Οι πολίτες σε ολόκληρη τη Βρετανία ψήφισαν στις γενικές εκλογές, μετά από μια προεκλογική εκστρατεία έξι εβδομάδων, κατά την οποία τα κόμματα έκαναν την εκστρατεία τους.
Το Συντηρητικό Κόμμα του Ρίσι Σούνακ κυβερνά τη Μεγάλη Βρετανία εδώ και 14 χρόνια, αλλά πλέον χάνει την εξουσία από το Εργατικό Κόμμα, με επικεφαλής τον Κίρ Στάρμερ.
Οι κάλπες έκλεισαν στις 22:00 τοπική ώρα (μεσάνυχτα ώρα Ελλάδος) και αμέσως ανακοινώθηκε το exit poll του BBC, το οποίο «δίνει» 410 έδρες στο Εργατικό Κόμμα (από τις συνολικά 650 έδρες του Κοινοβουλίου), 131 στο Συντηρητικό Κόμμα, 61 έδρες στους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, 13 έδρες στο Μεταρρυθμιστικό Κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ, 10 έδρες στο Εθνικό Κόμμα Σκωτίας (SNP) και 2 έδρες στους Πράσινους.
Βεβαίως, θα χρειαστεί αναμονή αρκετών ωρών για τα αποτελέσματα, που θα ανακοινώνονται ανά εκλογική περιφέρεια μέχρι νωρίς το πρωί. Στις τελευταίες πέντε γενικές εκλογές, το exit poll ήταν ακριβές σε ένα εύρος μεταξύ 1,5 και 7,5 εδρών.
Συντριπτική νίκη του Στάρμερ που θυμίζει αυτή του Μπλερ το 1997
Οι δημοσκοπήσεις, που επιβεβαιώθηκαν πλήρως, έδειχναν συντριπτική νίκη των Εργατικών του Στάρμερ, ίσως ακόμη μεγαλύτερη από αυτή του Τόνι Μπλερ το 1997. Οι εκλογές αυτές, ωστόσο, έγιναν σε πολύ διαφορετικό κλίμα.
Έπειτα από πέντε συντηρητικούς πρωθυπουργούς, το Brexit, τη λιτότητα, την κρίση της αγοραστικής δύναμης και την επιδείνωση του δημόσιου συστήματος Υγείας, οι Βρετανοί ήθελαν να δείξουν τη δυσαρέσκειά τους στις κάλπες και να γυρίσουν τη σελίδα των συντηρητικών. Οι Τόρις είχαν μόνο μία φιλοδοξία τις τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας: να περιορίσουν το εύρος της ήττας.
«Έχετε 4 ώρες για να αποτρέψετε μια σούπερ πλειοψηφία των Εργατικών που θα προκαλέσει αύξηση των φόρων για το υπόλοιπο της ζωής σας», δήλωσε νωρίτερα την Πέμπτη (4/7) ο συντηρητικός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ.
Ο Κιρ Στάρμερ, ένας 61χρονος πρώην δικηγόρος, αναμένεται να λάβει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον βασιλιά Κάρολο Γ’ την Παρασκευή 5 Ιουλίου. Εάν η πρόβλεψη είναι ακριβής, αυτό σημαίνει ότι θα γίνει πρωθυπουργός με 410 βουλευτές των Εργατικών -λίγο λιγότερο από το σύνολο του Τόνι Μπλερ το 1997.
Ωστόσο, αν και τα exit polls δείχνουν ότι οι Εργατικοί είναι σε πορεία υπερδιπλασιασμού του αριθμού των εδρών που κερδίζουν, σε σύγκριση με το 2019, φαίνεται ότι το επιτυγχάνουν αυτό χωρίς δραματική αύξηση του ποσοστού τους.
Το BBC παρουσίασε στοιχεία που συγκρίνουν πώς έχει μεταβληθεί το ποσοστό ψήφων στις έδρες που κέρδισαν οι Συντηρητικοί το 2019, σε σύγκριση με τις έδρες που κέρδισαν οι Εργατικοί το 2019.
Αυτό οφείλεται στο ότι οι Συντηρητικοί καταγράφουν πτώση 17 ποσοστιαίων μονάδων, ενώ το κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ σημειώνει άνοδο 10%.
Η πρώτη ανάρτηση του Στάρμερ μετά τη μεγάλη εκλογική νίκη
Μόλις 2 λεπτά μετά την ανακοίνωση των exit polls για τις εκλογές στη Βρετανία, ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος, Κιρ Στάρμερ, δημοσίευσε το πρώτο ευχαριστήριο μήνυμά του μέσω Χ (πρώην Twitter).
Ο Κιρ Στάρμερ, ο οποίος όπως όλα δείχνουν θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός της Βρετανίας, καθώς το κόμμα του λαμβάνει την πλειοψηφία με 410 έδρες, σε ανάρτηση του έγραψε:
«Σε όλους όσους έκαναν εκστρατεία υπέρ των Εργατικών σε αυτές τις εκλογές, σε όλους όσους μας ψήφισαν και εμπιστεύτηκαν το αλλαγμένο μας Εργατικό Κόμμα – Σας ευχαριστώ».
Βρετανία: «Μούδιασμα» στους Tόρις μετά τα exit polls
Μετά την ανακοίνωση των exit polls, στελέχη και υποψήφιοι των Συντηρητικών δήλωσαν ότι η πρόβλεψη που καταγράφηκε αποτελεί «απίστευτη απόρριψη» του κόμματός τους που ζητούσαν μεγάλες μεταρρυθμίσεις.
Ο Γουίλιαμ Χέιγκ, πρώην ηγέτης του κόμματος, τόνισε ότι θα ήταν ένα «καταστροφικό αποτέλεσμα με ιστορικούς όρους» για το κόμμα του.
Ερωτηθείς ποιος φταίει, δήλωσε στο Times Radio: «Είναι μια συλλογική ευθύνη, επειδή οι άνθρωποι εδώ δεν ψήφισαν σε αυτές τις εκλογές για τον Σουνάκ ή για τη Τρας… ήθελαν αλλαγή μετά από 14 χρόνια στην κυβέρνηση, απογοητεύτηκαν όλο αυτό το διάστημα. Το Συντηρητικό κόμμα θα έκανε μεγάλο λάθος αν πίστευε ότι θα μπορούσε να κατηγορήσει βολικά ένα άτομο… όταν πρέπει να αντιληφθεί ότι χρειάζεται πραγματικά να αλλάξει πολλά».
Η Ρουθ Ντέιβιντσον, από την πλευρά του, χαρακτήρισε το προβλεπόμενο αποτέλεσμα «σφαγή».
Ωστόσο, τόσο ο Χέιγκ όσο και η Ντέιβιντσον υποστήριξαν ότι ορισμένοι Συντηρητικοί αναμένεται να ανακουφιστούν επειδή υπήρχαν προβλέψεις που έδειχναν ότι κινδύνευαν να μείνουν με λιγότερους από 100 βουλευτές.
Η αντίδραση των παρουσιαστών του Sky News στα exit polls
Την ώρα της ανακοίνωσης των exit polls αυτοί που έκλεψαν την παράσταση, ήταν οι παρουσιαστές του Sky News, οι οποίοι υποδέχθηκαν το αποτέλεσμα με… επιφωνήματα έκπληξης. Όπως φαίνεται, ούτε αυτοί περίμεναν να διαμορφωθεί τέτοιο αποτέλεσμα υπέρ των Εργατικών!
Δείτε το βίντεο:
Τι κάνει το exit poll του Ηνωμένου Βασιλείου τόσο αξιόπιστο
Τη νύχτα των εκλογών μπορείς να ξέρεις ποιος κέρδισε τις εκλογές;
Στη Βρετανία, τις τελευταίες δύο δεκαετίες, υπάρχει μια εκπληκτικά καλή απάντηση αμέσως μετά το κλείσιμο της κάλπης, στις 10 μ.μ. (τοπική ώρα).
Το έργο μιας ομάδας στατιστικολόγων και πολιτικών επιστημόνων που μπαίνει σε λειτουργία μερικές ώρες νωρίτερα, έχει τα τελευταία χρόνια δημιουργήσει μια ολοένα και πιο ακριβή εικόνα των εκλογικών αποτελεσμάτων πριν από την καταμέτρηση των ψήφων.
Ακολουθεί ένας οδηγός για το τι να περιμένετε και πώς λειτουργεί:
– Ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Τι είναι το exit poll;
Είναι μια έρευνα στους ψηφοφόρους αμέσως μετά την ψηφοφορία. Η βρετανική αναζητά τους ψηφοφόρους κυριολεκτικά κατά την έξοδό τους από το εκλογικό κέντρο: Οι εργαζόμενοι στο πεδίο ζητούν από πάνω από 20.000 άτομα σε περίπου 130 εκλογικά κέντρα σε όλη τη χώρα να συμπληρώσουν αντίγραφα ψηφοδελτίων. Από το 2005, υπάρχει ένα μόνο exit poll σε κάθε βρετανικές βουλευτικές εκλογές, το οποίο πληρώνεται από τρεις μεγάλους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, το BBC, το ITV και το Sky.
– Πώς ήταν τόσο ακριβείς οι βρετανικές δημοσκοπήσεις;
Δεν ήταν πάντα. Στις βουλευτικές εκλογές του 1992, το exit poll του BBC προέβλεψε ότι κανένα κόμμα δεν θα κέρδιζε τη συνολική πλειοψηφία των κοινοβουλευτικών εδρών, πριν τα πρώτα αποτελέσματα δείξουν γρήγορα ότι οι Συντηρητικοί ήταν έτοιμοι να διατηρήσουν τον έλεγχο. Τα exit poll σε ορισμένες προηγούμενες εκλογές είχαν ακόμη μεγαλύτερη απόκλιση.
Η βασική αλλαγή, λένε οι εμπλεκόμενοι, ήρθε τη δεκαετία του 2000, όταν οι ραδιοτηλεοπτικοί οργανισμοί συγκέντρωσαν τους πόρους τους πίσω από μια στατιστική προσέγγιση που πρωτοστάτησαν οι ακαδημαϊκοί David Firth και John Curtice. Η επιτυχία της βοήθησε να γίνει ο καθηγητής Curtice αστέρι των εκλογικών εκπομπών.
Οι προηγούμενες δημοσκοπήσεις εξόδου προσπαθούσαν να συγκεντρώσουν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των εκλογικών τμημάτων σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, χρησιμοποιώντας τα σύνολα των ψήφων στο δείγμα για να προβλέψουν τα ποσοστά κάθε κόμματος αλλού.
Η δημοσκόπηση νέου τύπου εξακολουθεί να αναζητά ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα, αλλά επιστρέφει επίσης, στο μέτρο του δυνατού, στα ίδια εκλογικά κέντρα κάθε φορά. Τώρα, αντί να επικεντρώνονται στα σύνολα, οι ερευνητές μπορούν να κάνουν άμεσες συγκρίσεις και να εξετάσουν πώς άλλαξε η ψήφος.
Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας στατιστικά μοντέλα, προβλέπουν πώς οι αλλαγές που διαπιστώνουν θα εξελιχθούν σε περιφέρειες σε ολόκληρη τη χώρα, με βάση περαιτέρω ανάλυση των δημογραφικών στοιχείων και των προηγούμενων εκλογικών αποτελεσμάτων σε κάθε περιοχή.
Η εστίαση στις ίδιες τοποθεσίες είναι το κρίσιμο πράγμα, σύμφωνα με τον Jouni Kuha, καθηγητή κοινωνικής στατιστικής στο London School of Economics, ο οποίος εργάζεται στην ομάδα exit polling από το 2010.
«Υπάρχει λιγότερος θόρυβος στα δεδομένα όταν εξετάζεις τις αλλαγές από ό,τι αν προσπαθούσες να εκτιμήσεις τα ίδια τα μερίδια», δήλωσε σε τηλεφωνική συνέντευξη.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Firth, δεν έχουν αλλάξει πολλά από την επανεξέταση στις αρχές της δεκαετίας του 2000. «Ακόμη και το λογισμικό που έγραψα το 2001-2005 εξακολουθεί να χρησιμοποιείται», δήλωσε σε ηλεκτρονικό μήνυμα.
– Άρα τι μπορεί να πάει στραβά;
Όπως συμβαίνει με όλες τις στατιστικές εκτιμήσεις, το βρετανικό exit poll έχει ένα περιθώριο λάθους: περίπου 20 έδρες.
Σε μια αμφίρροπη κούρσα, 20 έδρες μπορεί να είναι πολλές. Το 2015, μετά από πέντε χρόνια σε κυβέρνηση συνασπισμού με τους κεντρώους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, οι κεντροδεξιοί Συντηρητικοί κέρδισαν απροσδόκητα μια μικρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η δημοσκόπηση εκείνης της χρονιάς υποεκτίμησε τις επιδόσεις τους κατά 15 έδρες – εντός του αναμενόμενου περιθωρίου σφάλματος, αλλά αρκετά ώστε να υποδηλώνουν λανθασμένα ότι μπορεί να χρειάζονται ακόμη τη βοήθεια ενός άλλου κόμματος για να κυβερνήσουν.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η φετινή κούρσα δεν θα είναι στενή. Παρόλα αυτά, ένα στοιχείο τύχης παραμένει. Υπάρχει πάντα η πιθανότητα τα εκλογικά κέντρα που επιλέχθηκαν να μην είναι αντιπροσωπευτικά.
«Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι υπάρχει κάποια μαγεία», δήλωσε πρόσφατα ο καθηγητής Curtice στους New York Times. «Αλλά είμαστε τόσο καλοί όσο και τα δεδομένα».
Πώς λειτουργούν οι γενικές εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο;
Η Βουλή των Κοινοτήτων είναι το κύριο νομοθετικό όργανο του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ το άλλο είναι η μη εκλεγμένη Βουλή των Λόρδων. Αποτελείται από 650 μέλη, καθένα από τα οποία εκλέγεται από μια γεωγραφική περιφέρεια περίπου ίσου πληθυσμού.
Σε κάθε εκλογική περιφέρεια, κερδίζει ο υποψήφιος με τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων. Δεν είναι απαραίτητο να κερδίσει το 50% των ψήφων και οι ψήφοι για άλλους υποψηφίους στην ουσία χάνονται. Αυτό είναι γνωστό ως first-past-the-post ψηφοφορία.
Οι κοινότητες επιλέγουν επίσης τον πρωθυπουργό. Σύμφωνα με τη σύμβαση, ο μονάρχης καλεί τον ηγέτη του μεγαλύτερου κόμματος να σχηματίσει κυβέρνηση. Ο υποψήφιος πρωθυπουργός πρέπει να έχει την υποστήριξη της πλειοψηφίας των βουλευτών. Αυτό είναι εφικτό εάν ηγείται κόμματος με συνολική πλειοψηφία ή έχει την υποστήριξη άλλων κομμάτων.
Για την πλειοψηφία απαιτούνται τεχνικά 326 βουλευτές (οι μισές από όλες τις έδρες συν μία), αλλά ένας μικρός αριθμός βουλευτών – συμπεριλαμβανομένου του προέδρου, των αναπληρωτών του και των μελών του Sinn Féin – συνήθως δεν ψηφίζουν.
Αυτό σημαίνει ότι μια λειτουργική πλειοψηφία μπορεί να επιτευχθεί με λίγο κάτω από το 50% των εδρών.
