Ο Σεργκέι Λαβρόφ στην Αθήνα επιδιώκει να μετρήσει τη «θερμοκρασία» στις διμερείς ελληνορωσικές σχέσεις, να διαγνώσει προθέσεις και επιδιώξεις ( αν υπάρχουν) της ελληνικής κυβέρνησης και να πιστοποιήσει ότι η Μόσχα «είναι εδώ»!
Οι δυο πλευρές προβάλλουν κυρίως θέματα συνεργασίας στο λεγόμενο «ανθρωπιστικό» τομέα. Τονίζεται περίπου στον υπερθετικό βαθμό η συζήτηση για το «κοινό ιστορικό έτος» 2021, έτος που θα τιμηθούν τα 200 χρόνια του ξεσηκωμού κατά του οθωμανικού ζυγού! Ήδη στην Αθήνα, αναμενόμενης της άφιξης Λαβρόφ, προβλήθηκε επικείμενη επίσκεψη Πούτιν μέσα στον επόμενο χρόνο! Είδομεν…
Και, φυσικά, οι «βαθιές, ιστορικές ρίζες» πότε θα αρχίσουν να αποδίδουν… καρπούς στην ανάπτυξη των οικονομικών, εμπορικών κ.α. σχέσεων;
Υπάρχει το θέμα της ενεργειακής συνεργασίας που συνεχίζεται αλλά με ερωτηματικά. Οι Ρώσοι εκφράζουν προβληματισμό κατά πόσο η Αθήνα έχει δυνατότητα να αποφασίζει για θέματα που άπτονται της οικονομικής της ανάπτυξης μετά από μια δεκαετία… αποψίλωσης του οικονομικού και κοινωνικού της ιστού.
Όταν σήμερα η βάση για ανάπτυξη είναι η φτηνή και ασφαλής προμήθεια σε ενεργειακούς πόρους. Θυμίζω ότι ο αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου από τη Ρωσία στο ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας, στήθηκε σε χρόνο ρεκόρ. Η διακλάδωση του προς τα Βαλκάνια και τη Νότια Ευρώπη όμως, είναι στον… αέρα!
Η Ελλάδα είχε μοναδική προνομιακή θέση πριν μια πενταετία, να μετατραπεί σε πραγματικό μεγάλο διαμετακομιστικό κέντρο φ.α. ( αρχικά με μεταφορά 15,75 δις κυβικά!). Ωθήθηκε ωστόσο να αλλάξει ρότα και να φτάσει να διαφημίζει σήμερα το ίδιο ρόλο της για ποσότητες μέχρι δέκα φορές… υποπολλαπλάσιες.
– Το πρόβλημα με την Ελλάδα, συνολικά με την Ε.Ε., τονίζουν πηγές στη Μόσχα, είναι ότι μόνη της έχει βάλει εμπόδια στη διμερή ανάπτυξη των σχέσεων με τη Ρωσία, μέσω ενός δικτύου ευρωπαϊκών κυρώσεων και περιορισμών έναντι της Μόσχας!
Έτσι, σε κάθε προσπάθεια διεύρυνσης της συνεργασίας στον ένα ή τον άλλο τομέα, συνήθως αυτή προσκρούει στον τοίχο των… απαγορεύσεων!
– Ο Λαβρόφ είναι εκείνος που πρόσφατα μετέφερε σε ευρωπαίους αξιωματούχους (Κομισάριο για θέματα εξωτερικών Μπορέλ, στους ΥΠΕΞ Γερμανίας, Γαλλίας, Εσθονίας κ.α.), ότι αν συνεχιστεί η στείρα γραμμή μιας πολιτικής διανθισμένης με… διδακτικό τόνο προς τη Ρωσία και πέρα από κάθε έννοια Δικαίου και λογικής εξήγησης των μονόπλευρων αποφάσεων, η Μόσχα θα διακόψει κάθε διάλογο μαζί της. Ως ότου αλλάξει τακτική και επανέλθει σε επίπεδα κανονικού διαλόγου αρχών και αμοιβαίου σεβασμού.
– Έχει τη σημασία του το γεγονός ότι η πρώτη επίσκεψη Λαβρόφ μετά από τις σημαντικής σημασίας δηλώσεις έναντι της Ε.Ε. γίνεται στην Αθήνα. Με όλο το ιστορικό, πολιτισμικό αλλά και γεωπολιτικό βάρος που έχει συσσωρευτεί ανάμεσα στις δυο χώρες μας. Σημαντικό τμήμα της ελληνικής κοινής γνώμης που τρέφει αισθήματα εκτίμησης και συμπάθειας προς τη μεγάλη φίλη χώρα, το κατανοεί και το εκτιμά…
Τούτων δεδομένων, ο ρώσος ΥΠΕΞ Λαβρόφ, βρίσκεται στην Αθήνα όταν τριγύρω στριφογυρίζουν ζουζουνίζοντας η μια μετά την άλλη οι τουρκικές NAVTEX, και οι θαλάσσιες ερευνητικές περιοδείες στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο.
Η Μόσχα, εν όψει της επίσκεψης του ΥΠΕΞ της, και στο φόντο των αιματηρών εξελίξεων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, φρόντισε να στείλει μηνύματα:
– Ο Λαβρόφ ξεκαθάρισε ότι «δεν είπαμε ποτέ ότι έχουμε στρατηγική συμμαχία με την Τουρκία…».
– Το Κρεμλίνο, μέσω της πρεσβείας στην Αθήνα, δημοσιοποίησε τη θέση αρχών θυμίζοντας ότι με βάση το Δίκαιο της θάλασσας του 1988 είναι δικαίωμα κάθε χώρας η επέκταση των χωρικών υδάτων της στα 12 ναυτικά μίλια, εκεί όπου είναι δυνατόν.
– Η Ρωσία -και όχι η Ελλάδα- θύμισε πρόσφατα τη συντριβή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου, τον Οκτώβρη 1827 στον κόλπο του Ναυαρίνου… κάνοντας τουρκικά ΜΜΕ να «βγουν από τα ρούχα τους»!
Και είναι πολλές οι «ενδείξεις, αποχρώσεις» που πιστοποιούν ότι οι πολύ καλές οικονομικές-εμπορικές σχέσεις Μόσχας-Άγκυρας πασχίζουν να ισορροπήσουν τη γεωπολιτική παράμετρο που βαδίζει προς… Φθινοπωρινή περίοδο!
– Στη Ρωσία, με βάση τα στοιχεία από τις μυστικές τους υπηρεσίες, είναι ξεκάθαρο ότι η Τουρκία αποτελεί το βασικό «σπόνσορα» στρατολόγησης και μεταφοράς στην περιοχή του Καραμπάχ, μισθοφόρων από τη Συρία και τη Λιβύη… Τα ρωσικά ΜΜΕ, μαζί και τα κρατικά δίνουν μαζικά την εικόνα της τουρκικής «μαγειρικής» εκεί!
– Ο Πούτιν επιμένει στο διάλογο με τον Ερντογάν αλλά οι τελευταίες συνομιλίες τους θυμίζουν τη… γάτα με το ποντίκι! Ο τούρκος κάνει τα πάνδεινα να βρει τρόπο να χωθεί στον Καύκασο. Προτείνει στο Ρώσο ένα μοντέλο συνεργασίας, όπως αυτό στη Συρία. Το Κρεμλίνο όμως ξεκαθάρισε ότι οι προθέσεις των δυο πλευρών είναι εκ διαμέτρου αντίθετες. Η Τουρκία, μέσω του Αζερμπαϊτζάν, επιδιώκει να αλλάξει το στάτους κβο στο πρόβλημα του Καραμπάχ και να δώσει στρατιωτική λύση. Τη Ρωσία, αντίθετα, δεν τη συμφέρει κάποια αλλαγή, κυρίως δεν έχει κανένα συμφέρον από μια γενικευμένη σύρραξη. Και, φυσικά δεν «ενθουσιάζεται» από μια τουρκική παρουσία στον Καύκασο!
– Την περασμένη βδομάδα η Τουρκία εγκατέλειψε μέχρι πέντε καλά εξοπλισμένα φυλάκια σε περιοχή γύρω από το Ιντλίμπ τα οποία βρέθηκαν αποκλεισμένα από το συριακό στρατό και χωρίς δυνατότητες τροφοδοσίας. Ο τούρκος αναλυτής, Αϊντίν Σεζέρ, εκτιμά ότι η απομάκρυνση των φυλακίων μπορεί να έγινε αφού η Μόσχα δεν πήγε σε κανένα συμβιβασμό με την Άγκυρα με την οποία συνεργάζεται στην περιοχή, και αυτό, εκτιμά, αυξάνει την ένταση ανάμεσα στις δυο χώρες.
– Το Σάββατο έφτασε η είδηση ότι στα μη ελεγχόμενα από το συριακό στρατό εδάφη έγινε… εκκαθαριστική επιχείρηση με τη συνδρομή και της ρωσικής αεροπορίας ενάντια σε κρησφύγετα και δεκάδες βυτιοφόρα που μετέφεραν κλεμμένο συριακό πετρέλαιο προς τουρκικά λιμάνια! Εξοντώθηκαν μερικές δεκάδες μισθοφόροι και πληθώρα βυτιοφόρων! Κάτι ανάλογο είχε κάνει η ρωσική αεροπορία πριν τρία χρόνια τινάζοντας στον αέρα γύρω στις 12.000 βυτιοφόρα που, όπως έγραψαν αραβικά ΜΜΕ, ανήκαν σε εταιρίες στις οποίες εμπλέκονταν μέλη της οικογένειας του Ερντογάν! Ήταν τότε που ο τούρκος πρόεδρος αναγκάστηκε να κάνει… κωλοτούμπα και να μπει στον… αντιτρομοκρατικό αγώνα, στο πλευρό της Ρωσίας και του Ιράν!
Και βέβαια, τονίζουν παρατηρητές στη Μόσχα, υπάρχει και η… ιστορία! Η Ρωσία δεν πολέμησε με κανέναν άλλον τόσες φορές όσες με τους Τούρκους! Η φράση αυτή που είπε ο αναλυτής, Φιόντορ Λουκιάνοφ, και την αποδίδει στο Λαβρόφ, είναι και ένα μήνυμα ότι η Μόσχα έχει ιδιαίτερα εκνευριστεί με τη συμπεριφορά της Τουρκίας στον Καύκασο. Και όχι μόνο….
Τώρα, όσο για εκείνες τις σειρήνες που πήραν… σόλο το «τραγούδι» της ρωσοτουρκικής στρατιωτικής συνεργασίας και της προμήθειας με το ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα S-400, θα ήταν… φρόνιμο να «θυμηθούν» ότι η πρώτη χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ που προμηθεύτηκε του σύστημα S-300, πριν από 21 ολόκληρα χρόνια, ήταν η Ελλάδα! Όταν κάποιοι τρομοκρατούν την κοινή γνώμη γιατί η Τουρκία έθεσε τις προηγούμενες μέρες το ρωσικό σύστημα σε λειτουργία «ξεχνούν» να απαντήσουν γιατί η Ελλάδα από το 1999 δεν το εκμεταλλεύτηκε στον πολιτικό της διάλογο με την Τουρκία; Άλλωστε οι γνωρίζοντες λένε πως η αγορά ενός οπλικού συστήματος έχει κατ´αρχήν πολιτική σκοπιμότητα! Για να μη θυμίσω απαξιωτικά άρθρα και περισπούδαστες «αναλύσεις» για το S-300 σε κεντρικές εφημερίδες, στυλοβάτες της κυβερνητικής πολιτικής! Μέχρι σήμερα, τονίζουν έγκριτοι στρατιωτικοί αναλυτές, «κυβερνήτες και στρατιωτικό κατεστημένο αντιμετωπίζουν τα ρωσικά όπλα με αρνητικό τρόπο»! Χμ…
Η συγκυρία, λοιπόν, της επίσκεψης Λαβρόφ στην Αθήνα είναι, αν μη τι άλλο… ενδιαφέρουσα!
Υπό την προϋπόθεση ότι θα χρησιμοποιηθεί προς ουσιαστική συμβολή σε θέματα που άπτονται του εθνικού μας συμφέροντος. Άλλωστε η Μόσχα έχει προτείνει στην Αθήνα υπηρεσία «καλής θέλησης» στην απομείωση της έντασης με την Τουρκία. Αν της ζητηθεί…
Η Μόσχα, τέλος, ενδιαφέρεται πάραυτα να μάθει κατά πόσο η Αθήνα ασπάζεται την αμερικανική θέση ότι «η ασφάλεια στη Μεσόγειο απειλείται από τη… ρωσική επιθετικότητα»!
(Ο Δημήτρης Λιάτσος είναι δημοσιογράφος-ανταποκριτής στη Μόσχα)
