Ο Γκέερτ Βίλντερς (Geert Wilders), με τα ξανθά μαλλιά του και τη φλογερή ρητορική του, είναι εδώ και καιρό ένας από τους πιο γνωστούς νομοθέτες της Ολλανδίας στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Με το παρατσούκλι «ο Ολλανδός Ντόναλντ Τραμπ», είναι διάσημος για την έντονη εκστρατεία του κατά της μετανάστευσης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κυρίως του Ισλάμ.
Τώρα βρίσκεται στην πρώτη θέση για να γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός της χώρας, αφού εξασφάλισε μια νίκη-σοκ στις γενικές εκλογές της Τετάρτης. Το μόνο που χρειάζεται να κάνει είναι να πείσει πιθανούς εταίρους συνασπισμού σε άλλα κόμματα να συνεργαστούν μαζί του. Πόσο δύσκολο μπορεί να είναι αυτό;
Ο Βίλντερς ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως βουλευτής το 1998, αρχικά για το κεντροδεξιό VVD, όπου ήταν μέντορας του νεαρού Μαρκ Ρούτε, προτού εγκαταλείψει το κόμμα και ιδρύσει το δικό του Κόμμα για την Ελευθερία το 2006. Αυτό τον καθιστά τον μακροβιότερο νομοθέτη στο ολλανδικό κοινοβούλιο.
Το 1992 παντρεύτηκε την Krisztina Márfai, πρώην Ουγγαρέζα διπλωμάτη. Το ζευγάρι δεν έχει παιδιά, αλλά έχει δύο γάτες, τη Snoetje και την Pluisje, οι οποίες έχουν το δικό τους λογαριασμό στο X με σχεδόν 23.000 followers.
Γιατί είναι τόσο αμφιλεγόμενος;
Όπως αναφέρει το Politico ως πολιτικός ηγέτης ο Βίλντερς είναι γνωστός για την εμπρηστική του γλώσσα, αφού έχει χαρακτηρίσει το Ισλάμ ως «ολοκληρωτική ιδεολογία» και έχει αποκαλέσει τους Μαροκινούς «αποβράσματα».
Ο Βίλντερς έχει πει ότι η αποστροφή του προς το Ισλάμ τροφοδοτήθηκε από τη δολοφονία του αντι-ισλαμιστή σκηνοθέτη Theo van Gogh το 2004, καθώς και από το διάστημα που πέρασε σε ένα κιμπούτς στο Ισραήλ. Το προεκλογικό του πρόγραμμα ζητούσε την απαγόρευση του Κορανίου, των τζαμιών και όλων των ισλαμικών σχολείων, καθώς και της ισλαμικής μαντίλας στα κυβερνητικά κτίρια.
Πριν από αρκετά χρόνια δικαστήριο τον καταδίκασε για προσβολή μιας ομάδας ανθρώπων με βάση την καταγωγή τους, αφού σε ομιλία του το 2014 ζήτησε «λιγότερους Μαροκινούς».
Δεν διστάζει επίσης να επιτίθεται σε άλλους πολιτικούς με βάναυσους χαρακτηρισμούς, αποκαλώντας την απερχόμενη υπουργό Οικονομικών Sigrid Kaag «μάγισσα» και διαπομπεύοντας τον αντίπαλό του, Frans Timmermans, κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης.
Η αντι-ισλαμική ρητορική του Βίλντερς τον έχει καταστήσει στόχο εξτρεμιστών και τον οδήγησε στο να ζει υπό 24ωρη προστασία, μετακινούμενος από το ένα ασφαλές σπίτι στο άλλο τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Κατά τη διάρκεια ενός προεκλογικού πάρτι σε μια καφετέρια στην ολλανδική ακτή, ο Βίλντερς πλαισιώθηκε από φρουρούς ασφαλείας και μπαινόβγαινε στον χώρο, ο οποίος προηγουμένως είχε ελεγχθεί από σκύλους και ειδικές μονάδες της αστυνομίας.
Ποιες είναι οι πολιτικές του;
Η βασική προεκλογική δέσμευση του Βίλντερς ήταν να σταματήσει το «τσουνάμι του ασύλου», το οποίο κατηγόρησε για διάφορα κοινωνικά προβλήματα, όπως η έλλειψη στέγης στη χώρα και το υψηλό κόστος υγείας. Αντίστοιχα, ζήτησε να σταματήσει η χορήγηση ασύλου για τους πρόσφυγες και την ελεύθερη κυκλοφορία εργατών εντός της ΕΕ, προτείνοντας την καθιέρωση βίζας εργασίας για ορισμένους. Θέλει επίσης να ανακληθούν οι προσωρινές άδειες ασύλου για τους Σύρους και να αφαιρεθεί η ολλανδική υπηκοότητα από τους εγκληματίες και να απελαθούν.
Σε αντίθεση με άλλες ακροδεξιές προσωπικότητες, ο Βίλντερς δεν είναι αρνητής του κλίματος, αν και πιστεύει ότι η κυβέρνηση έχει δαπανήσει πάρα πολλά για τη μείωση των εκπομπών CO2. Έχει υποστηρίξει να παραμείνουν ανοιχτοί οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα και φυσικό αέριο και προτείνει να σταματήσει η κατασκευή ηλιακών πάρκων και ανεμογεννητριών. Θέλει επίσης να αποσύρει τις Κάτω Χώρες από τη συμφωνία του ΟΗΕ για το κλίμα του Παρισιού.
Αντ’ αυτού, κηρύσσει την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή – ενίσχυση των αναχωμάτων και επένδυση σε έργα που θα επιτρέπουν στους ποταμούς να υπερχειλίζουν περιστασιακά.
Σκληρός ευρωσκεπτικιστής, ο Βίλντερς έχει ζητήσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος «Nexit» για την αποχώρηση από την ΕΕ και επιθυμεί εξαίρεση από τους κανονισμούς της ΕΕ για το άσυλο και τη μετανάστευση.
Τι πιστεύει ο υπόλοιπος κόσμος;
Οι ολλανδικές εκλογές είναι οι τελευταίες σε μια σειρά ψηφοφοριών που αλλάζουν το πολιτικό τοπίο της Ευρώπης, με τα ακροδεξιά κόμματα να βρίσκονται επίσης σε άνοδο στην Ιταλία, τη Γερμανία και τη Γαλλία.
Ο Βίλντερς έλαβε συγχαρητήρια από τους πολιτικούς του φίλους, τη Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία και τον Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας, ο οποίος δήλωσε ότι «τα φτερά της αλλαγής είναι εδώ».
Στο Κίεβο τα αποτελέσματα θα αντιμετωπιστούν με ανησυχία. Όπως και άλλοι ακροδεξιοί ηγέτες στην Ήπειρο, ο Βίλντερς έχει επαινέσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και έχει καταφερθεί εναντίον αυτού που περιέγραψε το 2017 ως «υστερική ρωσοφοβία» στην Ευρώπη.
Μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πέρυσι, ο Βίλντερς έχει αποστασιοποιηθεί κάπως από το Κρεμλίνο, χαρακτηρίζοντας την επίθεση ως λάθος.
Παρ’ όλα αυτά, σε μία από τις τελευταίες συζητήσεις πριν από τις εκλογές, ο Βίλντερς δήλωσε ότι δεν θα υποστήριζε την αποστολή περισσότερων χρημάτων και όπλων στην Ουκρανία- οι πόροι αυτοί, είπε, χρειάζονται για τον στρατό της ίδιας της Ολλανδίας. Η υπηρεσιακή κυβέρνηση της χώρας, αντίθετα, είναι ένθερμος υποστηρικτής της Ουκρανίας και μόλις διέθεσε πάνω από 2 δισεκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια για το Κίεβο το επόμενο έτος.
Ο Βίλντερς είναι σταθερός υποστηρικτής του Ισραήλ και υποστηρίζει τη μεταφορά της ολλανδικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ, ενώ κλείνει την ολλανδική διπλωματική θέση στη Ραμάλα, έδρα της Παλαιστινιακής Αρχής.
Μετά την επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, δήλωσε ότι «το Ισραήλ μάχεται για την ύπαρξή του» εναντίον «των δυνάμεων του μίσους, της βαρβαρότητας και της τρομοκρατίας».
Θα γίνει πρωθυπουργός;
Ο Βίλντερς εξασφάλισε το 25% των ψήφων, ποσοστό που είναι πολύ μεγάλο σε ένα εξαιρετικά κατακερματισμένο εκλογικό σύστημα, αλλά όχι αρκετό για πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με δύο ή τρία άλλα κόμματα πριν αναλάβει την εξουσία.
Αυτό είναι πιο εύκολο να ειπωθεί παρά να γίνει, καθώς τα κυρίαρχα κόμματα στην Ολλανδία είναι απρόθυμα να ενώσουν τις δυνάμεις τους με την ακροδεξιά και έχουν κρατήσει τον Βίλντερς εκτός κυβέρνησης για περισσότερο από μια δεκαετία. Η κλίμακα της νίκης του, ωστόσο, θα ενισχύσει τα χέρια του στις διαπραγματεύσεις.
Στην ομιλία του την Τετάρτη μετά τη νίκη του, ο Βίλντερς κάλεσε τα άλλα κόμματα να συμμετάσχουν εποικοδομητικά σε συνομιλίες συνασπισμού και άφησε μάλιστα να εννοηθεί ότι θα ήταν πρόθυμος να συμβιβαστεί ως προς την αντιμουσουλμανική του στάση προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση. «Καταλαβαίνω πολύ καλά ότι τα κόμματα δεν θέλουν να είναι σε κυβέρνηση με ένα κόμμα που θέλει αντισυνταγματικά μέτρα», είπε. «Δεν πρόκειται να μιλήσουμε για τζαμιά, κοράνια και ισλαμικά σχολεία».
Αν και ο Pieter Omtzigt, ο οποίος έχτισε ένα κεντρώο κόμμα από το μηδέν μέσα σε τρεις μήνες για να καταλάβει περίπου 20 έδρες στις εκλογές, είχε προηγουμένως αποκλείσει το ενδεχόμενο να ενώσει τις δυνάμεις του με τον Βίλντερς, δήλωσε το βράδυ της Τετάρτης ότι θα ήταν ανοιχτός σε συνομιλίες και αρνήθηκε να αποκλείσει πιθανούς εταίρους.
Η Dilan Yeşilgöz, η οποία αντικατέστησε τον πρωθυπουργό Mark Rutte στην ηγεσία του κόμματος VVD, δήλωσε επίσης ότι ήταν ανοιχτή στην ιδέα να ενώσει τις δυνάμεις της με το PVV του Wilders – αλλά αυτή την εβδομάδα απέκλεισε το ενδεχόμενο να τον υποστηρίξει ως πρωθυπουργό.
