Για 26 χρόνια τίποτε δεν έδειχνε ότι μπορεί να κλονίσει την κυριαρχία του Αλεξάντερ Λουκασένκο στη Λευκορωσία. Μέχρι τις εκλογές του 2020, όταν βρήκε απέναντί του μια ενοποιημένη αντιπολίτευση και χιλιάδες διαδηλωτές στους δρόμους, με τις δυνάμεις ασφαλείας της χώρας να εξαπολύουν άγρια καταστολή εναντίον όσων αμφισβήτησαν την επανεκλογή του.
Λίγους μήνες μετά, η Λευκορωσία βρίσκεται ξανά στο προσκήνιο, μετά το πρωτοφανές περιστατικό με την «αεροπειρατεία» αεροσκάφους από την Αθήνα προς Λιθουανία, αναγκάζοντας το αεροσκάφος να γυρίσει προς την πρωτεύουσα της Λευκορωσίας και εκεί να ακολουθήσει η σύλληψη του Ρόμαν Προτάσεβιτς από μυστικούς πράκτορες που επέβαιναν στην πτήση.
Ποιος είναι ο Αλεξάντερ Λουκασένκο
Γεννήθηκε στο Κοπίς στις 30 Αυγούστου του 1954. Αποφοίτησε από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Μογκίλεφ το 1975 και από τη Λευκορωσική Γεωργική Ακαδημία το 1985. Την περίοδο από το 1975 έως το 1977 υπηρέτησε ως συνοροφύλακας της ΕΣΣΔ και το 1980-82 στον σοβιετικό στρατό. Κατά τη στρατιωτική του θητεία ήταν αξιωματικός στο Μινσκ.
Το 1990 εξελέγη αντιπρόσωπος του Ανωτάτου Σοβιέτ της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας.
Το 1993 εξελέγη στο τιμόνι της επιτροπής του Κοινοβουλίου της χώρας του για την πάταξη της διαφθοράς.
Στις αρχές του 1994 ψηφίστηκε νέο Σύνταγμα, με βάση το οποίο διενεργήθηκαν οι πρώτες προεδρικές εκλογές τον Ιούλιο του ίδιου έτους. Ο ανεξάρτητος Λουκασένκο κατήλθε υποψήφιος και συνυποψήφιός του ήταν ο Σούσκεβιτς, καθώς επίσης και τέσσερις άλλοι. Στον πρώτο γύρο, ο Λουκασένκο έλαβε 45% των ψήφων έναντι 15% για τον Κέμπιτς και 10% για τον Σούσκεβιτς. Στον δεύτερο γύρο επικράτησε με περισσότερο από 80% των ψήφων.
Κατηγορήθηκε για απολυταρχία και με δημοψήφισμα το 1996 παρέτεινε τη θητεία του έως το 2001. Κέρδισε τις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου του 2001, παρά και τις τότε καταγγελίες από την αντιπολίτευση για νοθεία ψήφων.
Η φίμωση του Τύπου, οι σχέσεις με τη Ρωσία και η προσωπική του ζωή
Ο ισχυρός άνδρας του Μινσκ έχει χαρακτηριστεί ως «τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης» και είναι επί 27, πλέον, χρόνια ο ισόβιος πρόεδρος της μικρής πρώην σοβιετικής δημοκρατίας με τη χαμηλότερη ελευθερία Τύπου σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Μάλιστα, το 2020, οι αρχές της Λευκορωσίας αφαίρεσαν τη διαπίστευση αρκετών δημοσιογράφων ξένων μέσων ενημέρωσης, ανάμεσά τους και το Γαλλικό Πρακτορείο, παραμονή μιας νέας μεγάλης διαδήλωσης που είχε προγραμματίσει η αντιπολίτευση.
Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια οι σχέσεις έχουν ψυχθεί από τότε που η Μόσχα επιχείρησε να τερματίσει τις επιδοτήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Νοσταλγός της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, εδώ και χρόνια, ο Λουκασένκο επιδιώκει να πείσει τη χώρα των 9,5 εκατομμυρίων πολιτών ότι είναι ο καλύτερος εγγυητής της σταθερότητας, ένας σκληρός εθνικιστής που τους προστατεύει από ξένες παρεμβάσεις.
Αυτό το μήνυμα εξακολουθεί να βρίσκει απήχηση σε πολλούς -μεγαλύτερης ηλικίας- Λευκορώσους. Η χώρα καταστράφηκε και έχασε σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έτσι, η καχυποψία για τις ξένες δυνάμεις και η υπερηφάνεια για τις δυνάμεις ασφαλείας πείθουν τους ψηφοφόρους.
Το 2005 η διοίκηση του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, είχε χαρακτηρίσει τη Λευκορωσία «την τελευταία απομένουσα πραγματική δικτατορία στην καρδιά της Ευρώπης».
Είναι παντρεμένος με την Γκαλίνα Λουκασένκο με την οποία απέκτησε δυο γιους τον Βίκτορ και τον Ντμίτρι. Είχε πει σε μια συνέντευξη το 2015 ότι δεν έχει καμία πρόθεση να χωρίσει την Γκαλίνα παρά το γεγονός ότι εδώ και δεκαετίες ζουν χωριστά. Ο Λουκασένκο απέκτησε και έναν τρίτο γιο το 2004, τον Νικολάι, με την Ιρίνα Αμπελσκάγια.
* Με πληροφορίες από BBC, Atlantic Council, Wikipedia
