Την ώρα που πολλοί Ρώσοι ολιγάρχες μπήκαν στο «στόχαστρο» των δυτικών κυρώσεων εξαιτίας του πολέμου που εξαπέλυσε η Μόσχα στην Ουκρανία, ο επιχειρηματίας Αντρέι Μελνιτσένκο, κατόρθωσε να «ξεγλυστρήσει» από ένα μεγάλο μέρος τους.
Με ποιον τρόπο; Παραχώρησε τον έλεγχο των δύο από τις μεγαλύτερες εταιρείες άνθρακα και λιπασμάτων στον κόσμο στη σύζυγό του, μια ημέρα πριν επιβληθούν οι κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα το Reuters.
Ο Μελνιτσένκο, ο οποίος ήταν μόλις 19 ετών όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, ξεκίνησε να εμπορεύεται συνάλλαγμα ενώ ήταν φοιτητής φυσικής στο διάσημο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Ένας ταλαντούχος μαθηματικός που κάποτε ονειρευόταν να γίνει φυσικός, παράτησε το πανεπιστήμιο για να εισέλθει στον κόσμο των μετασοβιετικών επιχειρήσεων.
Ίδρυσε την MDM Bank, αλλά στη δεκαετία του 1990 ήταν ακόμα πολύ μικρός για να συμμετάσχει στις ιδιωτικοποιήσεις υπό τον Πρόεδρο Μπόρις Γέλτσιν, οι οποίες παρέδωσαν τα πιο εκλεκτά περιουσιακά στοιχεία μιας πρώην υπερδύναμης σε μια ομάδα επιχειρηματιών που θα γίνονταν γνωστοί ως ολιγάρχες λόγω της πολιτικής και οικονομικής τους επιρροής.
Ο Μελνιτσένκο άρχισε τότε να αγοράζει συχνά κατεστραμμένα περιουσιακά στοιχεία άνθρακα και λιπασμάτων.
Η περιουσία του το 2021 εκτιμήθηκε από το Forbes σε 18 δισεκατομμύρια δολάρια και κατατάχθηκε ως ο όγδοος πλουσιότερος άνθρωπος της Ρωσίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε την Τετάρτη κυρώσεις στον Μελνιτσένκο για τη ρωσική εισβολή. Είπε ότι η συμμετοχή του σε συνάντηση του Κρεμλίνου με τον Πούτιν και 36 επιχειρηματίες που διοργάνωσε η Ρωσική Ένωση Βιομηχάνων και Επιχειρηματιών έδειξε ότι ήταν «ένας από τους κορυφαίους επιχειρηματίες που εμπλέκονται στους οικονομικούς τομείς».
Εγκατέλειψε τα μερίδιά του στην παραγωγό άνθρακα SUEK AO και τον όμιλο λιπασμάτων EuroChem Group AG στις 8 Μαρτίου, την ημέρα των 50ων γενεθλίων του, μεταβιβάζοντάς τα στη σύζυγό του, Αλεξάντρα Μελνιτσένκο.
Μέχρι τις 8 Μαρτίου, ο Μελνιτσένκο έλεγχε τις δύο εταιρείες μέσω μιας αλυσίδας τραστ και εταιρειών που εκτείνεται από τη Μόσχα και την ελβετική πόλη Zug έως την Κύπρο και τις Βερμούδες, σύμφωνα με νομικές καταθέσεις που επικαλείται το Reuters.
Από το 2006, η σύζυγός του ήταν η δεύτερη στη σειρά μετά από εκείνον στη λίστα των πραγματικών ιδιοκτητών των δύο εταιρειών σε έγγραφα καταπιστεύματος, σύμφωνα με τα τρία άτομα, τα οποία μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας επειδή δεν τους επιτρέπεται να μιλήσουν δημόσια για το ζευγάρι.
Αυτό σημαίνει ουσιαστικά ότι επρόκειτο να κληρονομήσει την ιδιοκτησία των εταιρειών σε περίπτωση που πέθαινε ο σύζυγός της. Το πρακτορείο σημειώνεται ότι δεν μπόρεσε να έρθει σε επαφή με τον επιχειρηματία ή τη συζυγό του.
Εκπρόσωπος της SUEK που εδρεύει στη Ρωσία και ρωτήθηκε για το περιστατικό δεν απάντησε στα μηνύματα που έλαβε. Η EuroChem με έδρα την Ελβετία, επιβεβαίωσε ότι η Αλεξάντρα Μελνιτσένκο έχει αντικαταστήσει τον σύζυγό της ως πραγματική ιδιοκτήτης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε ωστόσο κάποιες κυρώσεις στον Μελνιτσένκο, επικαλούμενη την υποτιθέμενη γειτνίασή του με το Κρεμλίνο, στις 9 Μαρτίου, ως μέρος μιας δυτικής προσπάθειας να τιμωρήσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για την εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου. Οι κυρώσεις – που περιλαμβάνουν δέσμευση των περιουσιακών του στοιχείων, απαγόρευση εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και απαγόρευση σε οντότητες της ΕΕ να του παρέχουν κεφάλαια – δεν ισχύουν για τη σύζυγό του ούτε για την κόρη και τον γιο του ζευγαριού.
Η Βρετανία έθεσε επίσης τον Μελνιτσένκο, ο οποίος είναι Ρώσος αλλά γεννήθηκε στη Λευκορωσία και έχει μητέρα Ουκρανή, στη λίστα κυρώσεων στις 15 Μαρτίου. Η Ελβετία επέβαλε κυρώσεις εναντίον του την επόμενη μέρα.
Ο επιχειρηματίας ανέφερε σε δήλωσή του στο Reuters τον Μάρτιο, μετά την επιβολή των κυρώσεων της ΕΕ, ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν «πραγματικά τραγικός» και έκανε έκκληση για ειρήνη.
