Μόνο μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα που θα προκύψει από τις ελπίδες για συνομιλίες αυτή την εβδομάδα θα συγκρατούσε το Ιράν από τα άμεσα αντίποινα κατά του Ισραήλ για τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια στο έδαφός του, δήλωσαν τρεις ανώτεροι Ιρανοί αξιωματούχοι που επικαλείται το Reuters.
Το Ιράν έχει ορκιστεί αυστηρή απάντηση στη δολοφονία του Χανίγια, η οποία έλαβε χώρα καθώς επισκεπτόταν την Τεχεράνη στα τέλη του περασμένου μήνα και για την οποία κατηγορεί το Ισραήλ. Το Ισραήλ δεν επιβεβαίωσε ούτε διέψευσε την εμπλοκή του. Το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ έχει αναπτύξει πολεμικά πλοία και ένα υποβρύχιο στη Μέση Ανατολή για να ενισχύσει την ισραηλινή άμυνα.
Μία από τις πηγές, ένας ανώτερος Ιρανός αξιωματούχος ασφαλείας, δήλωσε ότι το Ιράν, μαζί με συμμάχους όπως η Χεζμπολάχ, θα εξαπολύσει άμεση επίθεση εάν οι συνομιλίες στη Γάζα αποτύχουν ή εάν αντιληφθεί ότι το Ισραήλ καθυστερεί τις διαπραγματεύσεις. Οι πηγές δεν ανέφεραν πόσο καιρό θα επιτρέψει το Ιράν να προχωρήσουν οι συνομιλίες προτού απαντήσει.
Με αυξημένο τον κίνδυνο ενός ευρύτερου πολέμου στη Μέση Ανατολή μετά τις δολοφονίες του Χανίγια και του διοικητή της Χεζμπολάχ Φουάντ Σουκρ, το Ιράν έχει εμπλακεί σε έντονο διάλογο με τις δυτικές χώρες και τις Ηνωμένες Πολιτείες τις τελευταίες ημέρες σχετικά με τους τρόπους για τη διαβάθμιση των αντιποίνων, δήλωσαν οι πηγές, οι οποίες μίλησαν όλες υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος.
Σε σχόλια που δημοσιεύθηκαν την Τρίτη, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τουρκία επιβεβαίωσε ότι η Ουάσινγκτον ζητά από τους συμμάχους να βοηθήσουν να πεισθεί το Ιράν να αποκλιμακώσει τις εντάσεις. Τρεις περιφερειακές κυβερνητικές πηγές περιέγραψαν συνομιλίες με την Τεχεράνη για την αποφυγή κλιμάκωσης ενόψει των συνομιλιών για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, οι οποίες αναμένεται να ξεκινήσουν την Πέμπτη είτε στην Αίγυπτο είτε στο Κατάρ.
«Ελπίζουμε ότι η απάντησή μας θα είναι χρονικά και θα εκτελεστεί με τρόπο που δεν θα βλάψει μια πιθανή κατάπαυση του πυρός», ανέφερε την Παρασκευή σε ανακοίνωσή της η αποστολή του Ιράν στον ΟΗΕ. Το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν δήλωσε την Τρίτη ότι οι εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση «έρχονται σε αντίθεση με τις αρχές του διεθνούς δικαίου».
«Κάτι θα μπορούσε να συμβεί ήδη από αυτή την εβδομάδα από το Ιράν και τους πληρεξουσίους του... Αυτή είναι μια εκτίμηση των ΗΠΑ καθώς και μια εκτίμηση του Ισραήλ», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζον Κίρμπι στους δημοσιογράφους τη Δευτέρα.
Σχεδόν αναπόφευκτη μία επίθεση του Ιράν
«Αν συμβεί κάτι αυτή την εβδομάδα, η χρονική στιγμή θα μπορούσε σίγουρα να έχει αντίκτυπο σε αυτές τις συνομιλίες που θέλουμε να κάνουμε την Πέμπτη», πρόσθεσε. Το Σαββατοκύριακο, η Χαμάς αμφισβήτησε το κατά πόσον θα προχωρήσουν οι συνομιλίες. Το Ισραήλ και η Χαμάς έχουν πραγματοποιήσει αρκετούς γύρους συνομιλιών τους τελευταίους μήνες χωρίς να συμφωνήσουν σε τελική κατάπαυση του πυρός.
Στο Ισραήλ, πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι επίκειται απάντηση μετά τη δήλωση του ανώτατου ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ ότι το Ιράν θα τιμωρήσει «σκληρά» το Ισραήλ για το χτύπημα στην Τεχεράνη.
Η περιφερειακή πολιτική του Ιράν καθορίζεται από την ελίτ των Φρουρών της Επανάστασης, οι οποίοι λογοδοτούν μόνο στον Χαμενεΐ, την ανώτατη αρχή της χώρας. Ο σχετικά μετριοπαθής νέος πρόεδρος του Ιράν Μασούντ Πεζεσκιάν έχει επανειλημμένα επαναβεβαιώσει τη στάση του Ιράν κατά του Ισραήλ και την υποστήριξή του στα κινήματα αντίστασης σε ολόκληρη την περιοχή από την ανάληψη των καθηκόντων του τον περασμένο μήνα.
Ο Meir Litvak, ανώτερος ερευνητής στο Alliance Center for Iranian Studies του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, δήλωσε ότι πιστεύει ότι το Ιράν θα θέσει τις ανάγκες του πριν από τη βοήθεια προς τη σύμμαχό του Χαμάς, αλλά ότι το Ιράν θέλει επίσης να αποφύγει έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας.
«Οι Ιρανοί δεν υπέταξαν ποτέ τη στρατηγική και τις πολιτικές τους στις ανάγκες των πληρεξουσίων ή των προστατευομένων τους», δήλωσε ο Litvak. «Μια επίθεση είναι πιθανή και σχεδόν αναπόφευκτη, αλλά δεν γνωρίζω την κλίμακα και το χρονοδιάγραμμα».
Ο αναλυτής Saeed Laylaz, που εδρεύει στο Ιράν, δήλωσε ότι οι ηγέτες της Ισλαμικής Δημοκρατίας επιθυμούν τώρα να εργαστούν για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, «για να λάβουν κίνητρα, να αποφύγουν έναν ολοκληρωτικό πόλεμο και να ενισχύσουν τη θέση τους στην περιοχή».
Ο Laylaz δήλωσε ότι το Ιράν δεν είχε εμπλακεί προηγουμένως στην ειρηνευτική διαδικασία για τη Γάζα, αλλά τώρα είναι έτοιμο να διαδραματίσει «βασικό ρόλο».
Το Ιράν, είπαν δύο από τις πηγές, εξετάζει το ενδεχόμενο να στείλει εκπρόσωπο στις συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός, κάτι που θα ήταν το πρώτο από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στη Γάζα.