Οι εκλογές της 14ης Μαΐου απέχουν μόνο τέσσερις ημέρες και στις δημοσκοπήσεις δεν είναι δυνατόν να καταγραφεί με ακρίβεια αν θα υπάρξει νικητής από τον πρώτο γύρο, ή ποιος θα είναι ο τελικός νικητής.
Αλλά ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα που θα προκύψει από την κάλπη, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν ο τρόπος και οι τόποι που επέλεξαν οι υποψήφιοι να μεταφέρουν τα μηνύματα τους στους ψηφοφόρους. Τι μας λένε οι χώροι και η γλώσσα του σώματος των 4 υποψηφίων προέδρων κατά τη διάρκεια των προεκλογικών τους εκστρατειών;
Στα ερωτήματα αυτά ο ψυχίατρος και συγγραφέας Σεμά Ντιντάρ μιλώντας στην εφημερίδα Duvar απαντάει στο γιατί ο Μουχαρέμ Ιντζέ, ο ηγέτης του Κόμματος της Πατρίδας, είναι πάντα όρθιος και γιατί ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), απευθύνεται στους ψηφοφόρους κυρίως από το γραφείο και την κουζίνα του ή γιατί τηρεί μια ήρεμη στάση ο Σινάν Ογκάν της συμμαχίας ΑΤΑ.
Σύμφωνα με τον Ντιντάρ το ότι ο Κιλιτσντάρογλου χρησιμοποιεί το γραφείο και την κουζίνα για να ανακοινώσει τις σημαντικές αποφάσεις του, έχει να κάνει με προηγούμενη δήλωση του όταν μετά τους σεισμούς απευθύνθηκε στους πολίτες μέσα από ένα σπίτι το οποίο δεν είχε καταρρεύσει. Η εικόνα αυτή από την φωτεινή κουζίνα και τη βιβλιοθήκη του σπιτιού σημειολογικά ισοδυναμούσε με τον εγγυητή της βασικής εμπιστοσύνης που μπορεί να απολαμβάνει ο πολίτης.
Απαντώντας στο γιατί ο Μουχαρέμ Ιντζέ του αρέσει να περνάει περισσότερο χρόνο όρθιος, να πλησιάζει τους ανθρώπους και να μιλάει όρθιος παρά τις καρέκλες που του διαθέτουν ο Ντιντάρ εξηγεί ότι αυτό είναι μια συνήθεια που προέρχεται από την ταυτότητά του ως δάσκαλος.
«Στα μάτια του, είμαστε όλοι μαθητές του στην τάξη», σημειώνει ο ψυχίατρος. «Ο Ιντζέ είναι ένας παλιομοδίτικος τύπος δασκάλου που περπατά ανάμεσα στα θρανία της τάξης, «αποπλανώντας» με τα αστεία του και έτοιμος να χαστουκίσει όσους πέφτουν θύματα αυτής της αποπλάνησης… Το κοινό χαρακτηριστικό του κ. Ταγίπ και του κ. Μουχαρέμ είναι ότι είναι καλοί «υπνωτιστές». Βασίζονται στη γλώσσα του σώματος… Όταν τελειώσει η ομιλία, δεν μένουν πολλά από το περιεχόμενο στο μυαλό σας, αλλά αφήνουν εντύπωση».
Αναλύοντας τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Ντιντάρ σημειώνει ότι «ο κ. Ταγίπ έχει γίνει μια απομίμηση του εαυτού του με την πάροδο του χρόνου. Εξακολουθεί να έχει επιρροή, εξακολουθεί να έχει ένα ακροατήριο που υπνωτίζει, αλλά αυτή η επιρροή δεν είναι τρέχουσα, είναι ο άνεμος του παρελθόντος… Είναι επίσης μια μυθολογική οντότητα που ανταποκρίνεται στην ηρωική αφήγηση για ένα συγκεκριμένο τμήμα της κοινωνίας… Αυτός ο μύθος παρέχει πάντα μια πλεονεκτική θέση για έναν ηγέτη, αν παραμένει σε δόσεις. Ωστόσο, όταν η σύνδεσή του με αυτόν τον οίκο διακόπτεται, τίθεται σε αντιπαράθεση με τον εαυτό του. Με αυτόν τον τρόπο, ο Ταγίπ Μπέη είναι κάποιος που υπέκυψε στο μύθο που ο ίδιος δημιούργησε… Πριν από χρόνια, εγκατέλειψε να είναι ένας πραγματικός, ζωντανός ηγέτης, εγκατέλειψε να είναι ο εαυτός του».
Συνεχίζοντας ο ψυχίατρος την ανάλυση του, για τον Πρόεδρο Ερντογάν τονίζει ότι «ακόμα και όταν μοιράζει σοκολάτες για τις γιορτές, είναι αρκετά τολμηρός για να πει «έλα κορίτσι μου, δεν θα βρεις άλλη τέτοια», αρκετά παρεμβατικός για να πει «μην την κρατάς στα χέρια σου, θα την λιώσεις»… Κατά τη διάρκεια της τελευταίας του ασθένειας, ένας αρθρογράφος είπε «είναι πρόεδρος αλλά είναι άνθρωπος».
Όπως εξηγεί ο Ντιντάρ «το επιχείρημά μου μπορεί να ακούγεται αβάσιμο μετά από όλες τις εμπειρίες μας ως λαός, αλλά παραδόξως, η ταυτότητα του Ταγίπ Ερντογάν ως ηγέτη ενός πολιτικού κινήματος και η ταυτότητά του ως μεγάλου αδελφού στη γειτονιά αλληλοϋποστηρίζονται πολύ, ενώ και οι δύο συγκρούονται με την ταυτότητά του ως «πολιτικού». Ειδικά στις πρώτες περιόδους, ήθελε να είναι «πολιτικός άνδρας» και κατέβαλε προσπάθειες γι’ αυτό… Ωστόσο, καθώς δυνάμωνε και ζούσε το κόμμα και το κράτος ως μέρος της προσωπικότητάς του, ανακάλεσε τον αρχικό του εαυτό… Υπάρχουν κάποιοι δάσκαλοι, αυτό που κάνουν είναι ενάντια σε όλα, δεν θα έπρεπε ποτέ να διδάσκεται σε μαθητευόμενους, αλλά αυτός το εφαρμόζει και η μέθοδος λειτουργεί… Μετατράπηκε σε έναν τέτοιο πολιτικό τεχνικά» συμπλήρωσε Ντιντάρ.
Αναλύοντας γιατί ο Κιλιτσντάρογλου «στήνει τραπέζι [των έξι]» ενώ ο Ερντογάν «δεν χρειάζεται κανέναν» ο Ντιντάρ εξηγεί ότι δεν το βλέπει μόνο ως διαφορά στη στάση των ηγετών, αλλά υπάρχει και στην τουρκική κοινωνία καθώς «η μισή κοινωνία θέλει να εμπιστευτεί τον εαυτό της σε έναν ηγέτη και να συνεχίσει να ζει στη σκιά του, ενώ η άλλη μισή δεν θέλει ποτέ ξανά μια τέτοια σκιά ηγέτη».
Στην ερώτηση πως θα αντιδράσουν στο αποτέλεσμα των εκλογών οι τέσσερεις υποψήφιοι κι αν θα καλέσουν τον νικητή για να τον συγχαρούν στο πλαίσιο ενός πολιτικού πολιτισμού, ο Ντιντάρ σημείωσε ότι Ταγίπ Ερντογάν είναι δύσκολο να καλέσει τον Κιλιτσντάρογλου στο τηλέφωνο για να τον συγχαρεί, καθώς «ζει την παραμικρή απώλεια ως ζήτημα ύπαρξης ή ανυπαρξίας. Ωστόσο, αν είναι σίγουρος για τη συνέχεια της ύπαρξής του, ίσως… Αυτό είναι επίσης δύσκολο, διότι η περίοδός του είναι ταυτισμένη με την προσωπικότητά του».
Σε ότι αφορά τον Ογκάν με τα ήθη του και τον σεβασμό στο κράτος και τον Ιντζέ που έχει ανάγκη να αναλάβει έναν νέο ρόλο, ο Ντιντάρ θεωρεί ότι μάλλον θα κάνουν το τηλεφώνημα των συγχαρητηρίων.
Για τον Κιλιτσντάρογλου ο Τούρκος ψυχίατρος και συγγραφέας θεωρεί ότι αν χάσει θα καλέσει χωρίς δεύτερη σκέψη για να συγχαρεί, αλλά νομίζει ότι «μια τέτοια απώλεια στο σημερινό σκηνικό θα είναι μια σοβαρή απώλεια εδάφους για τον ίδιο ως πολιτικό».
