Στις ΗΠΑ βρίσκεται ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι θέλοντας, όπως λέει, να παρουσιάσει ένα «σχέδιο νίκης» για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πρόκειται για την τελευταία προσπάθεια του Ουκρανού προέδρου να κερδίσει κάτι πριν από την εκλογική μάχη της 5ης Νοεμβρίου, μεταξύ της Κάμαλα Χάρις και του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Ζελένσκι ισχυρίζεται πως εάν η Δύση υποστηρίξει το σχέδιό του, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και την άδεια για χτυπήματα με δυτικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς εντός Ρωσίας, τότε ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα αναγκαστεί να τερματίσει διπλωματικά τον πόλεμο. Ωστόσο το Κίεβο βρίσκεται αντιμέτωπο με σοβαρά και πολλαπλά αδιέξοδα, τόσο στο πεδίο των μαχών, όσο και σε διπλωματικό και οικονομικό επίπεδο.
Τα αδιέξοδα του Κιέβου
Η παράτολμη εισβολή των Ουκρανών στο Κούρσκ δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα και οι εξελίξεις στο ανατολικό μέτωπο είναι αρνητικές, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις συνεχίζουν την προέλασή τους. Η Ρωσία έχει θέσει υπό τον έλεγχό της το 18% του ουκρανικού εδάφους και βρίσκεται κοντά στην κατάληψη του Ποκρόβσκ, μια πόλη μεγάλης στρατηγικής σημασίας. Η πτώση της θα μπορούσε να προκαλέσει ανυπέρβλητα προβλήματα στην ουκρανική επιμελητεία, ανοίγοντας νέους δρόμους επίθεσης για τους Ρώσους.
Εν τω μεταξύ, το αίτημά του Κιέβου για χρήση όπλων μεγάλου βεληνεκούς ώστε να πραγματοποιηθούν χτυπήματα βαθιά στο ρωσικό έδαφος απορρίπτεται – τουλάχιστον σε αυτή τη φάση – από τη Δύση και πρωτίστως από τις ΗΠΑ. Επίσης, η Ουκρανία αναμένεται να βρεθεί αντιμέτωπη με τον πιο σκληρό χειμώνα από την έναρξη του πολέμου, καθώς οι ρωσικοί βομβαρδισμοί έχουν καταστρέψει ένα τεράστιο μέρος των ενεργειακών υποδομών της.
Το 32% των Ουκρανών, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Μαΐου του 2024, δηλώνει ανοιχτό σε ορισμένες εδαφικές παραχωρήσεις για τον τερματισμό του πολέμου. Το αντίστοιχο ποσοστό τον Μάιο του 2022 ήταν μόλις 10%. Το βασικό αίτημα για οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία είναι η ανάγκη για σταθερές εγγυήσεις ασφάλειας. Οι Ουκρανοί εξακολουθούν να πιστεύουν πως το καλύτερο μέλλον τους περνάει μέσα από την ένταξη της χώρας στην ΕΕ, με επαρκείς εγγυήσεις ασφαλείας μέσω της ένταξης και στο ΝΑΤΟ. Όμως όλα αυτά φαίνονται αρκετά μακρινά και σίγουρα μη υλοποιήσιμα όσο ο πόλεμος βρίσκεται σε εξέλιξη.
Οι προκλήσεις είναι αυξανόμενες και στο οικονομικό πεδίο, με την κυβέρνηση να έχει τεράστιες ελλείψεις και να σχεδιάζει τις πρώτες αυξήσεις φόρων εν καιρώ πολέμου για να καλύψει ένα χρηματοδοτικό κενό περίπου 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τον στρατό, μόνο για φέτος. Στο εσωτερικό της χώρας η κριτική για τον Ζελένσκι διαρκώς εντείνεται με την αντιπολίτευση να του επιρρίπτει ευθύνες τόσο για αποτυχημένες αποφάσεις στον πόλεμο, όσο και για διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας.
Το «Σχέδιο Νίκης» δεν «εντυπωσιάζει» τη Δύση
«Το Σχέδιο Νίκης προβλέπει γρήγορα και συγκεκριμένα βήματα από τους στρατηγικούς μας εταίρους – από τώρα έως τα τέλη Δεκεμβρίου», επιμένει ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, υπογραμμίζοντας πως το σχέδιό του μπορεί να λειτουργήσει ως «γέφυρα» για μια δεύτερη Σύνοδο για την ειρήνη, στην οποία η Ουκρανία φέρεται να έχει συμφωνήσει να συμμετάσχει και η Ρωσία.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιθυμεί την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ και την εκδίωξη των ρωσικών δυνάμεων από όλο το ουκρανικό έδαφος, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας. Ωστόσο πλέον παραδέχεται πως αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί μόνο διπλωματικά και όχι στρατιωτικά. Ο Ουκρανός Πρόεδρος επισημαίνει πως η χώρα θα πρέπει να ενταχθεί σε μια διεθνή δυτική «αρχιτεκτονική ασφαλείας» και εκτός από στρατιωτικά να ενισχυθεί περαιτέρω και οικονομικά.
Οι δυτικές ηγεσίες δεν συμμερίζονται την αισιοδοξία του Κιέβου για ένα νικηφόρο μέλλον της σύγκρουσης και επιπλέον υπάρχει πάντα ο φόβος μιας ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης από τη Μόσχα εάν επιχειρηθούν χτυπήματα εντός ρωσικής επικράτειας, όπως ζητάει ο Ζελένσκι. Το Κρεμλίνο έχει διαμηνύσει πως μια τέτοια ενέργεια θα εκληφθεί ως άμεση συμμετοχή του ΝΑΤΟ στον πόλεμο και θα προκαλέσει αντίστοιχη απάντηση ακόμη και με πιθανή χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων.
Στη Δύση συζητείται όλο και πιο έντονα το ενδεχόμενο τερματισμού του πολέμου με παραχώρηση εδαφών από την Ουκρανία, ένα σενάριο το οποίο το Κίεβο χαρακτηρίζει ως «απαράδεκτο». Το χειρότερο για τον Ζελένσκι είναι πως αυτό φαίνεται να είναι και το πλάνο του Ντόναλντ Τραμπ σε περίπτωση που κερδίσει τις εκλογές.
Το «κενό» των ΗΠΑ
Κατά τη διάρκεια του debate, ο Ντόναλντ Τραμπ αρνήθηκε να παρουσιάσει το σχέδιό του για την Ουκρανία, υπογράμμισε ωστόσο πως πρόθεσή του, σε περίπτωση που κερδίσει τις εκλογές, είναι να τερματίσει τον πόλεμο ακόμη και πριν αναλάβει τα καθήκοντά του (Ιανουάριο). Η Χάρις τον κατηγόρησε πως επιδιώκει μια ταχεία και άνευ όρων συνθηκολόγηση του Κιέβου.
Σημειώνεται πως ο Τζ. Ντ. Βανς, υποψήφιος αντιπρόεδρος του Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε πριν από λίγο καιρό πως το σχέδιο του Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας ειδικής αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας σε συνδυασμό με εγγυήσεις από το Κίεβο πως δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε συνέντευξή του στο New Yorker απέρριψε αυτές τις προτάσεις, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Η ιδέα ότι πρέπει να τερματίσει αυτός ο πόλεμος σε βάρος της Ουκρανίας είναι απαράδεκτη. Δεν θεωρώ αυτές τις προτάσεις ως “σχέδιο” με καμία επίσημη έννοια». «Δεν παίρνω σοβαρά τις δηλώσεις του Βανς διότι εάν αυτό ήταν το σχέδιο, τότε οι ΗΠΑ οδεύουν προς μια παγκόσμια σύγκρουση σε Ισραήλ, Λίβανο, Ιράν, Ταϊβάν και Κίνα, αλλά και σε πολλές αφρικανικές χώρες. Αυτή η προσέγγισε θα έστελνε ένα μήνυμα στον κόσμο για την αποδοχή ενός σιωπηρού κανόνα: Εισέβαλα, κατέκτησα και τώρα αυτό είναι δικό μου», πρόσθεσε.
«Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν ξέρει πραγματικά πώς να σταματήσει τον πόλεμο ακόμα κι αν νομίζει ότι ξέρει», συμπλήρωσε σε άλλο σημείο της συνέντευξής του. «Δεν υπάρχει εναλλακτική για την ειρήνη μέσω του παγώματος του πολέμου ή οποιουδήποτε άλλου χειρισμού που απλώς θα αναβάλει τη ρωσική επιθετικότητα για κάποιο άλλο στάδιο».
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιμένει πως το σχέδιό του αποτελεί από συγκεκριμένα βήματα και θα είναι αποτελεσματικό. «Όλα αυτά όμως εξαρτώνται από την απόφαση του Μπάιντεν και όχι του Πούτιν». Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, δήλωσε ότι ο Μπάιντεν είναι πρόθυμος να συζητήσει την «ολοκληρωτική στρατηγική επιτυχίας του Ζελένσκι σε αυτόν τον πόλεμο» εναντίον της Ρωσίας.
Το πρόβλημα για το Κίεβο είναι πως ο Μπάιντεν δεν είναι παρά ο απερχόμενος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Μετά και την εκδίωξή του από την προεδρική κούρσα, έχοντας κριθεί από το ίδιο του το κόμμα ως αδύναμος να διεκδικήσει μια νέα θητεία στην ηγεσία της χώρας, έχει απωλέσει οποιαδήποτε επιρροή διέθετε.
