Οι καταιγιστικές εξελίξεις στην υπόθεση του Qatar-gate, που οδήγησαν την Εύα Καϊλή σε φυλακή του Βελγίου, δημιουργούν πολλά ερωτήματα σε σχέση με το εύρος του σκανδάλου διαφθοράς που προκαλεί κλυδωνισμούς στους κόλπους της ΕΕ. Το Politico σχολιάζει σε εκτενές δημοσίευμά του πως το ερώτημα που βρίσκεται στην καρδιά της έρευνας είναι «πόσο βαθιά είναι η σήψη».
Ειδικότερα το Politico αναφέρει:
Καθώς η βελγική αστυνομία εξαπέλυσε ένα δεύτερο κύμα επιδρομών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η έκπληκτη ελίτ των Βρυξελλών άρχισε να καταπιάνεται με ένα άβολο ερώτημα που βρίσκεται στην καρδιά της έρευνας για τη δωροδοκία του Κατάρ: Πόσο βαθιά είναι η σήψη;
Μέχρι στιγμής, οι αστυνομικές έρευνες που ξεκίνησε ο Βέλγος εισαγγελέας Μισέλ Κλεζ έχουν οδηγήσει τέσσερα άτομα στη φυλακή, μεταξύ των οποίων και την αντιπρόεδρο του Κοινοβουλίου Εύα Καϊλή, με κατηγορίες για διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση.
Αφού έφυγε το αρχικό σοκ από τις συλλήψεις αυτές, αρκετοί αξιωματούχοι του Κοινοβουλίου δήλωσαν στο Politico ότι πίστευαν ότι οι κατηγορίες θα περιορίζονταν σε «λίγα άτομα» που είχαν παραστρατήσει, καθώς φέρονται να δέχθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ σε μετρητά από συμφέροντα του Κατάρ.
Αλλά αυτή η θεωρία άρχισε να καταρρέει από το βράδυ της Δευτέρας, καθώς η βελγική αστυνομία πραγματοποίησε άλλη μια σειρά επιδρομών στα γραφεία του Κοινοβουλίου την ώρα που οι νομοθέτες συγκεντρώνονταν στο Στρασβούργο, έναν από τους δύο χώρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για την πρώτη τους συνεδρίαση μετά την είδηση των συλλήψεων που έγινε γνωστή την Παρασκευή.
Με 19 κατοικίες και γραφεία που ερευνήθηκαν -εκτός από το Κοινοβούλιο- έξι άτομα συνελήφθησαν και ανακτήθηκαν ποσά ύψους τουλάχιστον περίπου 1 εκατομμυρίου ευρώ, ορισμένοι αξιωματούχοι και ακτιβιστές της ΕΕ δήλωσαν ότι πιστεύουν ότι περισσότερα ονόματα θα εμπλακούν στο διευρυνόμενο δίχτυ – και ότι το σκάνδαλο δωροδοκίας του Κατάρ είναι σύμπτωμα ενός πολύ βαθύτερου και πιο διαδεδομένου προβλήματος διαφθοράς όχι μόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
«Στο Κοινοβούλιο, η χαλαρή εποπτεία των οικονομικών δραστηριοτήτων των μελών και το γεγονός ότι τα κράτη μπορούσαν να επικοινωνούν μαζί τους χωρίς ποτέ να καταγράφονται οι συναντήσεις σε δημόσιο μητρώο ισοδυναμεί με συνταγή διαφθοράς, υποστήριξαν οι επικριτές αυτοί», αναφέρει το Politico.
«Τα δικαστήρια θα καθορίσουν ποιος είναι ένοχος, αλλά αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι δεν είναι μόνο το Κατάρ και ότι δεν είναι μόνο τα άτομα που έχουν κατονομαστεί που εμπλέκονται» σε ξένες επιχειρήσεις επιρροής, δήλωσε στο Politico στο Στρασβούργο ο Raphaël Glucksmann, Γάλλος νομοθέτης των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, ο οποίος ηγείται επιτροπής κατά της ξένης ανάμειξης στο Κοινοβούλιο.
Ο Michiel van Hulten, πρώην νομοθέτης που τώρα διευθύνει το γραφείο της Διεθνούς Διαφάνειας στην ΕΕ, δήλωσε ότι ενώ οι εξωφρενικές περιπτώσεις διαφθοράς που περιλαμβάνουν σακούλες με μετρητά είναι σπάνιες, «είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν ονόματα σε αυτό το σκάνδαλο που δεν έχουμε ακούσει ακόμη. Υπάρχει αθέμιτη επιρροή σε κλίμακα που δεν έχουμε δει μέχρι στιγμής. Δεν χρειάζεται να περιλαμβάνει σακούλες με μετρητά. Μπορεί να περιλαμβάνει ταξίδια σε μακρινούς προορισμούς που πληρώνονται από ξένους οργανισμούς – και υπό αυτή την έννοια υπάρχει ένα πιο διαδεδομένο πρόβλημα».
Πρόσθεσε ότι το πρόβλημα επιδεινώνεται από το γεγονός ότι το Κοινοβούλιο δεν έχει ενσωματωμένη προστασία για τους πληροφοριοδότες, παρά το γεγονός ότι έχει ψηφίσει υπέρ της προστασίας αυτής για τους πολίτες της ΕΕ. Πίσω στο 1998, ήταν ένας πληροφοριοδότης που κατήγγειλε κακοδιαχείριση στην Επιτροπή Σάντερ που προκάλεσε μαζική παραίτηση του εκτελεστικού οργάνου της ΕΕ.
Ο Glucksmann ζήτησε επίσης «εξαιρετικά βαθιές μεταρρυθμίσεις» σε ένα σύστημα που επιτρέπει στους νομοθέτες να κατέχουν περισσότερες από μία θέσεις εργασίας, αφήνει την εποπτεία των προσωπικών οικονομικών σε μια αυτορρυθμιζόμενη επιτροπή που στελεχώνεται από νομοθέτες και δίνει στους κρατικούς φορείς πρόσβαση στους νομοθέτες χωρίς να χρειάζεται να καταγράφουν δημόσια τις συναντήσεις τους.
«Αν το Κοινοβούλιο θέλει να ξεφύγει από αυτό, θα πρέπει να χτυπήσουμε σκληρά και να προβούμε σε εξαιρετικά βαθιές μεταρρυθμίσεις», πρόσθεσε ο Glucksmann, ο οποίος στο παρελθόν κατονόμασε τη Ρωσία, τη Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν ως χώρες που προσπάθησαν να επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις στο Κοινοβούλιο.
Για να ξεκινήσει η αντιμετώπιση του προβλήματος, ο Glucksmann ζήτησε να συσταθεί μια ad hoc ερευνητική επιτροπή στο Κοινοβούλιο, ενώ άλλοι νομοθέτες της Αριστεράς και των Πρασίνων προέτρεψαν για μεταρρυθμίσεις, μεταξύ των οποίων ο ορισμός ενός αντιπροέδρου κατά της διαφθοράς που θα αντικαταστήσει την Καϊλή, η οποία διαγράφηκε από την ομάδα S&D αργά τη Δευτέρα, και η σύσταση μιας επιτροπής δεοντολογίας που θα επιβλέπει όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Το ποτήρι μισογεμάτο
Σύμφωνα με το Politico άλλοι, ήταν λιγότερο πεπεισμένοι ότι η έρευνα για τη διαφθορά θα έφερνε στο φως νέα ονόματα ή ότι τα στοιχεία που αποκαλύφθηκαν την περασμένη Παρασκευή μιλούσαν για κάποιο ευρύτερο πρόβλημα στην ΕΕ. Ερωτηθείς σχετικά με την έκταση του σκανδάλου δωροδοκίας, ένας ανώτερος αξιωματούχος του Κοινοβουλίου, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί προκειμένου να συζητηθούν εμπιστευτικές διαβουλεύσεις, δήλωσε: «Όσο σοβαρό κι αν είναι αυτό, πρόκειται για μεμονωμένα άτομα, για μερικούς ανθρώπους που έλαβαν πολύ κακές αποφάσεις. Η έρευνα και οι συλλήψεις δείχνουν ότι τα συστήματα και οι διαδικασίες μας έχουν λειτουργήσει».
Η Valérie Hayer, γαλλίδα νομοθέτης της κεντρώας ομάδας Renew, έπιασε παρόμοιο τόνο, λέγοντας ότι ενώ ανησυχεί βαθύτατα για έναν «κίνδυνο για τη δημοκρατία μας» που συνδέεται με ξένες παρεμβάσεις, δεν πιστεύει ότι το σκάνδαλο παραπέμπει σε «γενικευμένη διαφθορά» στην ΕΕ. «Δυστυχώς, υπάρχουν κακά μήλα», δήλωσε.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία δέχεται πυρά για τους χειρισμούς της σχετικά με τις συμφωνίες για τον εμβολιασμό για τον κορονοϊόμε την Pfizer, αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τις σχέσεις του αντιπροέδρου της Μαργαρίτη Σχοινά με το Κατάρ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, προκαλώντας την οργή του δημοσιογραφικού σώματος των Βρυξελλών.
Ο Έλληνας επίτροπος εκπροσώπησε την ΕΕ στην τελετή έναρξης του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου τον περασμένο μήνα και έχει επικριθεί από τους ευρωβουλευτές για τα tweets του τους τελευταίους μήνες, με τα οποία επαινούσε αφειδώς τις εργασιακές μεταρρυθμίσεις του Κατάρ.
Ερωτηθείσα σχετικά με την αντίδραση της Επιτροπής στο σκάνδαλο διαφθοράς του Κατάρ που κατακλύζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και ειδικότερα για τη στάση του κ. Σχοινά, η φον ντερ Λάιεν σιώπησε για τον Έλληνα επίτροπο.
Η φον ντερ Λάιεν φάνηκε, ωστόσο, να υποστηρίζει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου φορέα δεοντολογίας που θα μπορούσε να διερευνήσει παραπτώματα σε όλα τα όργανα της ΕΕ.
«Αυτοί οι κανόνες [σχετικά με το lobbying από κρατικούς φορείς] είναι οι ίδιοι και στα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ», δήλωσε.
Η διχογνωμία σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της διαφθοράς δείχνει πώς, ακόμη και μπροστά σε αυτό που φαίνεται να είναι ένα κατάφωρο παράδειγμα διαφθοράς, τα μέλη του συστήματος των Βρυξελλών – που αποτελείται από χιλιάδες καλοπληρωμένους γραφειοκράτες και εκλεγμένους αξιωματούχους, πολλοί από τους οποίους απολαμβάνουν νομική ασυλία ως μέρος της δουλειάς τους – προσπαθούν να προστατευθούν από τον έλεγχο που θα μπορούσε να απειλήσει τα έσοδα ή να εκτροχιάσει τις καριέρες τους.
