Μετά τον Ecοnomist ο οποίος χαρακτήρισε τις εκλογές στην Τουρκία ως τις κρισιμότερες στον πλανήτη για το 2023, τώρα ήρθε η σειρά της Washington Post να στραφεί κατά του Ερντογάν.
Η αμερικανική εφημερίδα μιλά για έναν αυξανόμενο δεσποτισμό ο οποίος καραδοκεί στην γειτονική χώρα με τον κίνδυνο της δικτατορίας να είναι πλέον ορατός εάν κερδίσει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Το κείμενο, με τίτλο «Η σκιά ενός αυξανόμενου δεσποτισμού καραδοκεί στις εκλογές της Τουρκίας», που υπογράφει η συντακτική ομάδα της εφημερίδας, αναφέρει ότι οι εκλογές αποτελούν μια δοκιμασία για την ικανότητα των δημοκρατικών εκλογών να αποτινάξουν το ζυγό της ολοένα και αυξανόμενης μονομερούς διακυβέρνησης σε μια χώρα 85 εκατ. κατοίκων.
Το διακύβευμα δεν θα μπορούσε να είναι υψηλότερο, πρώτα και κύρια για τους ίδιους τους Τούρκους, οι οποίοι μπορεί δικαιολογημένα να ανησυχούν ότι ο αυταρχισμός θα μετατραπεί σε δικτατορία αν ο Ερντογάν εκλεγεί για άλλη μια θητεία, αλλά και για την Ουάσινγκτον και τους Ευρωπαίους συμμάχους της.
A shadow of growing despotism lurks over Turkey’s elections, the Editorial Board writes https://t.co/zu7tREHRWg
— Washington Post Opinions (@PostOpinions) May 4, 2023
«Σύμμαχος» με αστερίσκο η Τουρκία
Η λέξη «σύμμαχος» στην περίπτωση της Τουρκίας συνοδεύεται από έναν αστερίσκο. Ο 69χρονος Ερντογάν κυβερνά μια χώρα στρατηγικής σημασίας στο ΝΑΤΟ, διαθέτοντας τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της Βορειοατλαντικής συμμαχίας. Έχει διαμορφώσει έναν ρόλο για τον εαυτό του ως ένα είδος «μεσάζοντα» μεταξύ του ΝΑΤΟ, με το οποίο δεσμεύεται με συνθήκη, και του Ρώσου προέδρου Πούτιν, με τον οποίο διατηρεί δεσμούς που έχουν υπονομεύσει τη δυτική συμμαχία, ακόμη και όταν αυτή εμπλέκεται σε έναν έμμεσο πόλεμο για να αποκρούσει την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Αφού η Washington Post περιγράφει μία σειρά από κινήσεις στην εξωτερική πολιτική του Ερντογάν, που τον έχουν κάνει να ακροβατεί μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, οι συντάκτες στρέφονται στα όσα έχει κάνει στη χώρας του. Η βαθιά και πιθανώς πιο μόνιμη ζημιά είναι η εσωτερική, όπως αναφέρουν. Έχει φυλακίσει πολιτικούς αντιπάλους του, δημοσιογράφους και όσους του άσκησαν κριτική, και έχει περιορίσει τον χώρο για την άνθηση της κάποτε ζωντανής κοινωνίας των πολιτών της Τουρκίας, μια εκστρατεία καταστολής που έχει ενταθεί μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016.
Τα τουρκικά δικαστήρια έχουν μετατραπεί σε όργανα για την τιμωρία του. Κατασκευασμένες ποινικές κατηγορίες χρησιμοποιούνται συστηματικά για να φιμώσουν τη διαφωνία. Οι ανεξάρτητοι οργανισμοί ΜΜΕ έχουν φιμωθεί σε μεγάλο βαθμό. Δημόσια, πολλοί Τούρκοι πολίτες φοβούνται να εκφράσουν την άποψή τους. Το έγκλημα της διάδοσης «παραπλανητικών πληροφοριών», με ασαφή ορισμό, κατοχυρώθηκε στο νόμο ως ένα νέο εργαλείο της αυξανόμενης τυραννίας του Ερντογάν.
Τα θεσμικά όργανα έχουν υποκύψει στον εκφοβισμό του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, η οποία μείωσε τα επιτόκια κατ’ εντολή του, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό που ξεπέρασε το 85% πέρυσι, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που πιθανώς υποτιμούν το πραγματικό ποσοστό. Οι παρεμβάσεις του προκάλεσαν την απώλεια του 80% της αξίας της τουρκικής λίρας σε διάστημα 5 ετών.
Το κύρος του Ερντογάν έχει πληγεί περαιτέρω από την καθυστερημένη αντίδρασή του στον φονικό σεισμό που έπληξε τη νότια και κεντρική Τουρκία τον Φεβρουάριο, σκοτώνοντας τουλάχιστον 45.000 ανθρώπους και τραυματίζοντας τους διπλάσιους. Αυτή η αποτυχία, και ο αριθμός των νεκρών που επιδεινώθηκε από την κατάρρευση κτιρίων που δεν πληρούσαν τα κατασκευαστικά πρότυπα, ήταν εμβληματική της διαφθοράς και της κακοδιαχείρισης που πολλοί Τούρκοι θεωρούν χαρακτηριστικό της διακυβέρνησής του.
Ο ταπεινός Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου
Ο αντίπαλος του Ερντογάν, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, είναι ένας χαμηλών τόνων πρώην δημόσιος υπάλληλος που εκπροσωπεί έναν εξακομματικό συνασπισμό που έχει συσπειρωθεί με την ελπίδα να ανατρέψει τον Ερντογάν. Σε βίντεο, συχνά γυρισμένα από τη κουζίνα του, μια τρανταχτή αντίθεση με το σαράι των 1.000 δωματίων που έχει χτίσει ο «Σουλτάνος» Ερντογάν για τον εαυτό του, ο 74χρονος Κιλιτσντάρογλου έχει δεσμευτεί να υπηρετήσει μια και μόνο θητεία κατά την οποία θα επανενώσει την όλο και πιο διχασμένη χώρα. Λέει ότι θα το κάνει αυτό ανατρέποντας τις συνταγματικές αλλαγές που χρησιμοποίησε ο Ερντογάν για να εδραιώσει την εξουσία του και αναβιώνοντας την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, των δικαστηρίων και του διπλωματικού σώματος.
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα του Κιλιτσντάρογλου, η κύρια παράταξη της αντιπολίτευσης, χάνει τις εκλογές εδώ και χρόνια από τον Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του. Πολλοί Τούρκοι θεωρούν το έλλειψη χαρίσματος του Κιλιτσντάρογλου λιγότερο σημαντικό από την υπόσχεση που εκπροσωπεί να αποκαταστήσει την ανεκτικότητα, τον πλουραλισμό, τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την οικονομική λογική που τόσο πολύ έχει διακυβευθεί από τον Ερντογανισμό.
Εάν ο Ερντογάν δεν επικρατήσει στις εκλογές της 14ης Μαΐου ή σε έναν πιθανό επαναληπτικό γύρο δύο εβδομάδες μετά, υπάρχουν έντονες ανησυχίες ότι ο ίδιος και οι υποστηρικτές του θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν το αποτέλεσμα. Σε μια χώρα όπου η δημοκρατία είχε σχετικά σταθερά ερείσματα, οι ανησυχίες είναι ένα μέτρο του πόσο βαθιά ο Τούρκος ισχυρός άνδρας έχει υπονομεύσει τους κανόνες και τους κινδύνους που εγκυμονεί η επέκταση της αυταρχικής του διακυβέρνησης.
