Το Λεβίσσι, ή αλλιώς Καγιακιόι, είναι ένα χωριό 8 χιλιόμετρα νότια της Μάκρης (σήμερα Φετιγιέ), στα νοτιοδυτικά παράλια της Τουρκίας, το οποίο κάποτε έσφυζε από ζωή, καθώς το κατοικούσαν περίπου 10.000 Έλληνες.
Ωστόσο, πλέον πρόκειται για ένα χωριό-φάντασμα, καθώς οι κάτοικοί του αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν πριν από έναν αιώνα. Ακόμη και οι Τούρκοι που ζούσαν τότε σε αυτό, μαζί με τους Έλληνες, επίσης δεν παρέμειναν, κάνοντας τη «μαύρη» ιστορία του ακόμη πιο καταθλιπτική.
Το εγκαταλελειμμένο για σχεδόν 100 χρόνια χωριό απέσπασε την προσοχή του CNN, με το αμερικανικό Μέσο να επισκέπτεται το Λεβίσσι/Καγιακιόι για να εξερευνήσει την ιστορία του.
Το οδοιπορικό αναφέρεται στο πώς το χωριό, που μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα ήταν ένας τόπος συνύπαρξης χιλιάδων ανθρώπων, δεν είχε καμία σχέση με το ένδοξο παρελθόν του
Στο χωριό αυτό απέναντι από τη Ρόδο ζούσαν μαζί και αρμονικά Έλληνες ορθόδοξοι χριστιανοί και Τούρκοι μουσουλμάνοι. Οι πρώτοι, πολλοί από τους οποίους ήταν τεχνίτες, είχαν αναπτύξει μια πολιτισμικά πλούσια κοινότητα, ενώ οι δεύτεροι ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία
Οι δύο κοινότητες ζούσαν πλάι πλάι, μέχρι που ξέσπασε ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος που κατέληξε στην Μικρασιατική Καταστροφή, με αποτέλεσμα τον άγριο ξεριζωμό εκατομμυρίων Ελλήνων από την πατρίδα τους.
Η καταστροφή του χωριού σημειώθηκε το 1923, με την ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία και την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης.
Οι Έλληνες κάτοικοι του χωριού αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να μεταφερθούν στην Ελλάδα, ενώ σε αυτό μετεγκαταστάθηκαν μουσουλμάνοι από την περιοχή της Καβάλας. Ωστόσο, οι νέοι κάτοικοι δεν βρήκαν το νέο τους σπίτι φιλόξενο, καθώς το χωριό είχε ήδη υποστεί πολλές καταστροφές.
Η πικρή ιστορία του χωριού που σήμερα έχει ερημώσει
Η Αϊσούν Εκίζ, της οποίας οι παππούδες ήταν από τους λίγους που επέλεξαν να παραμείνουν στο χωριό, αφηγείται την ιστορία του χωριού και τα γεγονότα εκείνης της περιόδου.
Οι παππούδες της διηγούνταν πώς οι Έλληνες κάτοικοι έφευγαν με δάκρια στα μάτια, καθώς δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους (ποιος το θέλει άλλωστε;). Μερικοί μάλιστα άφησαν πίσω τα παιδιά τους, πιστεύοντας ότι θα επιστρέψουν. Ωστόσο, δεν το έκαναν ποτέ!
Σήμερα, το Λεβίσσι/Καγιακιόι αποτελεί ένα ζωντανό μνημείο των τραγικών γεγονότων που συνέβησαν πριν από έναν αιώνα. Τα σπίτια είναι ερειπωμένα και καλυμμένα από βλάστηση. Κουφάρια, τα οποία μαρτυρούν ότι κάποτε σε αυτά υπήρχε ζωή…
Παρά την εγκατάλειψη, τα κτίρια ακόμη «μιλούν». Οι τοίχοι σε πολλά από αυτά, αν και καταρρέουν, διατηρούν ακόμη ίχνη του μπλε χρώματος με το οποίο κατά κύριο λόγω ήταν βαμμένα, ώστε να διώχνουν τους σκορπιούς και τα φίδια. Ακόμη και οι δεξαμενές νερού παραμένουν άθικτες.
Η Εκίζ, η οποία σήμερα εργάζεται σε ένα μικρό εστιατόριο κοντά στην κεντρική είσοδο του χωριού, αφηγείται πώς οι κάτοικοι έπρεπε να μεταφέρουν το πόσιμο νερό με γαϊδούρια. Επίσης, μιλά για την έλλειψη βασικών υποδομών υγιεινής, με τους κατοίκους να χρησιμοποιούν κομμένα παλιά ρούχα αντί για χαρτί υγείας, τα οποία στη συνέχεια καίγονταν ή διασκορπίζονταν στους κήπους ως λίπασμα.
Παρά τη φτώχεια και τις δυσκολίες, το χωριό αυτό ήταν κάποτε ένα ακμάζον εμπορικό κέντρο, πιο σημαντικό ακόμη και από το γειτονικό λιμάνι της Μάκρης (σήμερα Φετιγιέ), που σήμερα είναι μια ακμάζουσα αστική περιοχή και δημοφιλής τουριστικός προορισμός.
Η Εκίζ επισημαίνει ότι, παρά την πυκνή δόμηση, κάθε σπίτι στο χωριό ήταν κατασκευασμένο έτσι, ώστε να μην εμποδίζει το φως του ήλιου από τα γειτονικά σπίτια, δείγμα της προσοχής και της φροντίδας που υπήρχε στην κοινότητα.
Ανάμεσα στα πιο εντυπωσιακά κτίρια του χωριού είναι η Άνω Εκκλησία, ένα μεγάλο κτίριο με ροζ τοίχους και καμπυλωτές οροφές. Δυστυχώς, το κτίριο είναι σφραγισμένο λόγω της επικινδυνότητάς του, ωστόσο οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν κάποιες όψεις του από διάφορες γωνίες του χωριού.
Στο υψηλότερο σημείο βρίσκονται τα ερείπια του παλιού σχολείου. Σήμερα, μια τουρκική σημαία κυματίζει πάνω από το κτίριο, σύμβολο της νέας εποχής που διαδέχθηκε τον επώδυνο -ειδικά για τους Έλληνες κατοίκους του- πόλεμο.
Παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, οι εναπομείναντες κάτοικοι του Καγιάκιοϊ κατάφεραν να διατηρήσουν κάποιες από τις παραδόσεις τους. Οι πεζοπορικές διαδρομές που περνούν μέσα από το χωριό και οδηγούν σε γειτονικές πόλεις, είναι δημοφιλείς στους τουρίστες, προσφέροντας μια εμπειρία γεμάτη από το παρελθόν.
Οι στενοί δρόμοι και τα σοκάκια του χωριού μπορεί να μπερδέψουν τους επισκέπτες, καθώς συχνά καταλήγουν σε αδιέξοδα. Τα ανοίγματα στα οποία παλιά υπήρχαν πόρτες και παράθυρα, καθώς και οι σκάλες των σπιτιών, είναι σαν να καλούν σε εξερεύνηση. Ωστόσο, οι Αρχές ζητούν από τους επισκέπτες να αποφεύγουν να εισέρχονται σε επικίνδυνα κτίρια.
Το χωριό, αν και εγκαταλελειμμένο, συνεχίζει να μαγνητίζει τους επισκέπτες με την ιστορία και την ομορφιά του. Παράλληλα, αποτελεί και μια ζωντανή-νεκρή απόδειξη και μάθημα για το πώς οι άνθρωποι μπορούν να καταστρέψουν τις ζωές των συνανθρώπων τους.
