Ο Κιρ Στάρμερ είναι ο νέος πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου και μάλιστα έχοντας πετύχει έναν εκλογικό θρίαμβο με τους Εργατικούς. Στις πρώτες του δηλώσεις εμφανίστηκε ενωτικός και υπογράμμισε πως η «αλλαγή», που ευαγγελιζόταν στην προεκλογική του εκστρατεία, δεν είναι μια «απλή υπόθεση», ιδιαίτερα σε έναν «ασταθή κόσμο», και θα χρειαστεί λίγο χρόνο. Ωστόσο όπως είπε η «δουλειά ξεκινάει άμεσα».
Οι Εργατικοί επιστρέφουν στην εξουσία ύστερα από 14 χρόνια, έχοντας αναγεννηθεί από την εκλογική συντριβή τους το 2019. Ενδεχομένως ο σημαντικότερος παράγοντας της σαρωτικής επικράτησής τους να μην είναι ούτε το πρόγραμμά τους, ούτε ο ίδιος ο επικεφαλής τους.
Οι Συντηρητικοί κατέρρευσαν υπό το βάρος μιας μακράς διακυβέρνησης που συνοδεύτηκε από μια σειρά κρίσεων: Λιτότητα, εκτίναξη τιμών, Brexit και ένα γαϊτανάκι αποτυχημένων πρωθυπουργών. Οι Τόρις κατέγραψαν το χειρότερο αποτέλεσμα τους από τις αρχές του 20ου αιώνα και η κοινοβουλευτική τους ομάδα θα περιοριστεί σε 121 βουλευτές, έναντι 365 πριν από πέντε χρόνια με τον Μπόρις Τζόνσον.
Αυτό βέβαια σε καμία περίπτωση δεν υποβαθμίζει το ιστορικό αποτέλεσμα των Εργατικών και προσωπικά του Κιρ Στάρμερ, ο οποίος σχηματίζει κυβέρνηση με τη μεγαλύτερη πλειοψηφία εδώ και δεκαετίες. «Η αλλαγή ξεκινά», δήλωσε, επαναλαμβάνοντας τη δέσμευσή του για «εθνική ανανέωση». Ωστόσο ο Στάρμερ φαίνεται να έχει επίγνωση πως οι Βρετανοί τον περιμένουν στη γωνία. Γνωρίζει πως δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, τουλάχιστον όχι τόσο όσο μπορεί κάποιος να υποθέσει από το εκλογικό αποτέλεσμα.
Οι ίδιοι οι Βρετανοί γνωρίζουν στην πραγματικότητα ελάχιστα για τον 61χρονο πολιτικό που θα ηγηθεί της χώρας. Εμφανίστηκε δειλά στην πολιτική σκηνή λίγο μετά τα 50 του ύστερα από μια επιτυχημένη επαγγελματική καριέρα στο χώρο της δικαιοσύνης.
Το βασικό χαρακτηριστικό του Κιρ Στάρμερ είναι η στρατηγική του, που βασίζεται στον πραγματισμό και τη μεθοδικότητα, χωρίς να καθοδηγείται από μια κυρίαρχη ιδεολογία. Εξάλλου, όπως σημειώνει το Politico, οι πολιτικές του θέσεις είναι μετριοπαθείς, ένας «soft» σοσιαλιστής, αν και γεννήθηκε σε μια οικογένεια με έντονη αριστερή ιδεολογία. Το όνομα που το έδωσαν είναι από τον πρώτο ηγέτη του Εργατικού Κόμματος τον Κιρ Χάρντι.
«Γονεϊκό» παιδί, επιτυχημένος δικηγόρος
Ο πατέρας του ήταν ένας κατασκευαστής εργαλείων, σιωπηλός και αυστηρός. Ο Στάρμερ συχνά υπενθυμίζει το επάγγελμα του πατέρα του θέλοντας να αναδείξει τις καταβολές του από την εργατική τάξη. Η μητέρα του, νοσοκόμα στο επάγγελμα, υπέφερε από τη νόσο του Still. Λόγω των δυσκολιών από μικρή ηλικία εξελίχθηκε σε αυτό που αποκαλείται στην ψυχολογία «γονεϊκό» παιδί, αναλαμβάνοντας μεγάλες ευθύνες ήδη από την ηλικία των 13 ετών. Στο σχολείο, θυμούνται οι συγγενείς του, συχνά ερχόταν σε σύγκρουση με τους νταήδες, που έκαναν μπούλινγκ σε άλλα παιδιά. «Έπρεπε να είναι μεγάλος σε όλη του τη ζωή», ανέφερε η αδελφή του στο Politico.
Ως δικηγόρος αναλάμβανε κυρίως υποθέσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Από αυτές απέκτησε και κάποια δημοσιότητα.
Πρωθυπουργός με μόλις εννέα χρόνια στην πολιτική
Σταδιακά πέρασε και στην πολιτική. Αρχικά έγινε βουλευτής των Εργατικών το 2015, ένα χρόνο αφότου έλαβε τον τίτλο του ιππότη για τις υπηρεσίες του στο νόμο και την ποινική δικαιοσύνη. Μόλις πέντε χρόνια αργότερα, το 2020, εκλέχθηκε ηγέτης των Εργατικών μετά τη χειρότερη εκλογική επίδοση του κόμματος από το 1935.
Τότε, με τον άγνωστο Στάρμερ στην εξουσία των Εργατικών και το κόμμα σε τρομερή κρίση, πολλοί προέβλεπαν τουλάχιστον άλλη μια δεκαετία διακυβέρνησης των Συντηρητικών και του Μπόρις Τζόνσον. «Πολλοί έλεγαν τότε ότι ο Τζόνσον θα ήταν πρωθυπουργός για 10 χρόνια. Δεν το πίστεψα ποτέ αυτό. Πάντα πίστευα ότι στο τέλος θα ήταν ο χαρακτήρας του που θα τον οδηγούσε στην πτώση. Ο χαρακτήρας είναι το πεπρωμένο», σημείωσε ο Στάρμερ στο Politico.
Από την αναμόρφωση των Εργατικών στην «αλλαγή» της χώρας
Από τη στιγμή που ανέλαβε την προεδρία των Εργατικών εφάρμοσε ένα σχέδιο για φέρει το κόμμα στις δικές του μετριοπαθείς θέσεις. Ένα χαρακτηριστικό του είναι επίσης πως σταθμίζει τις κινήσεις του για να μην προκαλέσει αντιδράσεις και να έχει τον κόσμο μαζί του. Εξαιτίας αυτού πολλοί τον χαρακτηρίζουν ως «βαρετό». Όμως η εν λόγω στρατηγική έχει αποδειχτεί μέχρι σήμερα εξαιρετικά αποτελεσματική. Σε μόλις εννέα χρόνια από τη στιγμή που μπήκε στην πολιτική, έγινε πρόεδρος του Εργατικούς Κόμματος, το έβγαλε από την κρίση και τώρα αναλαμβάνει και πρωθυπουργός της χώρας.
Η μεθοδικότητά του φαίνεται πως ήταν το κλειδί της επιτυχίας. Για να στρέψει το κόμμα προς το κέντρο και να το φέρει στα μέτρα του δεν οδηγήθηκε σε συγκρούσεις. Αρχικά για να εκλεγεί πρόεδρος πήγε με τα νερά της Αριστερής πτέρυγας υιοθετώντας 10 δεσμεύσεις της ατζέντας που είχε διαμορφώσει ο Κόρμπιν. Με αυτόν τον τρόπο κέρδισε και τους υποστηρικτές του προκατόχου του. Όταν όμως αντιλήφθηκε πως έχει πλέον το περιθώριο να προχωρήσει σε αλλαγές, άρχισε να πετάει μία – μία αυτές τις δεσμεύσεις στον κάλαθο των σκουπιδιών.
Τελικά οι Εργατικοί υπό την ηγεσία του εγκατέλειψαν σχεδόν το σύνολο της αριστερής τους ατζέντας και εν συνεχεία ξεκίνησαν οι απομακρύνσεις από το κόμμα όχι μόνο των υποστηρικτών του Κόρμπιν, αλλά και του ίδιου τον πρώην ηγέτη των Εργατικών, εκμεταλλευόμενος δηλώσεις του που χαρακτηρίστηκαν ως αντισημιτικές. Σημειώνεται πως η σύζυγος του Στάρμερ έχει εβραϊκή καταγωγή, οπότε ένας λόγος παραπάνω.
«Είμαστε στην αντιπολίτευση για εννέα χρόνια. Είναι πολλά», είχε πει τον Ιανουάριο στο Politico και σημείωνε: «Έτσι δεν μπορούμε να αλλάξουμε τις ζωές. Έπρεπε να πάρουμε το Εργατικό Κόμμα και να το αλλάξουμε κυριολεκτικά εκ των έσω. Χάσαμε το δρόμο μας μέχρι το 2019 ως κόμμα, χάσαμε τον προσανατολισμό μας».
Την προεκλογική εκστρατεία την πέρασε με ένα μόνο σύνθημα: «Αλλαγή». Άκουγε προσεκτικά τα αιτήματα των ψηφοφόρων αλλά το μόνο που υποσχόταν ήταν πως τα πράγματα πρέπει να «αλλάξουν» και θα προσπαθήσει να κάνει τη ζωή των Βρετανών καλύτερη – κατά το δυνατόν.
Σήμερα αναγνωρίζεται ως ένας από τους λίγους κεντρώους ηγέτες στον κόσμο. Ο Τομ Μπάλντουιν, δημοσιογράφος και συγγραφέας του «Keir Starmer: The Biography», περιγράφει το στυλ του Στάρμερ με τον τρόπο που ένας πατέρας προσπαθεί να «ξεφορτωθεί» την γάτα της οικογένειας. «Ο Κιρ θα μπει στο σπίτι και θα πει “η γάτα πέθανε” και δεν θα μιλήσει περισσότερο για αυτό. Ο Τόνι Μπλερ θα πρόσθετε πως “ήταν η καλύτερη γάτα που είχαμε ποτέ! Και είναι υπέροχο να μιλήσουμε για αυτή και να την τιμήσουμε”. Πρόκειται για δύο διαφορετικά στυλ πολιτική, αλλά στο τέλος… η γάτα είναι πάντα “νεκρή”».
Ο Στάρμερ γενικά είναι αγέλαστος και δεν απολαμβάνει τις μεγάλες συγκεντρώσεις, είναι εξαιρετικά προσεκτικός, πολύ ντροπαλός και μετρημένος. Η μόνη φορά που «έλαμψε» σε πολιτική εκδήλωση ήταν όταν ένας νεαρός του πέταξε γκλίτερ στο συνέδριο του κόμματος των Εργατικών το 2023. Ο άνδρας απομακρύνθηκε από την ασφάλεια και ο Στάρμερ συνέχισε να μιλάει γεμάτος γκλίτερ. Ήταν από τις λίγες φορές που μια δημόσια εμφάνισή του κέντρισε το ενδιαφέρον.
«Βαρετός, αλλά αποτελεσματικός»
Οι επικριτές του λένε πως η νίκη του οφείλεται σε τύχη. Ότι ωφελήθηκε από την καταστροφική πορεία των Τόρις και ότι νίκησε ελλείψει αντιπάλου. Αυτό είναι ένα μέρος της αλήθειας, διότι το σύνολο της είναι πιο περίπλοκο. «Ένα πολύ μεγάλο μέρος της πολιτικής είναι σόου», ανέφερε στο Politico ο Μπάλντουιν. «Ο Τόνι Μπλερ έστηνε χάρτινα κάστρα στον αέρα, ο Μπόρις Τζόνσον έβαλε φωτιά σε ό,τι είχαμε. Ο Στάρμερ μετακινεί ένα – ένα τα τούβλα. Βάζει ένα εδώ και μετά άλλο ένα παραδίπλα και ακόμη ένα από πάνω. Είναι βαρετό να το βλέπεις, αλλά στο τέλος έχεις ένα γ@@@νο σπίτι». Αυτή είναι η «βαρετή, ρεαλιστική αποφασιστικότητα του Στάρμερ», τονίζει ο Μπάλντουιν.
Ο Στάρμερ θα μπορούσε να αποδειχθεί ένας σπουδαίος μεταρρυθμιστής. Ή θα μπορούσε να είναι, όπως τον αποκαλούν οι εχθροί του, ένας Τόρις στα «κόκκινα», που θα ακολουθήσει την ίδια πολιτική με τους Συντηρητικούς. Θα μπορούσε ακόμη και να πέσει γρήγορα εξαιτίας των προβλημάτων στην οικονομία, σχολιάζει το Politico.
Στην παιδική του ηλικία, έχοντας αναλάβει γονεϊκές ευθύνες, έχοντας αριστεύσει στο σχολείο και με καλές επιδόσεις στον αθλητισμό, τα αδέρφια του τον αποκαλούσαν «Σούπερ Μπόι». Οι βρετανοί πολίτες, όπως προκύπτει από τις δημοσκοπήσεις σχετικά με τη γνώμη τους για τον τον Στάρμερ, δεν περιμένουν να είναι ένας «σούπερ» πρωθυπουργός. Ελπίζουν όμως να αποδεχθεί καλύτερος από τους προκατόχους του.
