Ένα μεγάλο φράγμα της σοβιετικής εποχής, το Nόβα Καχόβκα στην περιοχή της Χερσώνας στην Ουκρανία, επλήγη ύστερα από έκρηξη την Τρίτη (6/6), εξαπολύοντας πλημμύρες στην εμπόλεμη ζώνη, με τόσο την Ουκρανία όσο και τη Ρωσία να κατηγορούν η μία την άλλη για την επίθεση.
Οι άνθρωποι που ζουν κατά μήκος του ποταμού Ντνίπρο θα αντιμετωπίσουν τις άμεσες συνέπειες της κατάρρευσης του φράγματος, οι οποίοι εκκενώνοτν από χθες το σημείο με ό,τι μπορούν να σώσουν. Όμως ο ευρύτερος αντίκτυπος θα μπορούσε να γίνει αισθητός για γενιές, σύμφωνα με ανάλυση του Guardian.
Τα νερά της πλημμύρας θα υποχωρήσουν κάπως καθώς το κύμα θα φτάσει στη Μαύρη Θάλασσα, αλλά πολλά από τα χωριά και τις πόλεις κατά μήκος της πορείας του Ντνίπρο ενδέχεται να μην είναι ξανά κατοικήσιμα, παρά μόνο μέχρι να κατασκευαστεί ένα νέο φράγμα. Χιλιάδες σπίτια και μέσα διαβίωσης έχουν παρασυρθεί, καθώς και αμέτρητα ζώα.
Το οικολογικό τραύμα μιας τέτοιας πλημμύρας νερού και λάσπης άλλαξε το τοπίο σε μια στιγμή. Δεν αποκλείεται να χρειαστούν χρόνια, αν όχι δεκαετίες, για να ανακάμψει η πανίδα και η χλωρίδα της περιοχής. Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, την χαρακτήρισε «τη μεγαλύτερη ανθρωπογενή περιβαλλοντική καταστροφή στην Ευρώπη εδώ και δεκαετίες». Η χώρα μετρά τώρα ακόμα μία σοβαρή καταστροφή, μετά το πυρηνικό ατύχημα του Τσέρνομπιλ το 1986.
The evacuation of civilians and animals in #Kherson continues.
The Russians blew up the #KakhovskaDam and now dozens of villages and towns are flooded.
This is a crime against humanity and nature.#Kakhovka #KakhovkaHPPVideo: @YurchenkoSt pic.twitter.com/Lj9pXAYc1N
— UkrARMY cats & dogs (@UAarmy_animals) June 7, 2023
Με μια δεξαμενή 18 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, το Nόβα Καχόβκα ήταν ένα από τα φράγματα με τη μεγαλύτερη χωρητικότητα στον κόσμο, σύμφωνα με τον Mohammad Heidarzadeh, ανώτερο λέκτορα στο τμήμα αρχιτεκτονικής και πολιτικού μηχανικού στο Πανεπιστήμιο Bath του Ηνωμένου Βασιλείου. Ήταν 90 φορές μεγαλύτερο από τη μεγαλύτερη δεξαμενή φράγματος στη Βρετανία, το φράγμα Κίλντερ στο Νορθάμπερλαντ.
«Είναι προφανές ότι η διάλυση αυτού του φράγματος θα έχει σίγουρα εκτεταμένες μακροπρόθεσμες οικολογικές και περιβαλλοντικές αρνητικές συνέπειες όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά και για τις γειτονικές χώρες και περιοχές», σημείωσε ο Heidarzadeh.
Μεγάλη ανησυχία για τις νάρκες – Σοβαρό πλήγμα στις καλλιέργειες
Αλλά επίσης, μαζί με όλα τα συντρίμμια που μεταφέρουν τα ορμητικά νερά υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες νάρκες. Οι όχθες του Ντνίπρο βρίσκονται στην πρώτη γραμμή τουλάχιστον από τον Νοέμβριο, όταν οι ουκρανικές δυνάμεις οδήγησαν τους Ρώσους πέρα από τον ποταμό μέχρι τη νότια όχθη. Και οι δύο πλευρές τοποθέτησαν νάρκες κατά μήκος της προκυμαίας και τώρα έχουν ξεπλυθεί και θα διανεμηθούν τυχαία σε πόλεις, χωριά και γεωργικές εκτάσεις κατάντη.
Στην ουσία, αυτό σημαίνει ότι λόγω της πλημμύρας, άμαχοι πληθυσμοί μπορούν να ανατιναχτούν ακόμα και πολλά χιλιόμετρα μακριά από μια ζώνη σύγκρουσης, χρόνια μετά τον πόλεμο.
«Οι Ρώσοι τοποθέτησαν τις αντιαρματικές νάρκες στα χαμηλότερα σημεία του ποταμού Inhulets για να εμποδίσουν τα ουκρανικά στρατεύματα να περάσουν με οχήματα μέχρι την απελευθέρωση του Μικολάιβ τον Νοέμβριο του 2022», είπε η Jasmine Dann, υπεύθυνη της ΜΚΟ «HALO trust» περιοχή, που εργάζεται κυρίως για τον καθαρισμό ναρκών ξηράς.
«Αυτές οι νάρκες αποτελούν πλέον θανάσιμο κίνδυνο για τους πολίτες που επιστρέφουν στα σπίτια τους ή χρησιμοποιούν τις εύφορες όχθες για να βόσκουν τα ζώα τους, να καλλιεργούν και να ψαρεύουν. Οι ομάδες αποναρκοθέτησής μας διασχίζουν τακτικά τον ποταμό για να αποκτήσουν πρόσβαση σε ναρκοπέδια, αλλά εάν τα επίπεδα του ποταμού αυξηθούν σημαντικά, αυτές οι περιοχές θα αποκοπούν και δεν θα μπορέσουμε να καθαρίσουμε τις νάρκες».
Η έλλειψη νερού εξαιτίας της καταστροφής στο φράγμα Καχόβκα είναι η άλλη όψη του νομίσματος. Η στάθμη της δεξαμενής πέφτει δραματικά. Μέσα σε λίγες μέρες θα είναι πολύ χαμηλή για τις αντλίες νερού στον πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής της Ζαπορίζια, οι οποίες χρησιμοποιούνται για την ψύξη των πυρήνων του αντιδραστήρα και των αποθεμάτων αναλωμένου καυσίμου.
Δεδομένου ότι οι έξι αντιδραστήρες έχουν κλείσει και το εργοστάσιο διαθέτει μια πολύ μεγάλη δεξαμενή ψύξης για μια τέτοια έκτακτη ανάγκη, θα πρέπει να μπορεί να διατηρήσει την ασφάλειά του για τουλάχιστον τρεις εβδομάδες, όσο η λίμνη παραμένει ανέπαφη. Αλλά αυτό απέχει πολύ από το να είναι δεδομένο, καθώς η λίμνη, όπως και ο ίδιος ο σταθμός, βρίσκονται στα χέρια της Ρωσίας.
Η απώλεια της δεξαμενής θα σημαίνει επίσης ότι θα υπάρχει πολύ λιγότερο πόσιμο νερό για τις πόλεις της περιοχής και άρδευση για τη γεωργική ζώνη γύρω από αυτήν. Αυτό θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγή τροφίμων και στις εξαγωγές σιταριού, καλαμποκιού, ηλιέλαιου και σόγιας στον υπόλοιπο κόσμο.
Η δεξαμενή Καχόβκα «ήταν η καρδιά ενός εκ των μεγαλύτερων συστημάτων άρδευσης στην Ευρώπη και το νερό της έκανε δυνατή την καλλιέργεια έως και 80% όλων των λαχανικών στην Ουκρανία και ένα σημαντικό ποσοστό φρούτων και σταφυλιών», σύμφωνα με το γεωργικό ThinkTank «EastFruit».
Russian attack on the Kakhovka HPP caused the largest man-made environmental disaster in Europe in decades 🧵 pic.twitter.com/eVmzb03kk6
— SPRAVDI — Stratcom Centre (@StratcomCentre) June 7, 2023
