«Cyprus Confidential»: Αποκαλυπτικά στοιχεία έρχονται στο φως της δημοσιότητας μετά τη διαρροή 3,6 εκατ. εγγράφων που εμπλέκουν την Κύπρο στη μεταφορά χρημάτων Ρώσων ολιγαρχών, παρακάμπτοντας τις κυρώσεις μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία.
Όπως αποκάλυψε ο Guardian, η PwC Κύπρου και άλλοι σύμβουλοι επιχειρήσεων βοήθησαν έναν από τους πιο ισχυρούς ολιγάρχες της Ρωσίας, τον Alexei Mordashov, να μεταφέρει 1 δισεκατομμύριο λίρες σε δημόσια εταιρεία, μια μέρα πριν μπει σε λίστα με κυρώσεις.
Καμία από τις μεγαλύτερες λογιστικές εταιρείες στον κόσμο δεν βοήθησε τον «πλουσιότερο» ολιγάρχη της Ρωσίας σε αυτή τη μεταφορά, αναφέρουν έγγραφα που διέρρευσαν. Η αποκάλυψη εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο που διαδραμάτισε η PwC Κύπρου σε μια πιθανή παραβίαση των κυρώσεων.
Λεπτομέρειες της δουλειάς της εταιρείας συμβούλων για τον μεγιστάνα, που συνδέεται με το Κρεμλίνο, έχουν προκύψει ως μέρος του Cyprus Confidential – μια συλλογή 3,6 εκατομμυρίων αρχείων που διέρρευσαν στη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ) και στη γερμανική Paper Trail Media, η οποία μοιράστηκε την πρόσβαση με τον Guardian και άλλους συνεργάτες μέσων ενημέρωσης.
Τα αρχεία περιέχουν email στα οποία το προσωπικό της PwC Κύπρου συζητά την προσπάθεια μεταβίβασης περίπου του ενός τρίτου των μετοχών της Tui, της μεγαλύτερης ταξιδιωτικής εταιρείας της Ευρώπης, στη σύντροφο του μεγιστάνα χάλυβα, εξόρυξης και τραπεζών, Alexei Mordashov. Η κίνηση ρίχνει φως στις υπηρεσίες που παρείχαν οι σύμβουλοι blue-chip για πλούσιους Ρώσους πελάτες, εν μέσω συζήτησης σχετικά με το πότε θα γίνουν πλήρως ενεργές οι κυρώσεις της ΕΕ.
Από την εισβολή στην Ουκρανία, οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν επιβάλει το μεγαλύτερο πακέτο κυρώσεων που έχει εφαρμοστεί ποτέ κατά της Ρωσίας και της επιχειρηματικής της ελίτ. Η προσοχή στρέφεται τώρα στη διασφάλιση της επιβολής αυτών των περιορισμών.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη διαρροή οικονομικών δεδομένων που έχει γίνει ποτέ για την Κύπρο. Τα στοιχεία ρίχνουν φως σε αδιαφανείς υπεράκτιες δομές που διαχειρίζονται λογιστές και πάροχοι εταιρικών υπηρεσιών στην Κύπρο – κράτος μέλος της ΕΕ. Ο Guardian σημειώνει ότι ενδέχεται να οδηγήσουν σε άγνωστες πληρωμές σε ισχυρό δημοσιογράφο διαμορφωτή της κοινής γνώμης στη Δύση, αλλά και να φέρουν στην επιφάνεια πιθανές παραβιάσεις κανόνων σχετικά με τη χρηματοδότηση ποδοσφαιρικών συλλόγων.
Η διαρροή αποκαλύπτει την κλίμακα του ρόλου της Κύπρου ως πύλης στην Ευρώπη για την ελίτ που συνδέεται με το Κρεμλίνο. Μεταξύ των 104 Ρώσων δισεκατομμυριούχων του περιοδικού Forbes που εντοπίστηκαν το 2023, τα δύο τρίτα εμφανίζονται μαζί με μέλη της οικογένειας ως πελάτες των επαγγελματικών παρόχων υπηρεσιών της Κύπρου. Υπάρχουν αρχεία που σχετίζονται με 71 Ρώσους πελάτες που έχουν τεθεί υπό καθεστώς κυρώσεων από τον Φεβρουάριο του 2022. Πολλές από αυτές τις σχέσεις έκτοτε έχουν τερματιστεί, λένε σύμβουλοι.
Όπως αναφέρει ο Guardian, επί σειρά ετών η Κύπρος λειτουργεί ως πύλη εισόδου της ρωσικής περιουσίας στην Ευρώπη, με τη συνεργασία της PwC στη Λευκωσία να φαίνεται να έχει επωφεληθεί από αυτή τη ροή εργασιών. Μια ανάλυση των αρχείων δείχνει ότι 39 πελάτες της PwC Κύπρου περιλήφθηκαν σε λίστες κυρώσεων πέρυσι από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την ΕΕ ή την Ουκρανία μετά την εισβολή του 2022. Η PwC Cyprus λέει ότι έκτοτε έχει τερματίσει τις σχέσεις της με 150 «ομάδες πελατών».
Ο Ρώσος ολιγάρχης με περιουσία 29 δισ. δολάρια
Πριν από τον Μάρτιο του 2022, η vip πελατεία της εταιρείας περιλάμβανε τον Mordashov, ο οποίος το 2021 αναφέρθηκε από το περιοδικό Forbes ως ο «πλουσιότερος άνθρωπος» της Ρωσίας με περιουσία 29 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Την ημέρα που εισέβαλε η Ρωσία, ήταν ένας από τους 36 επιχειρηματίες που συνάντησαν τον Βλαντιμίρ Πούτιν στο Κρεμλίνο, σύμφωνα με την ΕΕ.
Τρεις ημέρες μετά την εισβολή, την Κυριακή 27 Φεβρουαρίου, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρώπης μέσω τηλεδιάσκεψης συμφώνησαν ένα νέο γύρο κυρώσεων. Την ίδια ημέρα, ο ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ, Josep Borrell, δήλωσε ότι οι τελευταίες κυρώσεις είναι επικείμενες, ότι θα στοχεύουν σε ολιγάρχες και ότι είναι πιθανό να δραστηριοποιηθούν πριν από την έναρξη των εργασιών την επόμενη μέρα.
Τη Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου, στις 6.38 μ.μ. ώρα Κεντρικής Ευρώπης, σύμφωνα με έγγραφα, ένας υπάλληλος της PwC Κύπρου χρησιμοποίησε μια διεύθυνση email της εταιρείας του Mordashov για να στείλει ένα μήνυμα σε έναν συνάδελφό του, σχετικά με την πώληση ενός τεράστιου μεριδίου του μεγιστάνα στην Tui στη σύντροφό του, Μαρίνα Μορντάσοβα. Οι επικοινωνίες αφορούσαν σε έναν κυπριακό πάροχο υπεράκτιων υπηρεσιών που φαινόταν να διαχειρίζεται μια σειρά από εταιρείες του Mordashov.
Η συμμετοχή ισοδυναμούσε με περίπου 1 δισ. λίρες σε μετοχές του τουριστικού ομίλου, που είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες εισηγμένες στα χρηματιστήρια του Λονδίνου και του Ανόβερου, αλλά και στο ηλεκτρονικό χρηματιστήριο Xetra της Φρανκφούρτης.
Πέντε λεπτά μετά από αυτό το email, ένας άλλος υπάλληλος της PwC Κύπρου απάντησε «Εγκρίθηκε» πριν προσθέσει: «Η τιμή θα οριστικοποιηθεί σε λίγο».
Η έλλειψη μιας συμφωνημένης τιμής πώλησης υποδηλώνει ότι μια συμφωνία δεν μπορεί να έχει συναφθεί σε εκείνο το σημείο. Όμως μόλις 77 λεπτά αργότερα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έστειλε ένα δικό του μήνυμα, ανακοινώνοντας ότι ο Μορντάσοφ – μαζί με άλλα 25 άτομα – προστέθηκε στον κατάλογο κυρώσεων. Το δελτίο τύπου και η ανακοίνωση κυρώσεων περιέγραφε τον Μορντάσοφ ως έναν από τους «ελίτ του Πούτιν» που φέρεται ότι «ωφελούνταν από τους δεσμούς του με τους Ρώσους φορείς λήψης αποφάσεων».
Η ακριβής χρονική στιγμή κατά την οποία αυτές οι κυρώσεις τέθηκαν σε ισχύ νομικά είναι τώρα υπό έλεγχο.
Το Συμβούλιο της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι δικηγόροι απάντησαν στον Guardian ότι οι περιορισμοί της 28ης Φεβρουαρίου ήταν νομικά ενεργοί για 20 ώρες πριν από τη δημόσια δήλωση της ΕΕ. Ένας εκπρόσωπος του Συμβουλίου σημείωσε: «Η έναρξη ισχύος έλαβε χώρα στην αρχή της πρώτης ώρας της ημέρας δημοσίευσης στην [Επίσημη Εφημερίδα]. Αυτό σημαίνει από την πρώτη κιόλας ώρα της 28ης Φεβρουαρίου».
Η ερμηνεία της ΕΕ υποδηλώνει ότι η PwC Cyprus – μέλος ενός από τους πιο διάσημους ομίλους στον κόσμο – θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο σε μια πιθανή παραβίαση των κυρώσεων.
Φαίνεται επίσης ότι η Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ – η οποία απαριθμεί τα ονόματα των ατόμων που υπόκεινται σε κυρώσεις – δημοσιεύτηκε 50 λεπτά πριν από την έναρξη της διαρροής των email. Το όνομα του Μορντάσοφ ήταν στη λίστα εκείνης της ημέρας.
Ο Guardian δεν έχει δει κανένα στοιχείο που να δείχνει πρόθεση παραβίασης κανόνων – και ο εκπρόσωπος του Mordashov είπε ότι ο ολιγάρχης δεν προσπαθούσε να κρύψει τη μεταβίβαση μετοχών ή να παρακάμψει τον νόμο.
Μετά την ανακοίνωση των κυρώσεων, τα έγγραφα δείχνουν ότι η PwC Κύπρου και ένας Κύπριος πάροχος επαγγελματικών υπηρεσιών συνέχισαν να εργάζονται για τη μεταφορά. Την 1η Μαρτίου 2022, ένα επιπλέον μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστέθηκε στο νήμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με την ένδειξη «Παρακολούθηση». Περιλάμβανε μια σειρά από συνημμένα σχετικά με τη συναλλαγή Tui, με ένα μήνυμα από την PwC που περιγράφει μια λίστα εγγράφων που απαιτούσαν ακόμη υπογραφή.
Ένα χειρόγραφο σημείωμα προσέθεσε: «Επείγοντα, παρακαλώ υπογράψτε ξανά τα πρωτότυπα, τα οποία [sic] υπογράφηκαν στις 28/2/2022».
Τα αρχεία της συναλλαγής περιλαμβάνουν ένα έντυπο, με ημερομηνία 2 Μαρτίου 2022, το οποίο φαίνεται να έχει δημιουργηθεί από την κυπριακή εταιρεία παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών που συνεργάζεται με την PwC. Αυτό το έγγραφο ενσωματώνει μια σειρά από πλαίσια ελέγχου που θα μπορούσαν να επισημανθούν. Ένα από τα πλαίσια που έμεινε κενό ήταν τοποθετημένο δίπλα στην πρόταση: «Έχουμε ελέγξει τον αντισυμβαλλόμενο της συναλλαγής/δικηγόρο έναντι των λιστών κυρώσεων».
Σάλος από τη μεταβίβαση
Η μεταβίβαση προκάλεσε μεγάλο θόρυβο εκείνη την εποχή, καθώς αρχικά φάνηκε ότι ένα μερίδιο 30% στην Tui – από το συνολικό μερίδιο 34% του Mordashov – είχε μεταφερθεί σε μια εταιρεία της οποίας ο ιδιοκτήτης ήταν άγνωστος. Ο ιδιοκτήτης της νέας αποκαλύφθηκε αργότερα ότι ήταν η σύντροφος του Μορντάσοφ και οι γερμανικές αρχές έκριναν ότι η συναλλαγή ήταν «προσωρινά άκυρη».
Επί του παρόντος, ολόκληρο το μερίδιο της οικογένειας Μορντάσοφ στην Tui – το οποίο τώρα έχει μειωθεί από άλλες συγκεντρώσεις κεφαλαίων στο 11% – έχει παγώσει σύμφωνα με τους νόμους περί κυρώσεων και ο συνεργάτης του Μορντάσοφ έχει προστεθεί στη λίστα κυρώσεων της ΕΕ.
Αυτό σημαίνει ότι ο Mordashov δεν μπορεί να πουλήσει τις μετοχές, να εισπράξει μερίσματα, να ψηφίσει σε συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου ή να κερδίσει από το μερίδιο με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.
Ο εκπρόσωπος του Μορντάσοφ δήλωσε: «Ούτε μία φορά στη μακρά καριέρα του ο κ. Μορντάσοφ, ή οποιαδήποτε από τις εταιρείες που διευθύνει, δεν παραβίασε οποιονδήποτε νόμο, είτε στην Ευρώπη, είτε στη Ρωσία, είτε σε οποιαδήποτε άλλη δικαιοδοσία χώρας. Αυτό τεκμηριώνεται περαιτέρω από πολλαπλές διαδικασίες δέουσας επιμέλειας που πραγματοποιήθηκαν από δυτικούς ελεγκτές και ρυθμιστικές αρχές στις εταιρείες και στον ίδιο τον κ. Mordashov κατά τη διάρκεια της 30χρονης σταδιοδρομίας του. Ό,τι έχτισε και πέτυχε επιτεύχθηκε μέσα από δίκαιες επιχειρηματικές πρακτικές και αυστηρή συμμόρφωση με τους κανονισμούς».
Η απόφαση της ΕΕ να του επιβάλει κυρώσεις επιβεβαιώθηκε με απόφαση τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αλλά ο ολιγάρχης μπορεί να ασκήσει εκ νέου έφεση.
Σε επαφή με τον Guardian, η κυπριακή εταιρεία επαγγελματικών υπηρεσιών απάντησε ότι δεσμεύεται από το απόρρητο των πελατών και ακολουθεί πάντα τη νομοθεσία και τις οδηγίες του κλάδου.
Εκπρόσωπος της PwC δήλωσε: «Όλες οι εταιρείες της PwC, συμπεριλαμβανομένης της PwC Κύπρου, λαμβάνουν εξαιρετικά σοβαρά την εφαρμογή κυρώσεων κατά πελατών και κυρώσεων που απαγορεύουν διάφορες επαγγελματικές υπηρεσίες. Όπως ανακοινώσαμε τον Μάρτιο του 2022, όσον αφορά τις κυρώσεις μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η PwC εισήγαγε μια πολιτική, η οποία υπερβαίνει τα νομικά απαιτούμενα, εφαρμογής όλων των κυρώσεων που επιβάλλονται από μεγάλες χώρες σε όλο το δίκτυο της PwC, ανεξάρτητα από τη χώρα κυρώσεων. προέλευση».
Εμπλέκουν και τον πρώην Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη
Ο πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης αναφέρεται στην έρευνα του Guardian για τις πληρωμές Ρώσων ολιγαρχών μέσω Κύπρου. Όπως αναφέρεται συγκεκριμένα:
«Μια έρευνα του 2019 από τον συνεργάτη μέσων ενημέρωσης της ICIJ, OCCRP, διαπίστωσε ότι πριν αναλάβει ο Αναστασιάδης, εταίροι στο δικηγορικό του γραφείο υπηρέτησαν ως αξιωματούχοι στις εταιρείες που συνδέονται με τεράστιες ύποπτες επιχειρήσεις νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων συμφωνιών που συνδέονται με συμμάχους του Πούτιν.
Με την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Αναστασιάδης άφησε την εταιρεία στις δύο κόρες του και άλλους συνεργάτες και ταξίδεψε στη Μόσχα, όπου συναντήθηκε με τον Πούτιν και εξασφάλισε συμφωνίες που προωθούν στενότερους οικονομικούς και χρηματοοικονομικούς δεσμούς».
Δίκτυο στο ποδόσφαιρο είχε στήσει ο Αμπράμοβιτς με τον Ισραηλινό μάνατζερ Ζάχαβι
Δεκάδες εκατομμύρια αποκαλύπτει η σχετική έρευνα σε υπεράκτιες πληρωμές που πραγματοποίησε ο Ρομάν Αμπράμοβιτς κατά τη διάρκεια της ιδιοκτησίας του στην ομάδα της Τσέλσι σε ατζέντες, σκάουτερ και αξιωματούχους του συλλόγου, οι οποίες ενδέχεται να παραβίασαν τους αυστηρούς ποδοσφαιρικούς κανόνες για τη λογιστική και το οικονομικό fair play.
Επίσης, αποκαλύφθηκαν – μεταξύ άλλων – και συμφωνίες που επέτρεψαν στον Ρόμαν Αμπράμοβιτς και τον μάνατζερ αθλητών, Πίνι Ζάχαβι, να ελέγχουν τις καριέρες 21 νεαρών ποδοσφαιριστών στο πλαίσιο αμφιλεγόμενων συμφωνιών ιδιοκτησίας τρίτων.
Ο πρώην ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας της Τσέλσι έχει υποστεί κυρώσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ε.Ε., αλλά έχει προηγουμένως αρνηθεί οποιαδήποτε οικονομική σχέση με τον Ρώσο Πρόεδρο. Τώρα, έγγραφα που διέρρευσαν από την Κύπρο αποκαλύπτουν νέα στοιχεία που τον συνδέουν με μια μυστική συμφωνία 40 εκατομμυρίων δολαρίων από το 2010. Πάντως, ο Ρόμαν Αμπράμοβιτς δεν έχει απαντήσει σε αιτήματα για σχολιασμό από το BBC.
Ακόμα, η μυστική συμφωνία, όπως αναφέρει το BBC, κάνει λόγο για μεταβίβαση μετοχών μιας εξαιρετικά κερδοφόρας ρωσικής διαφημιστικής εταιρείας, της Video International, για λιγότερα από όσα φαινόταν να αξίζουν – από εταιρείες που ανήκαν τελικά σε ένα καταπίστευμα, το οποίο φέρεται να συνδέεται με τον Ρόμαν Αμπράμοβιτς, σε δύο μέλη του στενού κύκλου του Βλαντίμιρ Πούτιν. Αυτοί με τη σειρά τους έλαβαν εκατομμύρια δολάρια σε μερίσματα.
Ο κορυφαίος Γερμανός δημοσιογράφος Hubert Seipel που πήρε 600.000 ευρώ από το ταμείο του Πουτίν
Έναν κορυφαίο Γερμανό δημοσιογράφο αποκαλύπτουν τα αρχεία που διέρρευσαν για την Κύπρο και αφορούν πληρωμές από Ρώσο ολιγάρχη για προπαγάνδα υπέρ του Πούτιν.
Όπως αποκαλύπτει η έρευνα του Guardian, πρόκειται για πληρωμές 600.000 ευρώ που συνδέονται με έναν από τους πιο ισχυρούς ολιγάρχες της Ρωσίας, τον Alexei Mordashov, σε κορυφαίο Γερμανό δημοσιογράφο. Θεωρείται εδώ και καιρό ως ένας από τους κορυφαίους ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες για τη Ρωσία. Οι πληρωμές αφορούσαν την υποστήριξη της δημοσίευσης δύο βιβλίων για τον Πούτιν.
Πρόκειται για τον συγγραφέα και δημοσιογράφο σε ραδιοτηλεοπτικά μέσα Hubert Seipel που έλαβε οικονομική υποστήριξη για τη δουλειά του σε δύο βιβλία που περιγράφονται από πολλούς ως φιλικά προς τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
https://www.instagram.com/p/CYmJ34yqq0W/
Ο Hubert Seipel, είναι βραβευμένος σκηνοθέτης και συγγραφέας. Πληρώθηκε σε δόσεις, κάτι που σύμφωνα με τα έγγραφα αφορούσε την υποστήριξη σε δύο βιβλία που έγραψε, τα οποία γράφουν την άνοδο του Πούτιν στην εξουσία και προσφέρουν πορτρέτα που περιγράφονται από πολλούς ως φιλικά προς τον Πούτιν.
https://www.instagram.com/p/B8wKaFII9Gf/
Η υπόθεση είναι μία από τις πρώτες που συνδέει έναν ισχυρό δυτικό δημοσιογράφο με σημαντικές πληρωμές, κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί από ορισμένους ως απόπειρα φορέων υπέρ του Πούτιν να εξασφαλίσουν θετική κάλυψη στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, σημειώνει ο Guardian.
Τι απαντά η Κυπριακή κυβέρνηση
Η κυπριακή κυβέρνηση απάντησε υποσχόμενη μια «προσέγγιση μηδενικής ανοχής» στις παραβιάσεις των κυρώσεων, καθώς αγωνίζεται να διαφυλάξει το καθεστώς της χώρας ως χρηματοοικονομικού κέντρου.
Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης δήλωσε:
«Η στρατηγική της κυβέρνησής μας, που ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Μάρτιο του 2023, είναι η μηδενική ανοχή σε θέματα που αφορούν φοροδιαφυγή κυρώσεων και παραβίαση νόμου και κατ’ επέκταση να διαφυλάξει το όνομα της χώρας ως αξιόπιστο χρηματοπιστωτικό κέντρο. Θα ήθελα να τονίσω ότι η κυβέρνησή μας είναι κατηγορηματικά δεσμευμένη στην καταπολέμηση της διαφθοράς και της παράνομης χρηματοδότησης και λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσει την πλήρη εφαρμογή των κυρώσεων της ΕΕ».
