Η Amy και η Ano είναι πανομοιότυπα δίδυμα, αλλά αμέσως μετά τη γέννησή τους απομακρύνθηκαν από τη μητέρα τους και πουλήθηκαν σε διαφορετικές οικογένειες. Χρόνια αργότερα, ανακάλυψαν η μία την άλλη τυχαία χάρη σε ένα τηλεοπτικό σόου ταλέντων και ένα βίντεο στο TikTok. Καθώς εντρυφούσαν στο παρελθόν τους, συνειδητοποίησαν ότι ήταν ανάμεσα σε χιλιάδες μωρά στη Γεωργία που εκλάπησαν από νοσοκομεία και πουλήθηκαν, ορισμένα μόλις το 2005. Τώρα αναζητούν απαντήσεις.
Η Amy βηματίζει πάνω κάτω σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στη Λειψία. «Είμαι φοβισμένη, πραγματικά φοβισμένη», λέει, τρέμοντας νευρικά. «Δεν έχω κοιμηθεί όλη την εβδομάδα. Αυτή είναι η ευκαιρία μου να πάρω επιτέλους απαντήσεις για το τι μας συνέβη». Η δίδυμη αδελφή της, η Ano, κάθεται σε μια πολυθρόνα και παρακολουθεί βίντεο TikTok στο τηλέφωνό της. «Αυτή είναι η γυναίκα που θα μπορούσε να μας έχει πουλήσει», λέει, γουρλώνοντας τα μάτια της.
Η Ano παραδέχεται ότι είναι κι αυτή νευρική, αλλά μόνο επειδή δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει και αν θα μπορέσει να ελέγξει τον θυμό της.
Είναι το τέλος ενός μεγάλου ταξιδιού. Ταξίδεψαν από τη Γεωργία στη Γερμανία, με την ελπίδα να βρουν το κομμάτι του παζλ που λείπει. Επιτέλους συναντούν τη βιολογική τους μητέρα. Τα τελευταία δύο χρόνια χτίζουν μια εικόνα για το τι συνέβη. Καθώς ξετύλιγαν την αλήθεια, συνειδητοποίησαν ότι υπήρχαν δεκάδες χιλιάδες άλλοι άνθρωποι στη Γεωργία που είχαν επίσης αφαιρεθεί από νοσοκομεία ως μωρά και πουλήθηκαν κατά τη διάρκεια των δεκαετιών. Παρά τις επίσημες προσπάθειες να διερευνηθεί τι συνέβη, κανείς δεν έχει ακόμη λογοδοτήσει.
Η ιστορία του πώς η Amy και η Ano ανακάλυψαν η μία την άλλη ξεκινά όταν ήταν 12 ετών.
Η Amy Khvitia βρισκόταν στο σπίτι της νονάς της κοντά στη Μαύρη Θάλασσα και παρακολουθούσε το αγαπημένο της τηλεοπτικό πρόγραμμα, το Georgia’s Got Talent. Εκεί χόρευε ένα κορίτσι που έμοιαζε ακριβώς με εκείνη. Όχι μόνο της έμοιαζε, στην πραγματικότητα ήταν πανομοιότυπη.
«Όλοι τηλεφωνούσαν στη μαμά μου και ρωτούσαν: «Γιατί η Amy χορεύει με άλλο όνομα;»», λέει.
Η Amy το ανέφερε στην οικογένειά της, αλλά εκείνοι το υποβάθμισαν. «Όλοι έχουν έναν σωσία», είπε η μητέρα της.
Επτά χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο του 2021, η Amy δημοσίευσε στο TikTok ένα βίντεο με τον εαυτό της με μπλε μαλλιά να κάνει piercing στο φρύδι της.
320 χιλιόμετρα μακριά, στην Τιφλίδα, μια άλλη 19χρονη, η Ano Sartania, έλαβε το βίντεο από έναν φίλο της. Σκέφτηκε ότι ήταν «ωραίο που μου μοιάζει».
Η Ano προσπάθησε να εντοπίσει την κοπέλα με το τρυπημένο φρύδι στο διαδίκτυο, αλλά δεν μπορούσε να τη βρει, οπότε μοιράστηκε το βίντεο σε μια πανεπιστημιακή ομάδα WhatsApp για να δει αν κάποιος μπορούσε να βοηθήσει. Κάποιος που γνώριζε την Amy είδε το μήνυμα και τους συνέδεσε στο Facebook.
Η Amy κατάλαβε αμέσως ότι η Ano ήταν το κορίτσι που είχε δει πριν από τόσα χρόνια στο Georgia’s Got Talent.
«Σε έψαχνα τόσο καιρό!», έστειλε μήνυμα. «Κι εγώ», απάντησε η Ano.
Πολλά κοινά
Τις επόμενες ημέρες ανακάλυψαν ότι είχαν πολλά κοινά, αλλά δεν ήταν όλα λογικά.
Γεννήθηκαν και οι δύο στο μαιευτήριο Kirtskhi – το οποίο δεν υπάρχει πλέον – στη δυτική Γεωργία, αλλά, σύμφωνα με τα πιστοποιητικά γέννησής τους, τα γενέθλιά τους απείχαν μερικές εβδομάδες μεταξύ τους. Δεν θα μπορούσαν να είναι αδελφές, πόσο μάλλον δίδυμες. Αλλά υπήρχαν πάρα πολλές ομοιότητες.
Τους άρεσε η ίδια μουσική, αγαπούσαν και οι δύο τον χορό και είχαν ακόμη και το ίδιο χτένισμα. Ανακάλυψαν ότι είχαν την ίδια γενετική ασθένεια, μια διαταραχή των οστών που ονομάζεται δυσπλασία. Ένιωθαν σαν να ξετυλίγουν μαζί ένα μυστήριο. «Κάθε φορά που μάθαινα κάτι καινούργιο για την Ano, τα πράγματα γίνονταν όλο και πιο περίεργα», λέει η Amy. Κανόνισαν να συναντηθούν και μια εβδομάδα αργότερα, καθώς η Amy πλησίαζε την κορυφή της κυλιόμενης σκάλας στο σταθμό Rustaveli του μετρό στην Τιφλίδα, αυτή και η Ano είδαν η μία την άλλη από κοντά για πρώτη φορά.
«Ήταν σαν να κοίταζα σε καθρέφτη, το ίδιο ακριβώς πρόσωπο, η ίδια ακριβώς φωνή. Εγώ είμαι εκείνη και εκείνη είναι εγώ», λέει η Amy. Ήξερε τότε ότι ήταν δίδυμες.
«Δεν μου αρέσουν οι αγκαλιές, αλλά την αγκάλιασα», λέει η Ano.
Έμαθαν ότι είχαν υιοθετηθεί
Αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν τις οικογένειές τους και για πρώτη φορά έμαθαν την αλήθεια. Είχαν υιοθετηθεί, χωριστά, με διαφορά λίγων εβδομάδων το 2002. Η Amy ήταν αναστατωμένη και ένιωθε ότι όλη της η ζωή ήταν ένα ψέμα. Ντυμένη από την κορυφή ως τα νύχια στα μαύρα, δείχνει σκληρή, αλλά παίζει νευρικά με το καρφωτό τσόκερ της και σκουπίζει ένα δάκρυ με μάσκαρα από το μάγουλό της. «Είναι μια τρελή ιστορία», λέει. «Αλλά είναι αλήθεια».
Η Ano ήταν «θυμωμένη και αναστατωμένη με την οικογένειά μου, αλλά ήθελα απλώς να τελειώσουν οι δύσκολες συζητήσεις για να μπορέσουμε όλοι να προχωρήσουμε». Ψάχνοντας βαθύτερα, τα δίδυμα διαπίστωσαν ότι τα στοιχεία στα επίσημα πιστοποιητικά γέννησής τους, συμπεριλαμβανομένης της ημερομηνίας γέννησής τους, ήταν λάθος.
Μη μπορώντας να κάνει παιδιά, η μητέρα της Amy λέει ότι ένας φίλος της είπε ότι υπήρχε ένα ανεπιθύμητο μωρό στο τοπικό νοσοκομείο. Θα έπρεπε να πληρώσει τους γιατρούς, αλλά θα μπορούσε να το πάρει στο σπίτι της και να το μεγαλώσει ως δικό της.
Η μητέρα της Ano είχε ακούσει την ίδια ιστορία.
Καμία από τις οικογένειες υιοθεσίας δεν γνώριζε ότι τα κορίτσια ήταν δίδυμα και παρά το γεγονός ότι πλήρωσαν πολλά χρήματα για να υιοθετήσουν τις κόρες τους, λένε ότι δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι αυτό ήταν παράνομο. Η Γεωργία περνούσε μια περίοδο αναταραχής και καθώς το προσωπικό του νοσοκομείου είχε εμπλακεί, πίστευαν ότι ήταν νόμιμο.
Καμία από τις δύο οικογένειες δεν θα αποκάλυπτε πόσα χρήματα ανταλλάχθηκαν.
Οι δίδυμες δεν μπορούσαν να μην αναρωτηθούν αν οι βιολογικοί τους γονείς τις είχαν πουλήσει με σκοπό το κέρδος.
Ψάχνοντας της βιολογική τους μητέρα
Η Amy ήθελε να αναζητήσει τη βιολογική τους μητέρα για να μάθει, αλλά η Ano δεν ήταν σίγουρη. «Γιατί θέλεις να γνωρίσεις το άτομο που θα μπορούσε να μας έχει προδώσει;» ρώτησε. Η Amy βρήκε μια ομάδα στο Facebook αφιερωμένη στην επανένωση των οικογενειών της Γεωργίας με παιδιά για τα οποία υπήρχαν υποψίες ότι είχαν υιοθετηθεί παράνομα κατά τη γέννησή τους και μοιράστηκε την ιστορία τους.
Μια νεαρή γυναίκα από τη Γερμανία απάντησε, λέγοντας ότι η μητέρα της είχε γεννήσει δίδυμα κορίτσια στο μαιευτήριο Kirtskhi το 2002 και ότι παρά το γεγονός ότι της είπαν ότι είχαν πεθάνει, τώρα είχε κάποιες αμφιβολίες. Οι εξετάσεις DNA αποκάλυψαν ότι το κορίτσι από την ομάδα του Facebook ήταν η αδελφή τους και ζούσε με τη βιολογική τους μητέρα, την Aza, στη Γερμανία.
Η Amy ήθελε απεγνωσμένα να συναντήσει την Aza, αλλά η Ano ήταν πιο επιφυλακτική. «Αυτό είναι το άτομο που θα μπορούσε να σας έχει πουλήσει, δεν πρόκειται να σας πει την αλήθεια», προειδοποίησε. Παρόλα αυτά συμφώνησε να πάει στη Γερμανία με την Amy για να την υποστηρίξει.
Η ομάδα του Facebook που χρησιμοποιούσαν τα δίδυμα, Vedzeb, σημαίνει «ψάχνω» στα γεωργιανά. Έχει αμέτρητες αναρτήσεις από μητέρες που λένε ότι το προσωπικό του νοσοκομείου τους είπε ότι τα μωρά τους είχαν πεθάνει, αλλά αργότερα ανακάλυψαν ότι οι θάνατοι δεν είχαν καταγραφεί και ότι τα παιδιά τους μπορεί να είναι ακόμη ζωντανά.
Άλλες αναρτήσεις είναι από παιδιά όπως η Amy και η Ano, που αναζητούν τους βιολογικούς τους γονείς.
Η ομάδα έχει περισσότερα από 230.000 μέλη και, μαζί με την πρόσβαση σε ιστοσελίδες DNA, έχει ανοίξει διάπλατα ένα σκοτεινό κεφάλαιο στην ιστορία της Γεωργίας.
Δημιουργήθηκε από τη δημοσιογράφο Tamuna Museridze το 2021, όταν ανακάλυψε ότι ήταν υιοθετημένη. Βρήκε το πιστοποιητικό γέννησής της με λανθασμένα στοιχεία όταν ξεκαθάριζε το σπίτι της μακαρίτισσας μητέρας της. Ξεκίνησε την ομάδα για να αναζητήσει τη δική της οικογένεια, αλλά η ομάδα κατέληξε να αποκαλύψει ένα σκάνδαλο εμπορίας βρεφών που επηρεάζει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους και εκτείνεται σε δεκαετίες.
«Μαύρη αγορά» υιοθεσιών
Έχει βοηθήσει στην επανένωση εκατοντάδων οικογενειών, αλλά δεν έχει ακόμη εντοπίσει τη δική της.
Η Tamuna ανακάλυψε μια μαύρη αγορά υιοθεσιών που εκτεινόταν σε ολόκληρη τη Γεωργία και συνεχίστηκε από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 έως το 2005. Πιστεύει ότι τη διαχειρίζονταν οργανωμένοι εγκληματίες και ότι συμμετείχαν άνθρωποι από όλα τα κοινωνικά στρώματα, από οδηγούς ταξί μέχρι υψηλά ιστάμενα στελέχη της κυβέρνησης. Διεφθαρμένοι υπάλληλοι πλαστογραφούσαν τα έγγραφα που χρειάζονταν για τις παράνομες υιοθεσίες.
«Η κλίμακα είναι αδιανόητη, έως και 100.000 μωρά είχαν κλαπεί. Ήταν συστημικό», λέει η ίδια.
Η Tamuna εξηγεί ότι υπολόγισε αυτό το νούμερο μετρώντας τον αριθμό των ανθρώπων που επικοινώνησαν μαζί της και συνδυάζοντάς τον με το χρονικό πλαίσιο και την πανεθνική εξάπλωση των περιπτώσεων.
Με την έλλειψη πρόσβασης σε έγγραφα -κάποια έχουν χαθεί και άλλα δεν δημοσιεύονται- είναι αδύνατο να επαληθευτεί ο ακριβής αριθμός.
Η Tamuna λέει ότι πολλοί γονείς της είπαν ότι όταν ζήτησαν να δουν τα πτώματα των νεκρών μωρών τους, τους είπαν ότι είχαν ήδη θαφτεί στους χώρους του νοσοκομείου. Έκτοτε έμαθε ότι νεκροταφεία στα γεωργιανά νοσοκομεία δεν υπήρξαν ποτέ. Σε άλλες περιπτώσεις έδειχναν στους γονείς νεκρά μωρά που είχαν καταψυχθεί στο νεκροτομείο.
Ακριβή υπόθεση η αγορά ενός παιδιού
Η Tamuna λέει ότι η αγορά ενός παιδιού ήταν δαπανηρή, περίπου το ισοδύναμο ενός ετήσιου μισθού. Ανακάλυψε ότι ορισμένα παιδιά κατέληγαν σε οικογένειες ξένων στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Κύπρο, τη Ρωσία και την Ουκρανία. Το 2005 η Γεωργία άλλαξε τη νομοθεσία της για την υιοθεσία και το 2006 ενίσχυσε τους νόμους για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, καθιστώντας τις παράνομες υιοθεσίες πιο δύσκολες. Ένα άλλο άτομο που αναζητά απαντήσεις είναι η Irina Otarashvili. Γέννησε δίδυμα αγόρια σε μαιευτήριο στο Kvareli, στους πρόποδες των βουνών του Καυκάσου της Γεωργίας, το 1978. Οι γιατροί της είπαν ότι και τα δύο αγόρια ήταν υγιή, αλλά, για λόγους που δεν εξηγήθηκαν ποτέ, τα κράτησαν μακριά της. Τρεις ημέρες μετά τη γέννησή τους, της είπαν ότι και τα δύο είχαν πεθάνει ξαφνικά. Ένας γιατρός είπε ότι είχαν αναπνευστικά προβλήματα. Η Irina και ο σύζυγός της δεν μπορούσαν να το καταλάβουν, αλλά ειδικά στη σοβιετική εποχή «δεν αμφισβητούσες την εξουσία» λέει. Πίστευε όλα όσα έλεγαν. Τους ζητήθηκε να φέρουν μια βαλίτσα για να πάρουν τη σορό των βρεφών και να την θάψουν σε ένα νεκροταφείο ή στον κήπο τους, όπως συνηθιζόταν τότε για τα μωρά. Ο γιατρός τους είπε να μην ανοίξουν ποτέ τη βαλίτσα, καθώς θα ήταν πολύ οδυνηρό να δουν τα πτώματα.
Η Irina έκανε όπως της είπαν, αλλά 44 χρόνια αργότερα η κόρη της Nino βρήκε την ομάδα της Tamuna στο Facebook και άρχισε να υποψιάζεται. «Κι αν τα αδέρφια μας δεν πέθαναν πραγματικά;» αναρωτήθηκε. Η Nino και η αδελφή της Nana αποφάσισαν να ξεθάψουν τη βαλίτσα.
«Η καρδιά μου χτυπούσε σαν τρελή», λέει. «Όταν την ανοίξαμε δεν υπήρχαν κόκαλα, μόνο ξύλα. Δεν ξέραμε αν έπρεπε να γελάσουμε ή να κλάψουμε». Λέει ότι η τοπική αστυνομία επιβεβαίωσε ότι το περιεχόμενο ήταν κλαδιά από αμπέλι σταφυλιών και ότι δεν υπήρχαν ίχνη ανθρώπινων λειψάνων.
Τώρα πιστεύει ότι τα χαμένα αδέρφια της μπορεί να είναι ακόμα ζωντανά.
Η ώρα να συναντήσουν τη βιολογική τους μητέρα
Στο ξενοδοχείο της Λειψίας, η Amy και η Ano ετοιμάζονται να συναντήσουν τη βιολογική τους μητέρα. Η Ano λέει ότι άλλαξε γνώμη και θέλει να κάνει πίσω. Αλλά είναι μια στιγμιαία ταλάντευση και, παίρνοντας μια βαθιά ανάσα, αποφασίζει να προχωρήσει. Η βιολογική τους μητέρα, η Aza, περιμένει νευρικά σε ένα άλλο δωμάτιο.
Η Amy ανοίγει διστακτικά την πόρτα και η Ano ακολουθεί, σχεδόν σπρώχνοντας την αδελφή της μέσα στο δωμάτιο. Η Aza ορμάει μπροστά και τις αγκαλιάζει σφιχτά, ένα δίδυμο από κάθε πλευρά. Τα λεπτά περνούν και κλειδωμένοι στην αγκαλιά, κανείς δεν μιλάει.
Τα δάκρυα τρέχουν στο πρόσωπο της Amy, αλλά ο Ano παραμένει στωική και αμετακίνητη. Δείχνει ακόμη και λίγο εκνευρισμένη.
Οι τρεις τους κάθονται να μιλήσουν ιδιαιτέρως.
Αργότερα, τα δίδυμα λένε ότι η μητέρα τους εξήγησε ότι ήταν άρρωστη μετά τον τοκετό και έπεσε σε κώμα. Όταν ξύπνησε, το προσωπικό του νοσοκομείου της είπε ότι λίγο μετά τη γέννηση των μωρών είχαν πεθάνει.
Είπε ότι η συνάντηση με την Amy και την Ano έδωσε νέο νόημα στη ζωή της. Παρόλο που δεν είναι κοντά, εξακολουθούν να έχουν επαφή.
Το 2022, η γεωργιανή κυβέρνηση ξεκίνησε έρευνα για την ιστορική εμπορία παιδιών. Δήλωσε στο BBC ότι έχει μιλήσει με περισσότερα από 40 άτομα, αλλά οι υποθέσεις ήταν «πολύ παλιές και τα ιστορικά δεδομένα έχουν χαθεί». Η δημοσιογράφος Tamuna Museridze λέει ότι έχει μοιραστεί πληροφορίες, αλλά η κυβέρνηση δεν έχει πει πότε θα δημοσιεύσει την έκθεσή της.
Έχει κάνει τουλάχιστον τέσσερις προσπάθειες να βρει την άκρη του νήματος για το τι συνέβη. Σε αυτές περιλαμβάνεται μια έρευνα το 2003 για τη διεθνή εμπορία παιδιών, η οποία οδήγησε σε αρκετές συλλήψεις, αλλά ελάχιστες πληροφορίες έχουν δημοσιοποιηθεί. Και το 2015, μετά από άλλη έρευνα, τα γεωργιανά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο γενικός διευθυντής του μαιευτηρίου του Ρουστάβι, Αλεξάντρε Μπαραβκόβι, συνελήφθη αλλά αθωώθηκε και επέστρεψε στην εργασία του.
Το BBC προσέγγισε το Υπουργείο Εσωτερικών της Γεωργίας για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με μεμονωμένες περιπτώσεις, αλλά μας είπαν ότι συγκεκριμένες λεπτομέρειες δεν θα δημοσιοποιούνταν λόγω της προστασίας των δεδομένων.
Η Tamuna έχει τώρα ενώσει τις δυνάμεις της με τη δικηγόρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων Lia Mukhashavria για να μεταφέρει τις υποθέσεις μιας ομάδας θυμάτων στα γεωργιανά δικαστήρια. Θέλουν το δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφα γέννησής τους – κάτι που δεν είναι επί του παρόντος δυνατό σύμφωνα με τη γεωργιανή νομοθεσία.
Ελπίζουν ότι αυτό θα βοηθήσει να αναπαυθούν τα φαντάσματα. «Πάντα ένιωθα ότι κάτι ή κάποιος έλειπε από τη ζωή μου», λέει η Ano. «Συνήθιζα να ονειρεύομαι ένα μικρό κορίτσι με μαύρα ρούχα που με ακολουθούσε και με ρωτούσε για τη μέρα μου». Αυτό το συναίσθημα εξαφανίστηκε όταν βρήκε την Amy.
