Στις αρχές του έτους, το ευρώ γιορτάζει την 25η επέτειό του. Την 1η Ιανουαρίου 1999, έγινε το επίσημο νόμισμα των έντεκα κρατών της ολοκαίνουργιας ζώνης του ευρώ, τα οποία υιοθέτησαν κέρματα και χαρτονομίσματα το 2002.
Αν, σήμερα, κανείς δεν είναι πρόθυμος να ανοίξει τη σαμπάνια, αυτό οφείλεται αναμφίβολα στις οδυνηρές ειδήσεις οι οποίες, μεταξύ των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία , και της έντασης των γεωπολιτικών εντάσεων, δεν ευνοούν τους εορτασμούς.
Οι αισιόδοξοι θα επισημάνουν ωστόσο ότι το ευρώ έχει πλέον καθιερωθεί τόσο πολύ ώστε η επέτειός του να μην αποτελεί γεγονός.
Είναι οι Ευρωπαίοι ικανοποιημένοι με αυτό; Ποια εκτίμηση μπορούμε να κάνουμε από το τέταρτο του αιώνα του; Το εγχείρημα είναι λεπτό, διότι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, άλλα φαινόμενα διαμόρφωσαν την ευρωπαϊκή οικονομία, όπως η διεύρυνση προς Ανατολάς και η άνοδος της Κίνας.
Ένα πράγμα θα πρέπει ωστόσο να συμπεριληφθεί στη στήλη των «συν»: το ευρώ έκανε την καθημερινή ζωή των πολιτών και των επιχειρήσεων ευκολότερη, καταργώντας το κόστος και τους κινδύνους συναλλαγματικών ισοτιμιών εντός της ζώνης, σημειώνει η Monde.
Ενώ πολλοί αγγλοσάξονες οικονομολόγοι προέβλεπαν τον βέβαιο θάνατό της, αντιστάθηκε σε μεγάλες κρίσεις. Αυτή του 2008 , αυτή του χρέους το 2010, και στη συνέχεια την ενεργειακή και πληθωριστική κρίση που συνδέεται με τον πόλεμο στην Ουκρανία, το 2022. Κάθε φορά, οι θεσμοί του ευρώ αναδείχθηκαν ενισχυμένοι. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διεύρυνε τις εξουσίες της αγοράζοντας δημόσια χρέη και γινόταν ο μοναδικός επόπτης των τραπεζών. Οι Ευρωπαίοι καθιέρωσαν μηχανισμούς διασφάλισης και αλληλεγγύης. Παρά την άνοδο του λαϊκισμού, οι ομιλίες υπέρ της εξόδου από το κοινό νόμισμα, που ήταν ακόμη συχνές κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2010, έχουν μειωθεί .
Το μόνο σίγουρο είναι ότι: το ευρώ, όπως και η ενιαία αγορά που ολοκληρώνει, έχει επιτείνει τη συγκέντρωση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας στη σπονδυλική στήλη που εκτείνεται από τη Βόρεια Θάλασσα έως τη βόρεια Ιταλία, εις βάρος των περιφερειακών περιοχών. Όλα επιταχύνθηκαν, ας το τονίσουμε, από ορισμένες εθνικές πολιτικές που είναι εκτός τόπου και χρόνου, όπως η φαντασίωση μιας «Γαλλίας χωρίς εργοστάσια» που ισχύει εδώ και καιρό.
Μεγάλη αφέλεια
Το αποτέλεσμα είναι μια μικτή εικόνα. Από το 1999, το ποσοστό απασχόλησης έχει αυξηθεί στη νομισματική ένωση και το ποσοστό ανεργίας των νέων έχει μειωθεί. Από την άλλη πλευρά, το ποσοστό των ατόμων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας αυξήθηκε από λίγο κάτω από το 15,5% του πληθυσμού σε λίγο πάνω από το 16,5%. Επιπλέον, το ευρώ δεν έγινε το μεγάλο διεθνές νόμισμα που φιλοδοξούσε να γίνει: το βάρος του στο παγκόσμιο εμπόριο είναι κοντά στο άθροισμα των εθνικών νομισμάτων που αντικατέστησε.
Τι μπορούμε να συμπεράνουμε για το μέλλον; Οι τεχνοκράτες της Ευρώπης υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη ολοκλήρωσης της αρχιτεκτονικής της νομισματικής ένωσης: καθιέρωση μιας σταθερής δημοσιονομικής συνιστώσας, οικοδόμηση της ένωσης των κεφαλαιαγορών, ενίσχυση της αλληλεγγύης. Σε αυτό προστίθενται οι προκλήσεις που αφορούν ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση: η οικοδόμηση μιας κοινής βιομηχανικής πολιτικής, ο επαναπροσδιορισμός του οικονομικού και αμυντικού μοντέλου μπροστά στις αλλαγές που συντελούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.
Ενώ οι Αμερικανοί υποστηρίζουν πλέον την επαναβιομηχάνιση τους με κάθε κόστος, οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να επιδεικνύουν μεγάλη αφέλεια στο θέμα αυτό . Δεν έχουν καταλάβει ότι από το 2020, η Κίνα του Σι Τζινπίνγκ δεν είναι πλέον εκείνη των τελευταίων είκοσι πέντε ετών, που εργάζεται για το άνοιγμα και την ανάπτυξη των μεσαίων τάξεων της. Από τώρα και στο εξής, βρίσκεται σε μια οικονομία πολέμου, δηλαδή προτεραιότητα στην προσφορά και την παραγωγή, με κάθε κόστος, εις βάρος εκείνων των άλλων ηπείρων. Το κολοσσιαίο εμπορικό πλεόνασμα που εμφανίζει με την Ευρωπαϊκή Ένωση (400 δισεκατομμύρια ευρώ το 2022) είναι ένα σύμπτωμα αυτού.
Ας μην υπερβάλλουμε σχεδόν καθόλου στο σημείο αυτό, σχολιάζει η Monde σημειώνοντας πως: Η κινεζική βιομηχανία βρίσκεται στα πρόθυρα της συντριβής της δικής μας, η οποία, ως εκ τούτου, κινδυνεύει να αποτύχει να πραγματοποιήσει την πράσινη μετάβασή της. Αν δεν υπάρξει πραγματική ανάκαμψη, τα επόμενα χρόνια θα μπορούσαν να είναι αυτά της αργής διάβρωσης του βιοτικού επιπέδου των Ευρωπαίων, γεγονός που θα είχε ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, τη σταδιακή πτώση της αξίας του ευρώ έναντι των άλλων νομισμάτων.
