Το ενδεχόμενο επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία φαίνεται πως προβληματίζει έντονα τους ευρωπαίους ηγέτες. Οι δε τελευταίες δηλώσεις του πρώην προέδρου των ΗΠΑ σχετικά με το ΝΑΤΟ ενεργοποίησαν τον συναγερμό σχετικά με την πολεμική ικανότητα και ετοιμότητα της ΕΕ.
Ο ένας μετά τον άλλον δηλώνουν πως θα πρέπει η Ευρώπη να δαπανήσει περισσότερα κεφάλαια στην αμυντική της βιομηχανία ώστε να αντιμετωπιστούν δύο κρίσιμα ζητήματα: Μια πιθανή επίθεση από τη Ρωσία, αλλά και μια πιθανή εγκατάλειψη από τις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τον Economist, οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να εξετάσουν ακόμη και μια αύξηση του ορίου χρηματοδότησης του ΝΑΤΟ από το 2% του ΑΕΠ στο 3%. Είναι καλύτερο για τους Ευρωπαίους, σημειώνεται στο δημοσίευμα, να έχουν στο μυαλό τους πώς θα αναλάβουν το ΝΑΤΟ εάν οι ΗΠΑ είτε αποχωρήσουν από τη Συμμαχία, είτε περιορίσουν τη συμμετοχή τους σε αυτήν. «Οι δηλώσεις του Τραμπ δείχνουν στην Ευρώπη πως δεν έχει άλλη επιλογή από το να επανεξοπλιστεί, κυρίως επειδή η στρατιωτική αδυναμία της Ευρώπης είναι και η ίδια μια αιτία αστάθειας», αναφέρει ο Economist, αντανακλώντας και τη θέση πολλών ηγετών της ΕΕ.
Για παράδειγμα ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε τη Δευτέρα πως ο μόνος τρόπος για να λάβει ο κόσμος σοβαρά υπόψη την ΕΕ είναι να γίνει μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη. Αν και δεν αναφέρθηκε ευθέως στον Ντόναλντ Τραμπ, ούτε και στις δηλώσεις τους πως θα «ενθάρρυνε» τη Ρωσία να εισβάλει σε χώρες του ΝΑΤΟ που «παραβιάζουν» τη συμφωνία για τη χρηματοδότηση του ΝΑΤΟ, λέγοντας πως «πρέπει να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους», οι δηλώσεις του Τουσκ καταδεικνύουν τις ανησυχίες που έχουν οξυνθεί στην Ευρώπη σχετικά με τις πολιτικές εξελίξεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. «Θα μας σέβονται όλες οι χώρες του κόσμου εάν η ΕΕ μπορεί να είναι μια δύναμη όχι μόνο πολιτικού, οικονομίας και επιστήμης, αλλά και μια στρατιωτική δύναμη», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πολωνός πρωθυπουργός.
«Κάθε λεπτό μετράει για να προετοιμαστεί η Ευρώπη για το σοκ ενός σεναρίου όπως αυτό που περιέγραψε ο Ντόναλντ Τραμπ», δήλωσε από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Στεφάν Σεζουρνέ. «Χρειαζόμαστε μια δεύτερη ασφάλεια, όχι κατά του ΝΑΤΟ, αλλά επιπλέον του ΝΑΤΟ. Αυτό σημαίνει να εργαστούμε για έναν ευρωπαϊκό στρατιωτικό πυλώνα, να οικοδομήσουμε μια Ευρώπη της άμυνας και να αγοράζουμε από τις βιομηχανίες μας ως Ευρωπαίοι», σημείωσε. Η Γαλλία έχει επισημάνει την πιθανότητα η Ευρώπη να αναγκαστεί να αντιμετωπίσει μόνη της τη Ρωσία, εάν ο Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, πιέζοντας το μακροχρόνιο αίτημά της να ενισχύσει η ήπειρος τη στρατηγική της αυτονομία.
Η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ ανέφερε πως «θα πρέπει να δημιουργήσουμε τα θεμέλια, να προωθήσουμε μια Ευρώπη ασφάλεια». «Μπορεί να μην έχουμε όλοι την ίδια προοπτική για την άμυνα, αλλά πάμε όλοι προς την ίδια κατεύθυνση», τόνισε. Ο καγκελάριος της Γερμανίας, Όλαφ Σόλτς, χωρίς να αναφερθεί ονομαστικά στον Τραμπ, απάντησε πως κάθε «σχετικοποίηση» των αμοιβαίων αμυντικών υποχρεώσεων των κρατών μελών του ΝΑΤΟ είναι «ανεύθυνη και επικίνδυνη». «Η υπόσχεση προστασίας της συμμαχίας ισχύει ανεπιφύλακτα — όλοι για έναν, ένας για όλους», είπε ο Σολτς και πρόσθεσε: «Σε κανέναν δεν μπορεί να επιτραπεί να παίζει με την ασφάλεια της Ευρώπης».
Τα μηνύματα για επανεξοπλισμό και αύξηση των αμυντικών δαπανών της ΕΕ πέρασαν και στο ευρωκοινοβούλιο. Η πρόεδρος του ευρωπαϊκού νομοθετικού σώματος, Ρομπέρτα Μέτσολα, υπογράμμισε πως η ΕΕ θα πρέπει να «εντείνει» τις αμυντικές της ικανότητες και να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει απειλές χωρίς την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Ευρώπη πρέπει να δαπανήσει περισσότερα για την άμυνα για να «ενδυναμώσει την αμυντική μας βιομηχανία και να κάνει πρακτική τη στρατηγική μας αυτονομία», τόνισε και πρόσθεσε: «Δεν μπορούμε να αμφιταλαντευόμαστε όταν βλέπουμε τι θα μπορούσε συμβεί από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η Ευρώπη πρέπει να είναι δυνατή». Όσον αφορά τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στον εξοπλισμό της ΕΕ, η Μέτσολα είπε ότι οι ευρωβουλευτές θα συνεχίσουν να πιέζουν για μια κοινή προμήθεια και ανάπτυξη όπλων που «χρηματοδοτούνται από την Ένωση μέσω ενός αποκλειστικού προϋπολογισμού με κοινοβουλευτική απόφαση και έλεγχο».
Σε ανάλογο τόνο ήταν και οι πρόσφατες δηλώσεις του Μάνφρεντ Βέμπερ, του ηγέτη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, της μεγαλύτερης πολιτικής ομάδας στο ευρωκοινοβούλιο. Η ΕΕ «πρέπει να μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της ανεξάρτητα», ανέφερε στο Politico και ζήτησε «έναν ευρωπαϊκό πυλώνα άμυνας», συμπεριλαμβανομένου ενός «συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας» σε ολόκληρη την ΕΕ και μιας «ταξιαρχίας άμυνας στον κυβερνοχώρο» για να αποκρούσει επιθέσεις από τη Ρωσία και αλλού. Ο Βέμπερ υπογράμμισε επίσης ότι είναι καιρός να γίνει μια συζήτηση με τη Γαλλία για το πώς η πυρηνική άμυνα της χώρας «μπορεί να ενσωματωθεί στις ευρωπαϊκές δομές».
Η Ευρώπη, ήδη από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, έχει κάνει μια στροφή προς ενίσχυση της πολεμικής της ικανότητας. Μάλιστα χρόνο με το χρόνο τα κεφάλαια που δαπανούνται από τα κράτη μέλη του ευρωπαϊκού μπλοκ αυξάνονται. Το 2023 οι στρατιωτικές δαπάνες σημείωσαν νέο ρεκόρ φτάνοντας στα 270 δισεκατομμύρια ευρώ και ο λογαριασμός συνεχώς μεγαλώνει. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει ο Economist σε δημοσίευμά του, «δεν θα πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες πως ο επανεξοπλισμός θα μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως την απώλεια της αμερικανικής ισχύος».
