Από τη στιγμή που επιβεβαιώθηκε ότι το υποβρύχιο Titan χάθηκε στον Ατλαντικό, κοντά στο ναυάγιο του Τιτανικού, αυτή την εβδομάδα, αεροπλάνα χτενίζουν τον ωκεανό για να το αναζητήσουν κάτω από τα κύματα.
Την Τετάρτη, η αμερικανική ακτοφυλακή ανακοίνωσε ότι ένα καναδικό αεροσκάφος P-3 εντόπισε ανεξήγητους υποβρύχιους θορύβους, που χτυπούσαν ανά μισάωρο. Το σήμα συνεχίζει να ερευνάται και να αναλύεται, λένε οι αξιωματούχοι.
Πώς μπορούν αεροσκάφη που πετούν ψηλά πάνω από τα κύματα να ανιχνεύσουν κάτι τόσο βαθιά κάτω από το νερό;
Το κυνήγι υποβρύχιων είναι παραδοσιακά αποκλειστική δουλειά μερικών από τα μεγαλύτερα και πιο τεχνολογικά προηγμένα αεροσκάφη οποιασδήποτε αεροπορίας. Συχνά βασισμένα σε πολιτικά σχέδια, τα μηχανήματα αυτά αναπτύσσουν μια σειρά από εντυπωσιακούς αισθητήρες για να εντοπίζουν στρατιωτικά υποβρύχια κάτω από τη θάλασσα. Συνήθως πρόκειται για ένα παιχνίδι γάτας και ποντικιού μεταξύ των αεροσκαφών και των υποβρυχίων που θέλουν να παραμείνουν κρυμμένα. Αυτό δεν συμβαίνει εδώ.
Σύμφωνα με το BBC το γεγονός ότι αυτοί οι εναέριοι κυνηγοί είναι εξοπλισμένοι με προηγμένη νέα τεχνολογία φαίνεται να τους δίνει το πλεονέκτημα. Ωστόσο, όπως δείχνει το χαμένο υποβρύχιο Titan, τα υποβρύχια παραμένουν πολύ δύσκολο να βρεθούν, ειδικά σε βάθη 3,8 χιλιομέτρων (12.400 πόδια) όπου βρίσκεται το ναυάγιο του Τιτανικού.
Το τετρακινητήριο στροβιλοπροωθούμενο αεροσκάφος P-3 Orion, το οποίο εντόπισε τον μυστηριώδη θόρυβο κρότου την Τετάρτη, τέθηκε για πρώτη φορά σε υπηρεσία το 1962 και βασίζεται στο αεροσκάφος Lockheed Electra.
Το αεροσκάφος άκουσε τον θόρυβο αφού έριξε σημαδούρες σόναρ, οι οποίες παρασύρονταν στην επιφάνεια, ακούγοντας ήχους που η φύση θα ήταν απίθανο να κάνει. Εντόπισε έναν θόρυβο που χτυπούσε ανά 30 λεπτά, κάτι που σύμφωνα με τους ειδικούς είναι σημάδι ότι γίνεται από ανθρώπους.
«Το γεγονός ότι οι ακουστικοί θόρυβοι απέχουν μεταξύ τους 30 λεπτά είναι ένα σπουδαίο σημάδι», λέει ο Jamie Pringle, ειδικός στις εγκληματολογικές γεωεπιστήμες στο Πανεπιστήμιο Keele του Ηνωμένου Βασιλείου. «Μια προπέλα πλοίου επιφανείας η οποία θα ήταν συνεχής. Ο ακουστικός θόρυβος ταξιδεύει μακριά στο νερό, οπότε αυτό είναι τόσο καλό όσο και κακό νέο. Θα χρειαζόσασταν (τουλάχιστον) τρεις από αυτές τις στατικές σημαδούρες για να μπορέσετε να τριγωνοποιήσετε την ηχητική πηγή για να λάβετε έναν εντοπισμό θέσης».
Το Lockheed P-3 Orion είναι επίσης εξοπλισμένο με ανιχνευτές μαγνητικών ανωμαλιών, οι οποίοι ανιχνεύουν μικροσκοπικές διαταραχές στο μαγνητικό πεδίο της Γης που προκαλούνται από τα μεταλλικά κύτη των υποβρυχίων. Εάν ένα αεροσκάφος εξοπλισμένο με τους ανιχνευτές πετάξει πάνω από μια μεγάλη μάζα μετάλλου εντός της εμβέλειας ανίχνευσής του, τότε θα την εντοπίσει. Η παρουσία ενός γνωστού ναυαγίου ενός μεγάλου σκάφους με ατσάλινο περίβλημα, όπως ο Τιτανικός, δυσχεραίνει τη χρήση αυτής της τεχνικής.
Ωστόσο, το P-3 δεν είναι το μόνο αεροσκάφος που συμμετέχει στην έρευνα. Άλλα αεροσκάφη που σαρώνουν τον Ατλαντικό περιλαμβάνουν το C-130 Hercules και το σχετικά νέο Boeing P-8 Poseidon, γνωστό ως το πιο προηγμένο σκάφος θαλάσσιας περιπολίας στον κόσμο.
Το Poseidon μοιάζει και είναι οικείο – Οι δυνατότητες που έχει
Το Poseidon μοιάζει οικείο γιατί είναι: το αεροσκάφος προέρχεται από το επιβατικό αεροσκάφος Boeing 737. Το βεληνεκές του Poseidon είναι πολύ μικρότερο από το P-3: 2.250 χιλιόμετρα (1.400 μίλια) έναντι 9.000 χιλιομέτρων (5.600 μίλια). Ωστόσο, μπορεί να πετάξει 12.000ft (3.660m) ψηλότερα και πιο γρήγορα.
Μάλλον σαν ένα παιχνίδι Battleships, το πλήρωμα του Poseidon χρησιμοποιεί ένα σχέδιο πλέγματος για να υπολογίσει πού δεν βρίσκεται ένα υποβρύχιο και στη συνέχεια πλησιάζει στο σημείο όπου μπορεί να βρίσκεται.
Αυτό το επιτυγχάνει αναπτύσσοντας έναν από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους εντοπισμού ενός υποβρυχίου: τα πεδία ηχητικών σημαντήρων.
Εκτοξευόμενοι από περιστροφικό εκτοξευτή σε μεγάλο ύψος, οι με αλεξίπτωτο αέρος εκτοξευόμενοι σημαντήρες Multistatic Active Coherent (Mac) παράγουν πολλαπλούς παλμούς σόναρ με την πάροδο του χρόνου, προκειμένου να διαρκούν περισσότερο και να επεκτείνουν την εμβέλεια αναζήτησης. Η διάταξη των σημαντήρων όπως αυτοί είναι ένα από τα πιο απόρρητα μυστικά του ανθυποβρυχιακού πολέμου. Ένα μόνο P-8 μπορεί να αναπτύξει πάνω από 120 σημαδούρες.
Μαζί με αυτές τις σημαδούρες, το Poseidon χρησιμοποιεί μια ολόκληρη σουίτα τεχνολογίας που περιλαμβάνει τον δικό του ακουστικό αισθητήρα, ραντάρ συνθετικού ανοίγματος (Sar) για τον εντοπισμό, την ταξινόμηση και την παρακολούθηση υποβρυχίων που βρίσκονται στην επιφάνεια και τον εντοπισμό περισκοπίων σε μεγάλη απόσταση, έναν ηλεκτροοπτικό/υπέρυθρο πύργο που μπορεί να εντοπίσει τα καυσαέρια υποβρυχίων, το Electronic Support Measure (ESM) ως ηλεκτρομαγνητικό αισθητήρα, ιδιαίτερα χρήσιμο για τον εντοπισμό των θέσεων των πομπών ραντάρ, ακόμη και ένα σύστημα εντοπισμού υδρογονανθράκων για να «μυρίζεται» την παρουσία στρατιωτικών υποβρυχίων με ντιζελοηλεκτρικό κινητήρα.
Φωτογραφία: Ένα αεροσκάφος P-8 Poseidon του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ είναι σταθμευμένο στην πίστα του διεθνούς αεροδρομίου Ngurah Rai, όπως φαίνεται από το παράθυρο του αεροσκάφους θαλάσσιας περιπολίας του Ναυτικού της Ινδονησίας. (AP Photo/Eric Ireng)
Αναπτύσσονται UAV που «κάνουν τη δουλειά»
Ωστόσο, το Poseidon πετάει πολύ ψηλά για να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την ανίχνευση μαγνητικών ανωμαλιών και, αντ’ αυτού, αναπτύσσονται UAV (μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα) εξοπλισμένα με αυτούς τους ανιχνευτές που θα εκτοξεύονται από τους σωλήνες του.
Αυτό που δεν έχει αλλάξει, ακόμη και για τα πιο σύγχρονα αεροσκάφη, είναι η εξάρτηση από τις παλιομοδίτικες πληροφορίες. «Για να είναι πιο αποτελεσματικό, το P-8 πρέπει πρώτα να έχει μια χονδρική αίσθηση της θέσης και της κατεύθυνσης του υποβρυχίου για να το βρει», λέει ο Sirharth Kaushal, ερευνητής στη βρετανική δεξαμενή σκέψης για την άμυνα και την ασφάλεια, το Royal United Services Institute (RUSI).
Σε μια στρατιωτική έρευνα, αυτή η «πρόχειρη αίσθηση» βασίζεται σε πληροφορίες που συλλέγονται από σήματα, δορυφορικές εικόνες, διαπροσωπικές επαφές και ολοένα αυξανόμενα δίκτυα υδροφώνων που τοποθετούνται στον πυθμένα του ωκεανού, συχνά σε «σημεία ασφυξίας», για να ανιχνεύουν πότε τα υποβρύχια περνούν από πάνω τους. Αλλά στην περίπτωση του χαμένου υποβρυχίου Titan, τέτοιες ενδείξεις είναι λίγες και σπάνιες.
Ένας πολύτιμος κόμβος
Ίσως μια από τις σημαντικότερες δυνατότητες του Poseidon – και αυτή που το διακρίνει από το Orion – είναι η ικανότητα να λειτουργεί ως κόμβος επικοινωνιών, ένας «κόμβος», στο κέντρο ενός δικτύου πλοίων, εξοπλισμένων με αισθητήρες UAV και μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας (USV) που στην πραγματικότητα θα πολλαπλασιάσουν την ισχύ του.
Αυτή η δικτυωμένη ισχύς έχει κάνει ορισμένους αναλυτές να πιστεύουν ότι η άφιξη αεροσκαφών όπως το Poseidon εγκαινιάζει μια εποχή όπου η θάλασσα γίνεται «διαφανής» και ότι τα υποβρύχια θα είναι αδύνατο να κρυφτούν.
Αλλά ενώ οι τεχνολογίες και οι δυνατότητες του Orion και τώρα του Poseidon κάνουν να ακούγεται ότι έχουν το πάνω χέρι, έχουν τους περιορισμούς τους.
Οι παλμοί του σόναρ, για παράδειγμα, μπορούν να αντιμετωπίσουν παρεμβολές από διαφορετικά στρώματα θερμοκρασίας και αλατότητας στο νερό. Ένα υποβρύχιο μπορεί να κρυφτεί κάτω από αυτά. Η τεχνολογία μαγνητικής ανίχνευσης τείνει να έχει μικρή εμβέλεια – ανιχνεύει μόνο υποβρύχια που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια και κοντά στη θέση του αεροσκάφους. Και τα υποβρύχια μπορούν επίσης να αποφύγουν την ανίχνευση μένοντας κρυμμένα στον «περιβαλλοντικό θόρυβο του νερού» του ωκεανού.
Το P-8 μπορεί να είναι ο πιο προηγμένος υποβρύχιος κυνηγός στον κόσμο. Αλλά όπως δήλωσε στο BBC ο ανεξάρτητος αμυντικός αναλυτής H I Sutton, «τα συστήματα όπως το Poseidon θα πρέπει ακόμη να γνωρίζουν πού να κοιτάξουν».
Στην πραγματικότητα, η εύρεση ενός υποβρυχίου μπορεί να είναι και θέμα τύχης. Εξάλλου, ήταν το 60 ετών P-3 Orion που εντόπισε τους κρότους που μπορεί να προέρχονται από το χαμένο Titan.
Live blog – Όλες οι εξελίξεις από τις έρευνες για το χαμένο υποβρύχιο στο ναυάγιο του Τιτανικού.
