Ενώ οι προεδρικές εκλογές στην Τουρκία οδηγήθηκαν στον δεύτερο γύρο, η κοινοβουλευτική εικόνα έγινε ξεκάθαρη, με το πρώτο συμπέρασμα -σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές- να είναι ότι είναι το πιο «δεξιό κοινοβούλιο στην ιστορία».
Οι 600 βουλευτές, οι οποίοι θα εκπροσωπούν τις πόλεις και τις περιφέρειες τους στο κοινοβούλιο για 5 χρόνια, θα καθορίζουν τον προϋπολογισμό της χώρας, θα ψηφίζουν ή θα αντιδρούν σε αποφάσεις που θα επηρεάσουν τη ζωή όλων, άρχισαν να λαμβάνουν τις εντολές τους ως εκπρόσωποι των πολιτών.
Πόσο κόμματα μπαίνουν στην τουρκική βουλή
Αν και λόγω της παράκαμψης του ορίου του 7% για είσοδο στην Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση, πολλά κόμματα εντάχθηκαν σε συμμαχίες, πέντε (5) τον αριθμό, από τα 24 κόμματα που έδωσαν την εκλογική μάχη, 16 τελικά θα εκπροσωπηθούν στη Βουλή τη νέα περίοδο.
Από τη Λαϊκή Συμμαχία πέντε κόμματα εισέρχονται στην Εθνοσυνέλευση κι αυτά είναι το AKP το κόμμα του Προέδρου Ερντογάν, το εθνικιστικό MHP του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, το Δημοκρατικό Αριστερό Κόμμα του Ακσακάλ, το Νέο Κόμμα Ευημερίας του Ερμπακάν και το HÜDA-PAR από τους συντηρητικούς Κούρδους.
Από την Εθνική Συμμαχία 6 πολιτικά κόμματα κατάφεραν να εκλέξουν βουλευτές, αυτά είναι θα είναι το CHP του Κιλιτσντάρογλου, το Καλό Κόμμα İYİ της Ακσενέρ, το κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA) του Μπαμπατζάν, το Κόμμα Ευτυχίας του Καραμολάογλου, το Κόμμα του Μέλλοντος του Νταβούτογλου και το Δημοκρατικό Κόμμα του Ουισάλ. Μέσω του CHP θα εκπροσωπηθεί και το Κίνημα Αλλαγής της Τουρκίας με επικεφαλής τον Μουσταφά Σαριγκιούλ, ο οποίος κατέβηκε στις εκλογές από τις λίστες του CHP, ενώ τα 4 πολιτικά κόμματα στο πλαίσιο της Συμμαχίας Εργασίας και Ελευθερίας, το Κόμμα της Πράσινης Αριστεράς, το TİP, το TÖP, το EMEP, θα είναι τα άλλα κόμματα στο Κοινοβούλιο.
Εδώ να επισημάνουμε ότι Κιλιτσντάρογλου, Ακσενέρ, Νταβούτογλου Μπαμπατζάν δεν θα είναι βουλευτές καθώς ήταν ο Πρόεδρος και οι Αντιπρόεδροι της Εθνικής Συμμαχίας. Επίσης το HDP θα εκπροσωπηθεί από το κόμμα της Πράσινης Αριστεράς, αφού οι Κούρδοι βουλευτές ενσωματώθηκαν στις λίστες του κόμματος.
Ο κανονισμός της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης
Σύμφωνα με τον κανονισμό της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για να πραγματοποιηθούν συνεδριάσεις ομάδων, οι οποίες είναι το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό όταν πρόκειται για το Κοινοβούλιο, είναι απαραίτητο να υπάρχουν τουλάχιστον 20 βουλευτές και να δημιουργηθεί μια ομάδα. Το να είσαι κόμμα με ομάδα στο Κοινοβούλιο παρέχει πολλά πλεονεκτήματα στα πολιτικά κόμματα, από το δικαίωμα λόγου στη γενική συνέλευση μέχρι την εκπροσώπηση στις επιτροπές.
Στη νέα θητεία, όπως και στην προηγούμενη, το Κόμμα AK, το CHP, το Κόμμα της Πράσινης Αριστεράς, το MHP και το κόμμα İYİ είχαν το δικαίωμα να σχηματίσουν ομάδα. Ωστόσο, φημολογείται ότι τα κόμματα DEVA, Κόμμα του Μέλλοντος, Ευτυχίας και Δημοκρατικό, τα οποία κέρδισαν συνολικά 37 έδρες μπαίνοντας στη Βουλή από τις λίστες του CHP, ενδέχεται να ενωθούν κάτω από ένα κόμμα-ομπρέλα και να σχηματίσουν ομάδα. Εάν αυτή η παρασκηνιακή πληροφορία υλοποιηθεί, θα προστεθεί μια νέα στις συνεδριάσεις της ομάδας που πραγματοποιούνται κάθε Τρίτη.
Η ανθρωπογεωγραφία της τουρκικής βουλής
Μια «πρόχειρη» πολιτική ανάγνωση των ιδεολογιών των 16 πολιτικών κομμάτων αποκαλύπτει ότι 10 από αυτά βρίσκονται στα δεξιά και 6 στα αριστερά του πολιτικού φάσματος. Η κατανομή των εδρών στο Κοινοβούλιο αποκαλύπτει σαφώς ότι η ιδεολογική ισορροπία του Κοινοβουλίου διαμορφώνεται υπέρ των δεξιών κομμάτων και των βουλευτών τους.
Το γεγονός ότι τουλάχιστον 404 βουλευτές που αυτοπροσδιορίζονται ως «εθνικιστές», «συντηρητικοί» ή «εθνικιστές-συντηρητικοί» έχουν εισέλθει στο Κοινοβούλιο προκαλεί το σχολιασμό ότι έχει σχηματιστεί το «πιο δεξιό», «πιο εθνικιστικό» και «πιο συντηρητικό» κοινοβούλιο στην ιστορία.
Επιπλέον, τουλάχιστον 9 από αυτούς τους 404 βουλευτές (9 βουλευτές από το κόμμα HUDA-PAR και το κόμμα Ευημερίας) είναι εκπρόσωποι ή συμπαθούντες των παραδόσεων του πολιτικού Ισλάμ που ορίζονται ως «ριζοσπαστικές».
Έτσι η κοινοβουλευτική κατανομή των πολιτικών κομμάτων στην 28η κοινοβουλευτική περίοδο μπορεί να συνοψιστεί ως εξής
- Λαϊκή Συμμαχία 323
- ΑΚΡ 268 (Δημοκρατικό Αριστερό Κόμμα 1, HÜDA-PAR 4), MHP 50, Νέο Κόμμα Ευημερίας 5
- Εθνική Συμμαχία 212
- CHP 169 (DEVA 14, Κόμμα του Μέλλοντος 10, Κόμμα Ευτυχίας 10, Δημοκρατικό Κόμμα 3, İYİ 1, Κίνημα Αλλαγής 1)
- Καλό Κόμμα IYI 43
- Συμμαχία για την Εργασία και την Ελευθερία: 65
- Κόμμα Πράσινης Αριστεράς 61 (Εργατικό Κόμμα 2, Κόμμα Κοινωνικής Ελευθερίας 1)
- Εργατικό Κόμμα Τουρκίας 4.
Εάν οι βουλευτές των πολιτικών κομμάτων που συμμετείχαν στις εκλογές από τις λίστες άλλων πολιτικών κομμάτων προκειμένου να ξεπεραστεί το πρόβλημα του ορίου αποχωρήσουν από τα κόμματα από τις λίστες των οποίων συμμετείχαν στις εκλογές, η κατανομή των εδρών στο Κοινοβούλιο θα διαμορφωθεί ως εξής
Κόμμα ΑΚ 263, CHP 130, Κόμμα της Πράσινης Αριστεράς 58, MHP 50, Κόμμα IYI 44, DEVA 14, Κόμμα του Μέλλοντος 10, Κόμμα Ευτυχίας 10, Νέο Κόμμα Ευημερίας 5, HÜDA-PAR 4, Εργατικό Κόμμα Τουρκίας 4, Δημοκρατικό Κόμμα 3, Εργατικό Κόμμα 2, Δημοκρατικό Αριστερό Κόμμα 1, Κίνημα Αλλαγής 1, Κόμμα Κοινωνικής Ελευθερίας 1.
Μεταξύ των 600 βουλευτών, υπάρχουν 15 υπουργοί από το υπουργικό συμβούλιο. Μεταξύ αυτών οι Σουλεϊμάν Σοϊλού, Χουλουσί Ακάρ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου Φατίχ Ντονμέζ και ο Αντιπρόεδρος Φουάτ Οκτάι.
Φημολογείται ότι οι υπουργοί θα διοριστούν ως πρόεδροι επιτροπών τη νέα περίοδο, δεδομένου ότι η Λαϊκή Συμμαχία έχει την πλειοψηφία, ενώ ο Φουάτ Οκτάι θα είναι πρόεδρος της Βουλής, ενώ ορισμένα ονόματα, ιδίως ο Χουλουσί Ακάρ, ενδέχεται να παραιτηθούν από το κοινοβούλιο και να επιστρέψουν στο υπουργικό συμβούλιο.
Σε περίπτωση παραίτησης ενός βουλευτή για να υπουργοποιηθεί, τότε η θέση στο Κοινοβούλιο παραμένει κενή.
Αυξημένη η γυναικεία εκπροσώπηση
Η αύξηση του ποσοστού εκπροσώπησης των γυναικών στη νέα κοινοβουλευτική περίοδο προκάλεσε θετικά την προσοχή. Ο αριθμός των γυναικών βουλευτών αυξήθηκε από 100 στην προηγούμενη θητεία σε 121 σε αυτή τη θητεία.
Ενώ 50 γυναίκες βουλευτές από το κόμμα AKΡ, 4 από το MHP, 30 από το CHP, 6 από το κόμμα İYİ, 30 από το κόμμα των Πρασίνων και της Αριστεράς και 1 από το Εργατικό Κόμμα της Τουρκίας πήραν τις θέσεις τους στο κοινοβούλιο, το κόμμα με την υψηλότερη αναλογία του αριθμού των γυναικών βουλευτών προς τον συνολικό αριθμό των βουλευτών ήταν το κόμμα των Πρασίνων και της Αριστεράς με ποσοστό 50%.
Ο νεότερος και ο γηραιότερος βουλευτής
Με 5 βουλευτές κάτω των 30 ετών, ο νεότερος βουλευτής είναι ο Ζαχρανούρ Αιντεμίρ από το πλειοψηφών AKΡ, με ηλικία 25 ετών. Ο γηραιότερος βουλευτής είναι ο πρόεδρος του MHP Ντεβλέτ Μπαχτσελί στα 75 του χρόνια, όπως και στην προηγούμενη θητεία.
Ένας στους 5 βουλευτές είναι δικηγόρος
Αν αναλυθεί σύμφωνα με τις επαγγελματικές ομάδες, οι δικηγόροι έχουν αξιοσημείωτη κυριαρχία στο Κοινοβούλιο. Οι 123 από τους 600 βουλευτές, δηλαδή το 20,5% του Κοινοβουλίου, είναι δικηγόροι. Με άλλα λόγια, ένας στους 5 βουλευτές είναι δικηγόρος.
Ορισμένα ονόματα πολύ γνωστά στο ευρύ κοινό θα βρίσκονται επίσης στο Κοινοβούλιο σε αυτή τη θητεία. Ο πρώην ποδοσφαιριστής Ουνάλ Καραμάν, η πρώην Μις Τουρκία Σεντά Σαριμπάς, ο μουσικός Γιουσέλ Αρζέν, ο ηθοποιός Μπαχαντίρ Γενιτσεχιρλίογλου, οι δημοσιογράφοι Σενγκίζ Τσαντάρ, Σεμπνέμ Μπουρσαλί, Χουλκί Τσεβίζογλου και Αγισεγκιούλ Ντογκάν είναι μεταξύ των ονομάτων που εκλέγονται βουλευτές.
Ο δικηγόρος Καν Αταλάι, ο οποίος μπήκε στην προεκλογική κούρσα από τη λίστα του TİP και σήμερα βρίσκεται υπό κράτηση σε σχέση με τη δίκη του Γκεζί, είναι ένα από τα ονόματα που κατάφεραν να εισέλθουν στη νέα Βουλή. Ο Αταλάι αναμένεται να υποβάλει αίτηση αποφυλάκισης μετά την ανακοίνωση των τελικών αποτελεσμάτων. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, πρέπει να αφεθεί ελεύθερος και να συμμετάσχει στις κοινοβουλευτικές εργασίες.
Απίθανο να υλοποιηθούν οι υποσχέσεις για νέο Σύνταγμα
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής διαδικασίας, η μεγαλύτερη υπόσχεση της αντιπολίτευσης ήταν η επιστροφή στο κοινοβουλευτικό σύστημα από το προεδρικό σύστημα, το οποίο επέκρινε ως δυσλειτουργικό για το κοινοβούλιο, και η προϋπόθεση γι’ αυτό ήταν η τροποποίηση του Συντάγματος. Ωστόσο, μετά τις εκλογές της 14ης Μαΐου, η αντιπολίτευση δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία για την τροποποίηση του Συντάγματος. Ως εκ τούτου, έχει καταστεί βέβαιο ότι η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας θα συνεχίσει το έργο της υπό το προεδρικό σύστημα διακυβέρνησης για άλλη μια θητεία.
Η συνταγματική τροποποίηση ήταν επίσης μεταξύ των υποσχέσεων της κυβέρνησης. Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε συχνά ότι θα φέρουν οπωσδήποτε ένα πολιτικό και ελευθεριακό σύνταγμα στην ημερήσια διάταξη της Βουλής μετά τις εκλογές. Ακόμη και το σχέδιο συνταγματικής αναθεώρησης 100 άρθρων του εταίρου της συμμαχίας MHP ήταν έτοιμο. Ωστόσο, όπως και η αντιπολίτευση, η κυβέρνηση δεν κατάφερε να συγκεντρώσει την απαραίτητη πλειοψηφία για να αλλάξει το σύνταγμα. Ως εκ τούτου, ανεξάρτητα από το ποιος υποψήφιος θα κερδίσει τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, οι πιθανότητες υλοποίησης της υπόσχεσης για ένα νέο σύνταγμα έχουν μειωθεί σημαντικά.
