Ο Ρώσος ολιγάρχης Ρομάν Αμπράμοβιτς ήταν γνωστός για τη γενναιοδωρία του όταν επρόκειτο για τα υπερπολυτελή σκάφη του.
Όμως, μια νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι, ενώ επένδυε αμύθητα ποσά στην πολυτελή ζωή εν πλω, φέρεται να απέφευγε την πληρωμή φόρων για τα έξοδά τους.
Μέσα από τη μεγαλύτερη διαρροή εγγράφων που έγινε ποτέ, γνωστή ως Cyprus Confidential έρχονται στο φως λεπτομέρειες για ένα κύκλωμα που φαίνεται να βοήθησε εταιρείες του Αμπράμοβιτς να αποφύγουν ΦΠΑ δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Τα έγγραφα αποκαλύπτουν ότι εταιρείες του Αμπράμοβιτς χρησιμοποιούσαν offshore για να δημιουργήσουν την εικόνα ότι τα πέντε υπερπολυτελή γιοτ του, όπως το Eclipse αξίας 390 εκατ. ευρώ, ενοικιάζονταν για εμπορικούς σκοπούς. Αυτός ο χαρακτηρισμός επέτρεψε στις εταιρείες να αποφύγουν την πληρωμή ΦΠΑ για τεράστια έξοδα, όπως τα 2 εκατ. ανά γέμισμα καυσίμου.
Το κύκλωμα φοροαποφυγής
Από το 1999 έως το 2010, σύμφωνα με τα έγγραφα, τα superyachts του Αμπράμοβιτς ανήκαν το καθένα σε ξεχωριστές εταιρείες, όλες εγγεγραμμένες στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους (BVI) και οι ίδιες ανήκαν σε ένα trust με έδρα την Κύπρο, του οποίου ο Αμπράμοβιτς ήταν ο δικαιούχος.
Σύμφωνα με το σύστημα, το οποίο διήρκεσε από το 2005 έως τουλάχιστον το 2012, οι εταιρείες που κατείχαν σκάφη θα εκμίσθωναν τα σκάφη τους στην Blue Ocean Yacht Management, η οποία τελικά ανήκε επίσης στον Αμπράμοβιτς, με αντάλλαγμα εκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Η Blue Ocean υποτίθεται ότι ενοικίαζε τα γιοτ σε «πελάτες» για εμπορικές κρουαζιέρες. Στην πραγματικότητα, οι μόνοι «πελάτες» της ήταν άλλες εταιρείες του ίδιου του Αμπράμοβιτς.
Σε εσωτερικό υπόμνημα του 2005, ο Τζόναθαν Χόλογουεϊ, διευθυντής της Blue Ocean, αναγνώριζε ότι ο στόχος ήταν να αποφευχθεί ο ΦΠΑ:
«Θέλουμε να αποφύγουμε την πληρωμή ΦΠΑ για την αγορά των γιοτ και, όπου είναι δυνατόν, για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που παρέχονται στα γιοτ».
Το υπόμνημα προειδοποιούσε επίσης για τον κίνδυνο αποκάλυψης:
«Πρέπει να προχωρήσουμε με ανοιχτά μάτια και να γνωρίζουμε τους κινδύνους. Ένας αποφασισμένος ελεγκτής θα μπορούσε να ανακαλύψει τη σύνδεση».
Η επιτυχία του σχεδίου απαιτούσε όχι μόνο περίπλοκες εταιρικές δομές αλλά και πλαστά έγγραφα. Σε email του, ο Χόλογουεϊ σημείωνε ότι οι συμβάσεις ενοικίασης των γιοτ (time charters) συχνά συντάσσονταν εκ των υστέρων:
«Για να διεκδικήσουμε αφορολόγητα καύσιμα στο μέλλον, πρέπει να μπορούμε να παράγουμε υπογεγραμμένες συμβάσεις εντός 24 ωρών».
Σε πολλές περιπτώσεις, οι συμβάσεις φαίνεται να ήταν αναδρομικά χρονολογημένες και συχνά δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματική τοποθεσία ή χρήση των γιοτ.
Οι ιταλικές αρχές ξεκίνησαν έρευνα το 2015 για μη καταβολή φόρων άνω των 500.000 ευρώ από την Blue Ocean. Ενώ οι ποινικές κατηγορίες τελικά αποσύρθηκαν, η Κύπρος πήγε την υπόθεση ακόμα πιο μακριά.
Το 2012, οι κυπριακές φορολογικές αρχές αποφάνθηκαν ότι η Blue Ocean όφειλε πάνω από 14 εκατ. ευρώ σε απλήρωτους φόρους, καθώς δεν απέδειξε ότι τα γιοτ χρησιμοποιούνταν για εμπορικούς σκοπούς.
Η Blue Ocean αντιστάθηκε νομικά για περισσότερα από 10 χρόνια, αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου απέρριψε την έφεσή της τον Μάρτιο του 2024. Μέχρι τότε, η εταιρεία είχε διαλυθεί.
Η απάντηση του Αμπράμοβιτς
Οι δικηγόροι του Αμπράμοβιτς αρνούνται οποιαδήποτε ευθύνη ή γνώση για πιθανή φοροδιαφυγή, δηλώνοντας ότι ο πελάτης τους ακολούθησε πάντα επαγγελματικές φορολογικές συμβουλές.
