξήχθη στις 20-21 Ιανουαρίου μετά την ορκωμοσία του Τραμπ. Περίπου το 29% υποστήριξε την ιδέα της ανάκτησης του ελέγχου της διώρυγας του Παναμά.
Μόλις το 21% συμφώνησε με την ιδέα ότι οι ΗΠΑ έχουν το δικαίωμα να επεκτείνουν την επικράτειά τους στο δυτικό ημισφαίριο και μόλις το 9% των ερωτηθέντων, συμπεριλαμβανομένου του 15% των Ρεπουμπλικανών, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν στρατιωτική δύναμη για να εξασφαλίσουν νέα εδάφη.
