Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από την ώρα που μετακόμισε στις Βρυξέλλες το 2019 είχε μόλις λίγους μήνες ήσυχους μέχρι που ξέσπασε η πανδημία του κορονοϊού.
Η «Σιδηρά Κυρία» της Κομισιόν κλήθηκε από πολύ νωρίς να γίνει μια διαχειρίστρια κρίσεων, καθώς βρέθηκε αντιμέτωπη με μια παγκόσμια πανδημία με εκατομμύρια νεκρούς και που έφερε την οικονομία σε αδιέξοδο υποχρεώνοντας τις κυβερνήσεις ακόμα και των προηγμένων κρατών να αγωνίζονται για να προμηθευτούν τα βασικά ιατρικά εφόδια.
Και υπήρξε και συνέχεια όταν ως επικεφαλής της Ε.Ε. κλήθηκε να οδηγήσει το μπλοκ στη δίνη που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η επακόλουθη ενεργειακή κρίση.
Την ίδια στιγμή ωστόσο βαρύνεται με σκάνδαλα, όπως αυτό με τις κρυφές συμφωνίες με τον επικεφαλής της Pfizer Αλμπερτ Μπουρλά για την προμήθεια εμβολίων κατά της Covid 19 αλλά και με παντελώς αρνητικούς χειρισμούς στα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής.
Κρατώντας τις θετικές της ενέργειες, η VDL, όπως είναι γνωστή, ζητά μια δεύτερη θητεία στο τιμόνι της Ε.Ε. Κατεβαίνει ως επικεφαλής υποψήφια, ή Spitzenkandidat, της πολιτικής της οικογένειας, του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ).
Η εκλογή της ωστόσο, όσο περνάει ο καιρός όλο και θολώνει, με την ίδια να κάνει ξεκάθαρο άνοιγμα στην ακροδεξιά πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, προκειμένου να εξασφαλίσει τον απαραίτητο αριθμό ψήφων στο Ευρωκοινοβούλιο.
Οι Πράσινοι, την ιδια στιγμή – που δεν ξεχνούν τη διαχείρισή της στα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής – ξεκαθαρίζουν πως δεν θα στηρίξουν την υποψηφιότητά της, αν συνάψει συμφωνία με ακροδεξιούς εθνικιστές.
Σύμφωνα με τον Guardian, η Terry Reintke, πρόεδρος της ομάδας των Πρασίνων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και υποψήφια για την προεδρία της Κομισιόν, είπε ότι η ομάδα του δεν θα υποστήριζε «απολύτως» τη φον ντερ Λάιεν εάν έρθει σε συμφωνία με την ομάδα της Ιταλίδας πρωθυπουργού στο Ευρωκοινοβούλιο, την ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR).
«Δεν πρόκειται να ενταχθούμε στον συνασπισμό ή στην πλειοψηφία με το ECR. Έτσι, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ή όποιος θέλει να δημιουργήσει μια πλειοψηφία, θα πρέπει να κάνει μια επιλογή», είπε η Reintke.
Η Reintke προειδοποίησε ότι εάν η VDL ενώσει τις δυνάμεις της με το ECR, το οποίο έχει επανειλημμένα καταψηφίσει τις πράσινες πολιτικές της ΕΕ και το σχέδιο της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης θα τεθεί σε κίνδυνο. «Είναι πολύ πιο πιθανό η πράσινη συμφωνία να πεθάνει, ή τουλάχιστον να επιβραδυνθεί», προειδοποιώντας ότι αυτό θα ήταν «μια καταστροφή όχι μόνο για το κλίμα, αλλά και για την οικονομική θέση της Ευρώπης» ενόψει του έντονου ανταγωνισμού από τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Η παρέμβαση αυτη της Γερμανίδας πολιτικού βαθαίνει το δίλημμα για τη φον ντερ Λάιεν, μετά και από την κοινή ανακοίνωση των κομμάτων της κεντροαριστεράς, τα οποία δεσμεύτηκαν να μην στηρίξουν την VDL σε περίπτωση που συνεργαστεί με σκληρά δεξιά κόμματα, συμπεριλαμβανομένων των «Αδελφών της Ιταλίας» της Μελόνι.
Η VDL επιδιώκει μια δεύτερη πενταετή θητεία ως πρόεδρος της Επιτροπής στις εκλογές της ΕΕ στις 6-9 Ιουνίου , όπου τα εθνικιστικά και ακροδεξιά κόμματα σε όλη την Ευρώπη αναμένεται να σημειώσουν σημαντικά κέρδη σε βάρος της παραδοσιακής κεντροδεξιάς, των Φιλελευθέρων και των Πρασίνων.
Εάν η φον ντερ Λάιεν εκλεγεί τελικά από τους ηγέτες της ΕΕ για δεύτερη θητεία, θα πρέπει να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία των 720 βουλευτών του νέου κοινοβουλίου. Ενώ το κεντρικό κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP), το οποίο περιλαμβάνει τους Γερμανούς Χριστιανοδημοκράτες (CDU) της von der Leyen, είναι πιθανό να παραμείνει η μεγαλύτερη δύναμη στο κοινοβούλιο, με πιθανούς 175 ευρωβουλευτές, πρέπει να εξασφαλίσει έναν πολύ ευρύτερο συνασπισμό.
Υπενθυμίζεται πως το 2019, η φον ντερ Λάιεν εκλέχθηκε με πλειοψηφία μόλις εννέα ψήφων. Η πορεία της προς την εξουσία είναι ακόμη πιο επισφαλής εάν οι εθνικιστές και οι ακροδεξιοί βγουν κερδισμένοι στις Ευρωεκλογές, αν και οι ευρωβουλευτές τους είναι διάσπαρτοι σε δύο ομάδες (ΕCR και ID) και αδέσμευτα μέλη που παραδοσιακά αγωνίζονται να συνεργαστούν.
Οι Πράσινοι ευρωβουλευτές δεν στήριξαν τη φον ντερ Λάιεν το 2019, αλλά τα ανώτερα στελέχη εντυπωσιάστηκαν αργότερα με τη δέσμευσή της στην πράσινη συμφωνία της ΕΕ. Η Reintke πιστώνει στη von der Leyen ότι πρότεινε νομοθεσία για το κλίμα που «άλλαξε πραγματικά την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης», αλλά εξέφρασε αμφιβολίες για την ικανότητά της να αντέξει την πίεση.
Και μάλλον έχει δίκιο. «Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν –αν κοιτάξεις το ιστορικό της– είναι μια πολιτικός που ακολουθεί το κλίμα της εποχής (σ.σ. zeitgeist)», υποστήριξε η Ρέιντκε. «Και το ρεύμα το 2019 ήταν προς την πράσινη Ευρώπη. Τώρα έχει μεγάλη πίεση από τη δική της πολιτική ομάδα και γνωρίζουμε ότι το ΕΛΚ θέλει να γυρίσει πίσω στις βασικές του ρίζες και στο ”business as usual”».
Στην προεκλογική της ομιλία, η υποψήφια των Πρασίνων, υποστήριξε πως η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν θα μπορέσει μόνη της να συνεχίζει την ”πράσινη συμφωνία”. Αυτό θα καταστεί δυνατό μόνο εάν οι Πράσινοι αποτελούν μέρος της πλειοψηφίας και αυτό είναι κάτι που οι ψηφοφόροι το γνωρίζουν».
Η Reintke, με καταγωγή από τη κοιλάδα του Ρουρ, βασική εστία παραγωγής άνθρακα και χάλυβα, αναφέρει ότι η Ευρώπη χρειάζεται ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα για να εφαρμόσει την πράσινη συμφωνία.
«Θα υπάρξει μια πλειοψηφία που θα συνεχίσει την πράσινη συμφωνία, που θα στέκεται σταθερά στο πλευρό της δημοκρατίας, στο κράτος δικαίου, στο επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να στηρίξει την Ursula von der Leyen; Τότε, ναι, οι Πράσινοι μπορούν να είναι μέρος αυτού. Αλλά αν δεν υπάρχει, τότε δεν είμαστε μαζί της. Και αυτό είναι απολύτως σαφές», ανέφερε.
Σημειώνεται πως οι Πράσινοι της Γερμανίας – που συμμετέχουν σε κυβέρνηση συνασπισμού με τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελεύθερους – βλέπουν τα ποσοστά τους να πέφτουν, μειώνοντας τις προοπτικές τους στο επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
«Αν θέλετε να συνεχιστούν [οι πράσινες πολιτικές], δεν μπορείτε να ψηφίσετε τα κόμματα που τότε, για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, από εκεί που ήταν ”πολύ πράσινα” τώρα γυρίζουν την πλάτη τους στην πράσινη συμφωνία. Πρέπει να ψηφίσετε το πρωτότυπο. Και αυτό θα είναι το μήνυμά μας», κατέληξε η Theressa Reintke.
Kατά τη διάρκεια της εκστρατείας της, η φον ντερ Λάιεν αρνήθηκε δύο φορές να αποκλείσει το ενδεχόμενο συνεργασίας με την Τζόρτζια Μελόνι την οποία χαρακτηρίζει «σαφώς φιλοευρωπαϊστρια». Οι αντίπαλοι υποψήφιοι αποδοκίμασαν αυτό το φλερτ με την εθνικίστρια Μελόνι ειδικά μετά τις καταγγελίες Ιταλών δημοσιογράφων πως η κυβέρνηση Μελόνι τούς ασκεί ασφυκτικό έλεγχο.
Η Φον ντερ Λάιεν επίσης αγνοεί τους περιορισμούς της ιταλικής κυβέρνησης στα δικαιώματα της LGBTQ+ κοινότητας, λέγοντας απλώς ότι η Ιταλία ακολουθεί μια «εντελώς διαφορετική προσέγγιση».
Η Sophia Russack, ερευνήτρια στο thinktank CEPS με έδρα τις Βρυξέλλες, υποστηρίζει πως η στρατηγική των αριστερών κομμάτων να βάλουν την VDL υπό πίεση ήταν ιδιαίτερα έξυπνη, ενώ προειδοποίησε ότι στη μυστική ψηφοφορία για τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι επικεφαλής των κομμάτων δεν μπορούν να βάλουν κομματική πειθαρχεία στους ευρωβουλευτές της.
Οι Πράσινοι σε αυτό έτειναν να είναι πιο πειθαρχημένοι, αλλά άλλες ομάδες δυσκολεύτηκαν να ελέγξουν τους ευρωβουλευτές τους, αναφέρει η Russack.
«Η δημιουργία αυτών των πλειοψηφιών είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο ζήτημα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Νομίζω ότι είναι έξυπνο από τα αριστερά κόμματα να ασκήσουν πίεση τώρα για να παρακινήσουν τη [φον ντερ Λάιεν] να μην φλερτάρει πολύ με τη δεξιά, αλλά δεν βλέπω ότι μπορεί να αντέξει να χάσει το ECR και άλλους, γιατί κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί αυτές τις ψήφους από την αριστερά ακόμα ακομα κι αν κάνει όλες αυτές τις παραχωρήσεις», καταλήγει η ερευνήτρια.
