Η υπερσυντηρητική δεξιά θα αναλάβει να συντάξει το νέο Σύνταγμα της Χιλής, το οποίο θα αντικαταστήσει αυτό που κληροδοτήθηκε από την εποχή της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοτσέτ, σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα ψηφοφορίας που διενεργήθηκε την Κυριακή.
Περισσότεροι από 12 εκατομμύρια Χιλιανοί πήγαν στις κάλπες χθες για να εκλέξουν, μεταξύ 350 υποψηφίων, τα 50 μέλη του Συνταγματικού Συμβουλίου, το οποίο θα αναλάβει να προτείνει το προσχέδιο του νέου Συντάγματος της χώρας.
Μετά την καταμέτρηση των ψήφων, το ακροδεξιό Ρεπουμπλικανικό κόμμα με αρχηγό τον Χοσέ Αντόνιο Καστ, το οποίο αντιτίθεται στη μεταρρύθμιση του Συντάγματος, συγκέντρωσε το 35% των ψήφων (22 έδρες), έναντι του 28,59% για τον συνασπισμό της αριστεράς τον οποίο στήριζε η κυβέρνηση του προέδρου Γκαμπριέλ Μπόριτς (17 έδρες), σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Η παραδοσιακή δεξιά συγκέντρωσε το 21% των ψήφων και 11 έδρες.
Το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, το οποίο έχει αντιμεταναστευτική ρητορική και είναι αντίθετο στην άμβλωση, «δεν θα χρειαστεί να διαπραγματευθεί με κανέναν, θα μπορεί να συντάξει το Σύνταγμα που θέλει», ενώ «θα έχει την εξουσία να ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε τροπολογία», εκτίμησε η Κλαούντια Χέις διευθύντρια του τμήματος Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο της Χιλής.
Τα υπόλοιπα κόμματα
Όπως γράφει η Elpais.gr τα τρία παραδοσιακά κόμματα της αντιπολίτευσης, ωστόσο, βρίσκονται ανάμεσα σε έναν βράχο και μια δύσκολη θέση: στον πειρασμό να σκληρύνουν τις θέσεις τους σύμφωνα με το PLR του Kast, πρώην μέλος του UDI, ή να διατηρήσουν την τακτική τους απόσταση για να διαπραγματευτούν με τις άλλες φατρίες για το Συνταγματικό Συμβούλιο. «Το μεγάλο ερώτημα είναι αν η ηγεσία της συμβατικής δεξιάς θα αντέξει το τσουνάμι. Ο πειρασμός να ακολουθήσετε τον Καστ και την παρέα θα είναι δυνατός», λέει στην EL PAÍS ο ακαδημαϊκός Κριστόμπαλ Ροβίρα, ειδικός στην ακροδεξιά. «Όλοι οι ηθοποιοί [από τους κομμουνιστές μέχρι τους ρεπουμπλικάνους] έχουν συζητήσει τη δημόσια ασφάλεια μέρα και νύχτα, είναι το κύριο θέμα της ακροδεξιάς. Είναι το ίδιο όπως στην Ευρώπη: αν όλοι μιλούν για τη μετανάστευση , αυτός που κερδίζει τη μάχη είναι αυτός που αντιτίθεται στη μετανάστευση».
Τουλάχιστον δύο άλλα σημαντικά ορόσημα τέθηκαν στην ψηφοφορία της Κυριακής: η εξάλειψη της κεντροαριστεράς που συγκεντρώθηκε στο μπλοκ Todo por Chile (το Κόμμα για τη Δημοκρατία, με επικεφαλής τον πρώην πρόεδρο Ρικάρντο Λάγκος και τη σημερινή υπουργό Εσωτερικών, Καρολίνα Τόχα, το Ριζοσπαστικό Κόμμα και το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα — το μόνο από τα τρία που δεν αποτελεί μέρος της κυβέρνησης του Μπόριτς).
Ο συνασπισμός Todo por Chile συγκέντρωσε μόλις το 9% των ψήφων, αφήνοντάς τον χωρίς εκπρόσωπο στο συμβούλιο. Είναι ένα σοβαρό πλήγμα για τον μετριοπαθή τομέα που κάποτε διαμόρφωσε τις κυβερνήσεις της Concertación (1990-2010) και που έπαιξε στοίχημα για να αποστασιοποιηθεί από το Frente Amplio του Μπόριτς και την υπόλοιπη αριστερά τρέχοντας μόνος του.
Εν τω μεταξύ, το Κόμμα του Λαού (PDG), η λαϊκιστική δύναμη με επικεφαλής τον οικονομολόγο Φράνκο Παρίζι, ήρθε στην τελευταία θέση παρά τις προβλέψεις ότι θα κερδίσει κάποιες έδρες στο συμβούλιο. Το PDG κέρδισε μόλις το 5,4% των ψήφων.
Αυτή είναι η δεύτερη προσπάθεια που γίνεται στη Χιλή για την αναθεώρηση του Συντάγματος.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου 2022 οι Χιλιανοί απέρριψαν με ποσοστό 61,9% το προηγούμενο προσχέδιο Συντάγματος. Αυτό προέβλεπε νέα κοινωνικά δικαιώματα, κυρίως σε ό,τι αφορά την παιδεία, την υγεία και την κατοικία, αναγνώριζε τα δικαιώματα των αυτόχθονων και το δικαίωμα στην άμβλωση.
Μετά την απόρριψη του προσχεδίου αυτού από τους πολίτες, τα βασικά πολιτικά κόμματα της Χιλής αποφάσισαν να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για να επανεκκινήσουν τη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος.
Το Συνταγματικό Συμβούλιο, τα μέλη του οποίου εξελέγησαν την Κυριακή, θα λάβει ένα προσχέδιο το οποίο έχει συντάξει επιτροπή ειδικών, στο οποίο θα μπορεί να κάνει αλλαγές. Το προσχέδιο περιλαμβάνει 12 βασικές αρχές οι οποίες δεν μπορούν να τροποποιηθούν, ανάμεσά τους ότι η Χιλή ακολουθεί το σύστημα της οικονομίας της αγοράς.
Το προσχέδιο του Συντάγματος θα τεθεί στη συνέχεια σε δημοψήφισμα στις 17 Δεκεμβρίου.
Το ισχύον Σύνταγμα της Χιλής, το οποίο κληροδοτήθηκε από τον Πινοτσέτ, θεωρείται, παρά τις επανειλημμένες τροποποιήσεις που έχει υποστεί, ότι εμποδίζει κάθε βαθιά κοινωνική μεταρρύθμιση στη χώρα.
