Τον Οκτώβριο του 2023 λήγει η θητεία του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και το ερώτημα το ποιος θα αναλάβει τα ηνία της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας έχει αρχίσει να απασχολεί και πάλι την ατζέντα.
Η θητεία του Νορβηγού πολιτικού είχε παραταθεί για ένα χρόνο τον Οκτώβριο του 2022 λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, κι ενώ είναι πολλά τα ονόματα που ακούγονται, δεν αποκλείεται να υπάρξει μια νέα παράταση στη θητεία Στόλτενμπεργκ.
Σε μια εποχή που οι εντάσεις μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ βρίσκονται στο κόκκινο, γίνεται πολύς λόγος για το ποιος θα αναλάβει ένα τόσο ευαίσθητο, υψηλού προφίλ και σημαντικό πολιτικό πόστο.
Σύμφωνα με τα όσα συζητιούνται στους διαδρόμους του κτηρίου του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, πολλά είναι τα ονόματα που έχουν συζητηθεί από διάφορες χώρες, για άτομα που έχουν διατελέσει ή διατελούν Πρόεδροι, Πρωθυπουργοί ή Υπουργοί στις χώρες τους. Εξάλλου και ο Στόλτενμπεργκ διατέλεσε Πρωθυπουργός της Νορβηγίας από το 2005 μέχρι και τον Οκτώβριο του 2013.
Σκέφτονται γυναίκα για τη θέση του Γραμματέα
Βέβαια αυτό που κυριαρχούσε μέχρι πρότινος στις συζητήσεις ήταν ότι ενδεχομένως να είχε άρωμα γυναίκας ο νέος Γραμματέας, για πρώτη φορά στην ιστορία της συμμαχίας. Οπότε τα βλέμματα έπεσαν στις γυναίκες υποψηφίους που θα μπορούσαν να αναλάβουν το τόσο απαιτητικό πόστο.
Από το 1952, όταν και διορίστηκε ο πρώτος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, δώδεκα διαφορετικοί άνδρες από οχτώ χώρες έχουν υπηρετήσει επίσημα ως επικεφαλής της Συμμαχίας. Από αυτούς τρεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, τρεις από την Ολλανδία, δύο από το Βέλγιο, ένας από την Ιταλία, ένας από τη Γερμανία, ένας από την Ισπανία, ένας από τη Δανία και ένας από τη Νορβηγία. Η θέση έχει επίσης καταληφθεί προσωρινά σε τρεις περιπτώσεις από ασκούντα καθήκοντα γενικού γραμματέα μεταξύ των διορισμών.
Όμως ας επιστρέψουμε στο σήμερα και στον επόμενο Γενικό Γραμματέα. Μεταξύ των υποψηφίων ονομάτων γυναικών που ακούγονται για τη θέση είναι η Εσθονή Πρωθυπουργός Κάγια Κάλας, η πρόεδρος της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η Σλοβάκα πρόεδρος Ζουζάνα Τσαπούτοβα, η πρώην πρόεδρος της Κροατίας Κολίντα Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς, η αναπληρώτρια πρωθυπουργός του Καναδά Κρίστια Φρίλαντ και η πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέσα Μέι.
Το τελευταίο όνομα που προστέθηκε στη μακρά λίστα των υποψηφίων ήταν η πρωθυπουργός της Δανίας Μέττε Φρεντέρικσεν καθώς η επίσκεψη της στην Ουάσιγκτον στις 6 Ιουνίου και η συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αναζωπύρωσε τις φήμες για να αναλάβει τη θέση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ.
Η 45χρονη Φρεντέρικσεν, η οποίος έγινε η νεότερη πρωθυπουργός της χώρας της το 2019, συγκαταλέγεται πλέον μεταξύ των πιο σοβαρών υποψηφίων, αν και έχει δηλώσει ότι δεν διεκδικεί τη θέση. Η Δανή Πρωθυπουργός ξεχωρίζει με την αυξανόμενη υποστήριξη της κυβέρνησής της προς την Ουκρανία και τη σκληρή ρητορική κατά της Ρωσίας.
Ωστόσο, το γεγονός ότι η Δανή Πρωθυπουργός δεν έχει υψηλό προφίλ στη διεθνή κοινότητα εμφανίζεται ως μειονέκτημα.
Επιπλέον, εκτιμάται σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα, ότι η Τουρκία μπορεί να αντιμετωπίσει με σκεπτικισμό την υποψηφιότητα της Φρεντέρικσεν, καθώς η Δανία, ήρθε πρόσφατα στην ημερήσια διάταξη με τα περιστατικά καψίματος του Κορανίου, καθώς η κυβέρνηση της Δανίας δεν έχει λάβει προληπτική στάση απέναντι σε αυτά τα περιστατικά.
Πάλι άνδρας;
Ο διορισμός μιας γυναίκας στην κορυφαία θέση του ΝΑΤΟ που συζητήθηκε ευρέως μέχρι πρόσφατα και πολλά κράτη μέλη ήταν θετικά διακείμενα προς αυτή την κατεύθυνση, τελικά δεν κράτησε πολύ, καθώς τους τελευταίους μήνες, η υποψηφιότητα γυναίκας φαίνεται να έχει βγει από την ατζέντα.
Για το λόγο αυτό, ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ και ο Βρετανός υπουργός Άμυνας Μπεν Γουάλας είναι μεταξύ των πιθανών υποψηφίων.
Επιπλέον, ονόματα όπως ο πρόεδρος της Ρουμανίας Κλάους Γιοχάνις και ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε βρίσκονται επίσης στην ατζέντα για τη θέση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ.
Ο Γενς Στόλτενμπεργκ, ο σημερινός Γενικός Γραμματέας της 31μελούς συμμαχίας, ασκεί τα καθήκοντά του από την 1η Οκτωβρίου 2014. Η θητεία του πρώην πρωθυπουργού της Νορβηγίας Στόλτενμπεργκ έχει παραταθεί 3 φορές στο παρελθόν. Η τελευταία παράταση θα λήξει στις 30 Σεπτεμβρίου 2023. Ωστόσο, η πιθανότητα να παραταθεί και πάλι η θητεία του Νορβηγού ηγέτη αυξάνεται.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ είναι θετικές στην παράταση και επιθυμούν να παραμείνει ο Στόλτενμπεργκ στη θέση του, σε μια εποχή που οι εντάσεις με τη Ρωσία είναι πολύ υψηλές.
Φημολογείται επίσης ότι ο Νορβηγός Στόλτενμπεργκ δεν θέλει να ολοκληρώσει το καθήκον του χωρίς να δει τη διαδικασία ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ μετά τη Φινλανδία.
Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι είχε ανακοινωθεί ότι ο Στόλτενμπεργκ θα γίνει επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας του λίγο πριν από την έναρξη της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Λίγο μετά την έναρξη του πολέμου, η θητεία του Στόλτενμπεργκ παρατάθηκε.
Η Κεντρική Τράπεζα της Νορβηγίας διαχειρίζεται το Νορβηγικό Ταμείο Πλούτου, το μεγαλύτερο ταμείο στον κόσμο με το μέγεθος του να υπερβαίνει το 1,4 τρισεκατομμύριο δολάρια.
Στην υψηλότερη πολιτική θέση του ΝΑΤΟ των 31 μελών, αυτή του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, παραδοσιακά διορίζεται ένας αρχηγός κράτους ή κυβέρνησης από ευρωπαϊκή χώρα.
Όλες οι χώρες του ΝΑΤΟ αποφασίζουν από κοινού ποιος θα είναι ο γενικός γραμματέας, ο οποίος έχει 4ετή θητεία και για να αναλάβει ο υποψήφιος τα καθήκοντά του απαιτείται η έγκριση όλων των χωρών.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ έχει τρεις κύριους ρόλους εντός της συμμαχίας. Ένας από αυτούς είναι να προεδρεύει σε όλες τις επιτροπές και στο πλαίσιο αυτό να διεξάγει τις διαπραγματεύσεις εντός της συμμαχίας, να διευκολύνει τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και να διασφαλίζει την εφαρμογή των αποφάσεων.
Οι άλλοι είναι να ενεργεί ως ο κύριος εκπρόσωπος της συμμαχίας και να ηγείται του διεθνούς προσωπικού του οργανισμού.
