Η Βραζιλία βρίσκεται σε περιδίνηση, αφού εκατοντάδες υποστηρικτές του πρώην ηγέτη της χώρας Ζαΐρ Μπολσονάρου εισέβαλαν στο Κογκρέσο της Βραζιλίας στην πρωτεύουσα Μπραζίλια, καταστρέφοντας γραφεία και προκαλώντας την καταδίκη της κυβέρνησης και της διεθνούς κοινότητας.
Περισσότεροι από χίλιοι άνθρωποι έχουν συλληφθεί, με τον υπουργό Δικαιοσύνης της Βραζιλίας Φλάβιο Ντίνο να δηλώνει στους δημοσιογράφους τη Δευτέρα ότι υπήρξαν «περίπου 1.500» συλλήψεις στη Μπραζίλια από τις ταραχές της Κυριακής.
Το χτύπημα έγινε μια εβδομάδα μετά την ορκωμοσία του Λούλα ντα Σίλβα, ο οποίος επέστρεψε στην εξουσία μετά από 12 χρόνια μετά τη νίκη του επί του Μπολσονάρου σε επαναληπτικές εκλογές στις 30 Οκτωβρίου.
https://twitter.com/WallStreetSilv/status/1612184068820504576
Η επίθεση είχε ομοιότητες με την εξέγερση της 6ης Ιανουαρίου 2021 στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στην Ουάσινγκτον, όταν υποστηρικτές του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ – στενού συμμάχου του Μπολσονάρου – εισέβαλαν στο Κογκρέσο σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν την πιστοποίηση της εκλογικής του ήττας.
Το CNN συγκέντρωσε όσα πρέπει να γνωρίζετε για τα γεγονότα στη Μπραζίλια.
UPDATE : Bolsonaro Rioters Getting Arrested in #Brazil, Lula Signs Decree to Bring Them to Justice. Security clearing area, restoring control: https://t.co/SvgNHEf2ii
— Joyce Karam (@Joyce_Karam) January 8, 2023
Τι συνέβη;
Πλάνα της Κυριακής έδειχναν μαζικό πλήθος στη Μπραζίλια να ανεβαίνει μια ράμπα προς το κτίριο του Κογκρέσου, όπου είχε φτάσει στην Πράσινη Αίθουσα, που βρίσκεται έξω από την αίθουσα της κάτω Βουλής του Κογκρέσου, δήλωσε στο CNN Brasil ο προσωρινός πρόεδρος της Γερουσίας Veneziano Vital do Rogo.
Άλλα μέσα έδειξαν υποστηρικτές του Μπολσονάρου να εισέρχονται στο Ανώτατο Δικαστήριο και στο προεδρικό μέγαρο, όπου το CNN Brasil έδειξε τις αφίξεις της αστυνομίας και των βραζιλιάνικων ενόπλων δυνάμεων.
Ο όροφος του κτιρίου του Κογκρέσου πλημμύρισε μετά την ενεργοποίηση του συστήματος πυρόσβεσης όταν οι διαδηλωτές προσπάθησαν να βάλουν φωτιά στο χαλί, σύμφωνα με το CNN Brasil. Πρόσθετα βίντεο έδειξαν διαδηλωτές μέσα στο κτίριο να παίρνουν δώρα που έλαβαν από διεθνείς αντιπροσωπείες και να καταστρέφουν έργα τέχνης.
The Planalto Palace, considered an architectural jewel by late Oscar Niemeyer and home to .@LulaOficial, is being destroyed by deranged Bolsonaro followers, mockingly known in #Brazil as “Bolsominions” pic.twitter.com/s9HZtnLM6S
— Robert Valencia (@rvalentwit) January 8, 2023
Ο υπουργός Επικοινωνίας της Βραζιλίας Πάουλο Πιμέντα περιέγραψε πώς βρέθηκαν αίμα, περιττώματα και ούρα στα δωμάτια του κτιρίου. «Οι θεατές είπαν ότι έμοιαζαν εκτός εαυτού από μίσος, σαν ορδή ζόμπι. Έτρεχαν στους διαδρόμους, έσπαζαν πράγματα, ούρησαν, αφόδευσαν στους διαδρόμους και στα δωμάτια σε ένα ξέσπασμα καταστροφής», δήλωσε.
Μέχρι το βράδυ της Κυριακής, αρκετές ώρες μετά τις επιθέσειθς, τα τρία κτίρια είχαν εκκενωθεί από τους διαδηλωτές, μετέδωσε το CNN Brasil. Τουλάχιστον 400 άτομα συνελήφθησαν, σύμφωνα με τον κυβερνήτη της ομοσπονδιακής περιφέρειας Ιμπανέις Ρότσα.
Οι συλληφθέντες «θα πληρώσουν για τα εγκλήματα που διέπραξαν» έγραψε ο Ρότσα στο Twitter, προσθέτοντας ότι «εργάζονται για να εντοπίσουν όλους τους άλλους που συμμετείχαν σε αυτές τις τρομοκρατικές πράξεις».
Λίγες ώρες αργότερα, ωστόσο, ο Ρότσα τέθηκε σε διαθεσιμότητα από το αξίωμά του για 90 ημέρες από τον δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου Αλεξάντερ ντε Μοράις.
Ποιοι είναι οι διαδηλωτές;
Ορισμένοι σκληροπυρηνικοί υποστηρικτές του πρώην προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρου έχουν καταστήσει σαφή τη δυσαρέσκειά τους για τον Λούλα από τότε που κέρδισε τις εκλογές του Οκτωβρίου, και τα παράπονα αυτά εντάθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες, με αποκορύφωμα την κυριακάτικη έφοδο στους δημοκρατικούς θεσμούς της Βραζιλίας.
Υποκινούμενοι από αβάσιμους ισχυρισμούς περί εκλογικής απάτης, υποστηρικτές ντυμένοι με τα εθνικά χρώματα της Βραζιλίας και φορώντας τη φανέλα της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου – και τα δύο έγιναν κεντρικά μοτίβα των εκστρατειών του Μπολσονάρου – εισέβαλαν σε μεγάλα κυβερνητικά κτίρια, σπάζοντας παράθυρα και χρησιμοποιώντας έπιπλα για να σχηματίσουν οδοφράγματα εναντίον των δυνάμεων ασφαλείας.
Αλλά τα γεγονότα της Κυριακής δεν προέκυψαν από το πουθενά.
Οι υποστηρικτές του Μπολσονάρου είχαν κατασκηνώσει στην πρωτεύουσα μετά την εκλογική του ήττα. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ντίνο είχε εξουσιοδοτήσει τις ένοπλες δυνάμεις να στήσουν τα φράγματα και να φυλάξουν το κτίριο του Κογκρέσου το Σάββατο λόγω της συνεχιζόμενης παρουσίας τους.
Υποστηρικτές του Μπολσονάρου είχαν συγκρουστεί στο παρελθόν με τις δυνάμεις ασφαλείας στη Μπραζίλια στις 12 Δεκεμβρίου, όταν μια ομάδα επιχείρησε να εισβάλει στο αρχηγείο της ομοσπονδιακής αστυνομίας, σύμφωνα με ανακοίνωση της ομοσπονδιακής αστυνομίας εκείνη την εποχή.
Ορισμένες κατασκηνώσεις που έχουν γεμίσει από υποστηρικτές του πρώην προέδρου έχουν επίσης εμφανιστεί έξω από στρατιωτικές βάσεις της Βραζιλίας, με ορισμένους να ζητούν πραξικόπημα από τις ένοπλες δυνάμεις που θυμίζει το στρατιωτικό καθεστώς των δύο δεκαετιών που κυβέρνησε τη Βραζιλία από το 1964.
Ο Ντίνο δήλωσε στο Twitter την ημέρα των Χριστουγέννων ότι οι καταυλισμοί αυτοί είχαν γίνει «εκκολαπτήρια τρομοκρατών», μετά τη σύλληψη ενός άνδρα που επιχείρησε να πυροδοτήσει βόμβα σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τα αποτελέσματα των εκλογών στη Βραζιλία.
Από όσους έχουν συλληφθεί μέχρι στιγμής σε σχέση με τις ταραχές, 209 άτομα συνελήφθησαν την Κυριακή και «περίπου 1.200» συνελήφθησαν τη Δευτέρα στην περιοχή του καταυλισμού των διαδηλωτών, δήλωσε ο Ντίνο στους δημοσιογράφους τη Δευτέρα.
Ποιος ήταν ο ρόλος του Μπολσονάρου στην εξέγερση;
Τους μήνες που προηγήθηκαν της εκλογικής του ήττας, ο Μπολσονάρου έσπειρε επανειλημμένα αμφιβολίες για τη νομιμότητα της ψηφοφορίας, χωρίς να παραθέτει κανένα στοιχείο για τους διάφορους ισχυρισμούς του. Η προσπάθειά του να αφήσει να εννοηθεί ότι η όποια ήττα ήταν αποτέλεσμα απάτης παρομοιάστηκε αμέσως με τον σύμμαχό του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος εφάρμοσε παρόμοια τακτική κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών του 2020 στις ΗΠΑ.
Μετά από μια οριακή ήττα στον τελικό γύρο, ο Μπολσονάρου ενέτεινε αυτές τις καταγγελίες – αλλά αγωνίστηκε να κερδίσει οποιαδήποτε δικαίωση από τις ρυθμιστικές αρχές και τους θεσμούς της Βραζιλίας.
Ο επικεφαλής του εκλογικού δικαστηρίου της Βραζιλίας απέρριψε την Τετάρτη την αίτηση του Μπολσονάρου για ακύρωση των ψηφοδελτίων, χαρακτηρίζοντας τον ισχυρισμό του απερχόμενου προέδρου ότι ορισμένα μηχανήματα ψηφοφορίας είχαν δυσλειτουργήσει «γελοίο και παράνομο» και «φαινομενικά συνωμοτικό προς το δημοκρατικό κράτος δικαίου».
Και το Υπουργείο Άμυνας της Βραζιλίας δεν διαπίστωσε καμία ένδειξη απάτης ή ασυνέπειας στην εκλογική διαδικασία σε έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο.
Ο Μπολσονάρου αρνήθηκε ωστόσο να παραδεχθεί ρητά την ήττα του στην ψηφοφορία, ενώ επέμεινε επίσης ότι θα συμμορφωθεί με το σύνταγμα της Βραζιλίας κατά την παράδοση της εξουσίας στον Λούλα. Τελικά, εγκατέλειψε τη χώρα την παραμονή της ορκωμοσίας του Λούλα και έκτοτε διαμένει στη Φλόριντα.
Ο Μπολσονάρου κατήγγειλε τις ενέργειες της Κυριακής σε ένα tweet την Κυριακή, ενώ αμφισβήτησε τον ιστορικό τους χαρακτήρα και προσπάθησε να κάνει συγκρίσεις με προηγούμενες ενέργειες της «αριστεράς». Ο πρώην ηγέτης δήλωσε ότι αν και οι ειρηνικές και νόμιμες διαδηλώσεις αποτελούν μέρος της δημοκρατίας, «οι λεηλασίες και οι εισβολές σε δημόσια κτίρια, όπως συνέβη , καθώς και εκείνες που ασκήθηκαν από την αριστερά το 2013 και το 2017, ξεφεύγουν από τον κανόνα».
Αλλά παρά τις προσπάθειές του να διαχωρίσει τον εαυτό του από τη διαμαρτυρία της Κυριακής, οι ειδικοί λένε ότι η πολύμηνη εκστρατεία του Μπολσονάρου να σπείρει αμφιβολίες για τις εκλογές έθεσε τις βάσεις και τελικά ενθάρρυνε τους υποστηρικτές του να ξεκινήσουν τη διαμαρτυρία της Κυριακής.
Η 6η Ιανουαρίου ενέπνευσε την εξέγερση της Βραζιλίας;
Τα γεγονότα της Κυριακής προκάλεσαν αμέσως συγκρίσεις με την έφοδο στο κτίριο του Καπιτωλίου των ΗΠΑ από υποστηρικτές του Τραμπ, πριν από σχεδόν δύο χρόνια ακριβώς.
Και όπως εκείνο το γεγονός, η εξέγερση ακολούθησε μήνες εμπρηστικών σχολίων από τον Μπολσονάρου σχετικά με τη νομιμότητα των εκλογών της Βραζιλίας και την εκλογική νίκη του Λούλα. Οι δύο πρώην ηγέτες χρησιμοποίησαν τρομακτικά παρόμοια εγχειρίδια πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τις εκλογικές τους ήττες, γεγονός που οδήγησε σε ανησυχίες σε κάθε χώρα σχετικά με το πόσο ισχυρές θα ήταν οι εκλογικές διαδικασίες και οι δημοκρατικοί θεσμοί τους.
Ο Μπολσονάρου διαμαρτυρόταν για υποτιθέμενες «ψεύτικες ειδήσεις» σχετικά με την προεδρία του, επέμενε ότι οι δημοσκοπήσεις που τον έδειχναν πίσω από τον Λούλα ήταν στημένες ή αναξιόπιστες και ισχυριζόταν ότι τα μηχανήματα ψηφοφορίας που χρησιμοποιήθηκαν την ημέρα της ψηφοφορίας δεν ήταν κατάλληλα – όλα αυτά τα οποία υποστήριζε και ο Τραμπ.
Ενώ ο Τραμπ μίλησε απευθείας στους υποστηρικτές του λίγες ώρες πριν από την εξέγερση στην Ουάσινγκτον και στη συνέχεια παρέμεινε στην κατοικία του όταν αυτή εκτυλίχθηκε, ο Μπολσονάρου δεν βρισκόταν φυσικά στη Βραζιλία κατά τη διάρκεια της εξέγερσης της Κυριακής.
Και στις δύο περιπτώσεις, οι ταραχές προκάλεσαν παγκόσμια καταδίκη και απέτυχαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα των εκλογών – στη Μπραζίλια, ο Λούλα είχε ήδη αναλάβει τα καθήκοντά του και δεν υπήρχε διαδικασία για να διαταράξουν οι διαδηλωτές.
«Καταδικάζω την επίθεση στη δημοκρατία και στην ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας στη Βραζιλία», έγραψε στο Twitter ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. «Οι δημοκρατικοί θεσμοί της Βραζιλίας έχουν την πλήρη υποστήριξή μας και η βούληση του βραζιλιάνικου λαού δεν πρέπει να υπονομευθεί».
Ο Πιμέντα, ο υπουργός επικοινωνίας του προέδρου της Βραζιλίας, δήλωσε ότι το «επεισόδιο που συνέβη στη Βραζιλία είναι πιο σοβαρό από αυτό που συνέβη στο Καπιτώλιο», επειδή οι διαδηλωτές εισέβαλαν στην έδρα και των τριών κλάδων εξουσίας.
Χαρακτήρισε τις επιθέσεις απόπειρα πραξικοπήματος. «Κατά την άποψή μας, αυτό που συνέβη εδώ δεν ήταν μια πράξη κατά της εκτελεστικής εξουσίας. Ήταν μια επίθεση κατά της δημοκρατίας, κατά του Συντάγματος. Ήταν μια απόπειρα πραξικοπήματος, η οποία απέτυχε να υλοποιηθεί», δήλωσε ο Πιμέντα.
Τι θα συμβεί στη συνέχεια;
Σε συνέντευξη Τύπου, ο Λούλα ντα Σίλβα χαρακτήρισε τα γεγονότα στην πρωτεύουσα Μπραζίλια ως «βάρβαρα» και δήλωσε ότι «η έλλειψη ασφάλειας» επέτρεψε στους «φασίστες» υποστηρικτές του Μπολσονάρου να παραβιάσουν τα φράγματα που είχε στήσει ο στρατός έξω από το κτίριο του Κογκρέσου, το Ανώτατο Δικαστήριο και το Προεδρικό Μέγαρο Planalto.
«Αυτοί οι άνθρωποι είναι ό,τι πιο αποτρόπαιο υπάρχει στην πολιτική», είπε, προσθέτοντας ότι «όλοι όσοι το έκαναν αυτό θα βρεθούν και θα τιμωρηθούν».
Οι διοικητές του στρατού, της αστυνομίας και ο υπουργός Άμυνας θα λογοδοτήσουν στο δικαστήριο εάν δεν διαλυθούν τα στρατόπεδα, δήλωσε ο δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου Αλεξάντερ ντε Μοράις, προσθέτοντας ότι όλοι οι αυτοκινητόδρομοι πρέπει να καθαριστούν τη Δευτέρα.
Η Γενική Εισαγγελία της Βραζιλίας (MPF) δήλωσε ότι ερευνά όλους τους εμπλεκόμενους στις παραβιάσεις.
«Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, Αουγκούστο Αράς, παρακολουθεί και παρακολουθεί με ανησυχία τις πράξεις βανδαλισμού σε δημόσια κτίρια που συμβαίνουν στη Μπραζίλια αυτή την Κυριακή», ανέφερε η MPF σε ανακοίνωσή της.
Ο Αράς ζήτησε επίσης «από τη Γενική Εισαγγελία της Ομοσπονδιακής Περιφέρειας (PRDF) να κινήσει αμέσως διαδικασία ποινικής έρευνας με στόχο να λογοδοτήσουν οι εμπλεκόμενοι».
