Στις 9 Μαρτίου 2022, μόλις λίγες ημέρες μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, μια φωτογραφία έμελλε να σημαδέψει την φρίκη και τον τρόμο του πολέμου που μόλις ξεκινούσε.
Η 32χρονη έγκυος Ιρίνα Καλίνινα, ξαπλωμένη στο φορείο κρατώντας την τραυματισμένη κοιλιά της, απομακρύνεται από το βομβαρδισμένο μαιευτήριο της Μαριούπολης. Γύρω της το απόλυτο χάος. Κατεστραμμένα κτήρια, στάχτες και αποκαΐδια, αποτέλεσμα της ρωσικής επιδρομής.
Το στιγμιότυπο κατέγραψε με τον φακό του ο Ουκρανός φωτορεπόρτερ του Associated Press, Evgeniy Maloletka, ο οποίος κάλυψε την πολιορκία της Μαριούπολης και την αεροπορική επίθεση στο νοσοκομείο, που συγκλόνισε τον κόσμο. Ο φωτορεπόρτερ έφθασε μία ώρα πριν την εισβολή στη Μαριούπολη και ήταν ένας από τους λίγους που κατέγραψαν τα συγκλονιστικά γεγονότα.
Η Μαριούπολη έγινε παγκόσμιο σύμβολο αντίστασης, πολιορκήθηκε και βομβαρδίστηκε επί πολλές εβδομάδες κατά την έναρξη της ρωσικής επίθεσης. Έπεσε τελικά στα χέρια των ρωσικών δυνάμεων τον Μάιο 2022 μετά από λυσσαλέα αντίσταση. Σύμφωνα με το Κίεβο, το 90% της πόλης ισοπεδώθηκε και 20.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χαρακτήρισε την πολιορκία της Μαριούπολης «κατάφωρο έγκλημα πολέμου».
Η φωτογραφία της τραυματισμένης εγκύου έγινε, ωστόσο, σύμβολο των φρικαλεοτήτων του πολέμου και τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο του ιδρύματος World Press Photo ως «Φωτογραφία της Χρονιάς».
Ο Ουκρανός δημοσιογράφος και φωτογράφος του AP Evgeniy Maloletka μίλησε στο iEidiseis.gr για το πώς βίωσε τον πόλεμο στην χώρα του αλλά και για την ιστορία πίσω από την εμβληματική φωτογραφία, που του χάρισε το βραβείο.
Πώς είναι να καλύπτεις τον πόλεμο στην ίδια σου την χώρα;
Το να καλύπτεις τον πόλεμο στην χώρα σου είναι την ίδια στιγμή εύκολο και δύσκολο. Είναι εύκολο γιατί ξέρεις τι να κάνεις. Ξέρεις την ιστορία, τους ανθρώπους, την γλώσσα, την περιοχή. Δεν χρειάζεσαι διερμηνέα ούτε κάποιον να σου εξηγεί τι συμβαίνει. Αλλά, από την άλλη, είναι πολύ δύσκολο να βλέπεις ότι οι φίλοι και οι συγγενείς σου δέχονται επίθεση, τα σπίτια και οι δρόμοι που περπατάς χρόνια έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί ολοσχερώς, να βλέπεις τον φόβο και τον πόνο των συμπατριωτών σου. Ειδικά, όταν βλέπεις να πεθαίνουν παιδιά και τους τραυματίες που φτάνουν στα νοσοκομεία να είναι καταστάσεις μη αναστρέψιμες.
Πώς βίωσες αυτόν τον χρόνο όσο ο πόλεμος μαίνεται;
Το αίσθημα είναι απογοητευτικό. Για παράδειγμα στη Μαριούπολη είδαμε να φέρνουν ένα μωρό 18 μηνών και οι γιατροί να προσπαθούν να το επαναφέρουν στη ζωή για 30 λεπτά αλλά χωρίς επιτυχία. Η μητέρα έκλαιγε και φώναζε: «Γιατί, γιατί;». Την ίδια ερώτηση που αναρωτιέμαι και εγώ: «Γιατί συμβαίνει αυτό, γιατί καταστρέφουν την χώρα μου; Γιατί σκοτώνουν τα παιδιά που δεν έχουν ζήσει ακόμα;».
Μετά από έναν χρόνο πολέμου, καταλαβαίνουμε ότι η ζωή για τους Ουκρανούς δεν θα επιστρέψει ποτέ στην κανονικότητα. Όλοι είμαστε τραυματισμένοι ψυχικά. Προσπαθούμε να μην το δείξουμε αλλά ζούμε με αυτό το τραύμα μέσα μας.
Ευτυχώς για εμένα, έχω μια αποστολή: Να πω την ιστορία των ανθρώπων και όλος ο κόσμος να μάθει τι συμβαίνει εδώ. Είναι προνόμιο αλλά ταυτόχρονα είναι και δύσκολο να συλλέξεις αυτές τις ιστορίες. Είναι τα πιο προσωπικά γεγονότα που υποδεικνύουν τα εγκλήματα πολέμου που γίνονται στην Ουκρανία αυτή τη στιγμή. Ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει και πολλές ιστορίες πρέπει να ειπωθούν ακόμα. Πρέπει να δουλέψουμε περισσότερο για να τραβήξουμε την προσοχή όλου του κόσμου ότι η Ρωσία σκοτώνει απλούς πολίτες στην Ουκρανία κάθε μέρα.
Ποια είναι ιστορία πίσω από τη φωτογραφία που συγκλόνισε τον κόσμο;
Είναι μια εικόνα που μας σόκαρε όλους όταν την τράβηξα και την έστειλα στους εκδότες μου. Είχαμε μια μικρή συζήτηση ότι πρέπει να την δημοσιεύσουμε, ότι ήταν πολύ σημαντικό να δώσουμε έμφαση σε αυτή την ιστορία όταν η αεροπορική επιδρομή χτύπησε το νοσοκομείο όπου βρίσκονταν απλοί πολίτες, μητέρες με παιδιά, γιατροί και εργαζόμενοι που προσπαθούσαν να βοηθήσουν ενώ μαίνεται ο πόλεμος.
https://www.instagram.com/p/CrTqM3YIhCT
Ήταν πολύ λυπηρό ότι η Ρωσία μας κατηγόρησε για τρομοκρατία, διασπείροντας fake news για την φωτογραφία. Όταν δημοσιεύτηκε, δεχτήκαμε αμέσως επίθεση από τη ρωσική προπαγάνδα, τις αρχές, τις πρεσβείες και το υπουργείο Εξωτερικών κατηγορώντας μας ως «τρομοκράτες της ενημέρωσης». Κατάλαβαν ότι αυτή η φωτογραφία από το μαιευτήριο της Μαριούπολης ήταν σημαντική γιατί όλος ο κόσμος θα την δει και θα αντιδράσει αμέσως.
Η 32χρονη Ιρίνα Καλίνινα, έφτασε στο νοσοκομείο για να γεννήσει αλλά, όπως πληροφορηθήκαμε μετά από τους γιατρούς, δεν επέζησε ούτε αυτή ούτε το μωρό της.
Δεν φαίνεται στην φωτογραφία αλλά η Ιρίνα είχε ένα μεγάλο τραύμα στο σώμα της και συγκεκριμένα στην κοιλιά της. Νομίζω είχε τραυματιστεί από γυαλί και βρέθηκε 30 λεπτά μετά την αεροπορική επιδρομή. Αλλά ο χρόνος αυτός έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο. Το μωρό της γεννήθηκε νεκρό και η Ιρίνα δεν τα κατάφερε τελικά. Ο σύζυγός της την αναζητούσε για δύο ημέρες. Στην αρχή, προσπαθούσε να την βρει στους τραυματισμένους ή σε όσους απεγκλωβίστηκαν από το νοσοκομείο, αλλά την επόμενη ημέρα την βρήκε ανάμεσα στους νεκρούς. Δεν ήθελε να την αναγνωρίσει… Την έθαψε με τους γείτονές τους στο κοιμητήριο ενώ στην συνέχεια την μετέφεραν στο χωριό της για την τελική ταφή, μαζί με το μωρό της.
Πώς νιώθεις για το βραβείο που κατέκτησες;
Αυτή η εικόνα που επιλέχθηκε ως η «Φωτογραφία της χρονιάς» (World Press Photo) δεν είναι μόνο ένα βραβείο, είναι μια υπενθύμιση σε όλο τον κόσμο ότι αυτά τα εγκλήματα πολέμου πρέπει να αναγνωριστούν. Αυτό είναι μόνο ένα μικρό κομμάτι των εγκλημάτων που έχουν διαπραχθεί στην Ουκρανία και στις πόλεις που έχουν δεχτεί βάναυση επίθεση. Νομίζω πώς είναι πολύ σημαντικό να μείνει αυτή η φωτογραφία στην ιστορία ως εμβληματική, όχι μόνο ως βραβευμένη φωτογραφία της χρονιάς, αλλά και να μπει στα βιβλία της ιστορίας του Ρωσο-Ουκρανικού πολέμου.
