Ταγίπ Ερντογάν: Ο μεγάλος τιμονιέρης ή ο ματαιόδοξος ηγέτης μιας σημαντικής χώρας που από περιφερειακή δύναμη , επί των ημερών του, απομονώθηκε από Ανατολή και Δύση και εξελίχθηκε σε έδρα παραστρατιωτικών εταιριών και Ισλαμικών εξτρεμιστικών οργανώσεων που με την ανορθόδοξη δράση τους συμβάλλουν στην αποσταθεροποίηση της περιοχής;
Το ερώτημα δεν είναι ρητορικό και απασχολεί τις σοβαρότερες Υπηρεσίες Πληροφοριών προηγμένων χωρών οι οποίες παρακολουθούν στενά τις επαφές και τις υπόγειες διασυνδέσεις του καθεστώτος Ερντογάν και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι: Η Τουρκία απομακρύνεται από τα Δυτικά πρωτότυπα και με όχημα την ένοπλη οργάνωση των «Αδελφών Μουσουλμάνων» παρεμβαίνει σε άλλες χώρες είτε για να ελέγξει είτε για να ανατρέψει καταστάσεις με στόχο την δημιουργία ισχυρών Ισλαμικών θυλάκων δορυφόρων της Άγκυρας και ορκισμένων εχθρών των Δυτικών προτύπων.
Η εκτίμηση αυτή των Μυστικών Υπηρεσιών έχει αποτυπωθεί με σαφήνεια και με ντοκουμέντα στις κυβερνήσεις των χωρών τους και τους ζητούν να σπεύσουν να αναλάβουν πολιτικές και διπλωματικές δράσεις ώστε να αντιμετωπιστεί η «Νέα Απειλή που λέγεται Τουρκία».
Το iEidiseis παραθέτει σήμερα τα κυριότερα στοιχεία από πολυσέλιδες Εκθέσεις για την δράση του καθεστώτος Ερντογάν που έχουν συντάξει μεγάλα Ινστιτούτα και Υπηρεσίες Πληροφοριών.
Μαύρα… όνειρα στην Μαύρη Θάλασσα
Αίφνης, την μέρα που η τουρκική λύρα έχει πάει στα τάρταρα και εκδηλώνεται διεθνή δυσαρέσκεια για τα πειρατικά καμώματα του στην Μεσόγειο , ο Ερντογάν στρέφει το ενδιαφέρον των συμπατριωτών του στην Μαύρη Θάλασσα, στα πλούσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων που εντόπισε με τα «τρυπάνια» του και τα οποία στο μέλλον ΘΑ καταστήσουν την Τουρκία ως μια από τις… πλουσιότερες χώρες του κόσμου!
Black χιούμορ, black όνειρα, στην black θάλασσα. Ωστόσο μέσα από το συγκεκριμένο επικοινωνιακό τρικ επιτυγχάνει «μ´ έναν σμπάρο δυο τρυγόνια»:
Από τη μια πουλάει «ελπίδα» για καλύτερες μέρες στους Τούρκους πολίτες που βλέπουν τις τσέπες τους να αδειάζουν από την κατρακύλα της λύρας.
Από την άλλη δημιουργεί “αντίπαλο δέος“ στα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου. Η Μαύρη Θάλασσα πλέον θα μπορεί να λειτουργεί για αυτόν και ως βαλβίδα αποσυμπίεσης, ανεβοκατεβάζοντας τους τόνους της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο αναλόγως με τα θέματα ημερήσιας διατάξεις που θα του προκύπτουν στο μέλλον. Είναι χαρακτηριστική η διαρροή που έκανε το “Χρυσό παλάτι“ της Άγκυρας λίγες ώρες πριν ανακοίνωση των κοιτασμάτων στην Μαύρη Θάλασσα:
Την περασμένη Τρίτη, 18 Αυγούστου, μεγάλα διεθνή μέσα, επικαλούμενα δήλωση αξιωματούχου , μετέδιδαν ότι η Τουρκία θα αναστείλει την έρευνα για την εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου σε αμφισβητούμενα ύδατα στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία αύξησε απότομα τις στρατιωτικές εντάσεις με τη γειτονική Ελλάδα. Μάλιστα το “άλτερ έγκο” του Ερντογάν και σύμβουλός του Ιμπραήμ Καλίν, μιλώντας στο CNN Turk, αποκάλυψε ότι ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε στους συνεργάτες του «να είναι εποικοδομητικοί με το θέμα της Ανατολικής Μεσογείου και να το θέσουν σε αναμονή». Σύμφωνα με τον Καλίν τα διμερή ζητήματα με την Ελλάδα πρέπει να επιλυθούν μέσω διαλόγου και όχι μέσω απειλών για την ενταξιακή προσπάθεια της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Βεβαίως – βεβαίως στέφοντας τη προσοχή του ο Ερντογάν και στη Μαύρη Θάλασσα, αυξάνονται οι ανησυχίες και των εκεί γειτόνων . Με δεδομένο ότι ο Ερντογάν καθορίζει τις διπλωματικές του σχέσεις με βάση τη στάση που η άλλη χώρα τηρεί απέναντι στην Μουσουλμανική Αδελφότητα, αναμένεται με ενδιαφέρον να δούμε εάν αποτελέσει σημείο τριβής με την Ρωσία που έχει κατατάξει στις τρομοκρατικές οργανώσεις τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους» λόγω της δράσης τους στο Καύκασο.
Η εξωτερική πολιτική Ερντογάν – όπως έχουμε επισημάνει στο iEidiseis – μπορεί να χαρακτηρίζεται από διεθνείς σχολιαστές ως αλλοπρόσαλλη και αψυχολόγητη, όμως δεν είναι στατική , άγεται και φέρεται από το ημερήσιο «ανεμολόγιο» και τα «Δελτία Θυέλλης» της παγκόσμιας γεωπολιτικής σκακιέρας.
Οθωμανική νοσταλγία
Ιδίως τα τελευταία χρόνια η Τουρκία διπλωματικά και στρατιωτικά τεντώνει τους μύες της από την επαρχία Ζάχο στο βορειοδυτικό Ιράκ μέχρι την Τρίπολη στις αφρικανικές ακτές της Λιβύης αλλά και την Σομαλία…
Πρόκειται για μια υπέρμετρα φιλόδοξη εξωτερική πολιτική, μακριά από «φιλοδυτικό» και «φιλο-ΝΑΤΟ» προσανατολισμό.
Το διαμορφούμενο διπλωματικό- στρατιωτικό και κυρίως παραστρατιωτικό τόξο της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή , τη Λιβύη και ένα παρακλάδι του που επεκτείνεται μέχρι την Σομαλία, εμφανίζει ένα μείγμα εθνικιστικής επιθετικότητας που συνδυάζεται με τη νοσταλγία της Οθωμανικής εποχής και τις φιλοδοξίες του σουνιτικού πολιτικού Ισλάμ τύπου «Μουσουλμανικής Αδελφότητας». Η Δύση το χαρακτηρίσει ως τόξο «Τόξο αποσταθεροποίησης».
Ο Ερντογάν ήταν πρώτος που υποστήριξε τη συριακή σουνιτική αραβική εξέγερση. Η Δύση αποθαρρυμένη από την ισλαμιστική και τζιχαντιστική φύση της εξέγερσης, ουδέποτε ενεπλάκη ουσιαστικά στην περιοχή. Η Τουρκία, παρέμεινε εκεί πρώτον γιατί δεν είχε προβλήματα ούτε με τους σουνίτες, ούτε με τους Τζιχαντιστές και δεύτερον γιατί τους μοίραζε χρήματα.
Η Τουρκία δίνει μεγάλη σημασία στους συγκεκριμένους θύλακες της βόρειας Συρίας διότι διχοτομούνε την περιοχή του κουρδικού ελέγχου, ενώ στο Αφρίν πραγματοποιήθηκε μεγάλης κλίμακας εθνοκάθαρση των Κούρδων.
Βορειοδυτική Συρία: Τουρκικό προτεκτοράτο οι «Σουνίτες»
Η Τουρκία τώρα ρίχνει χρήματα και δυνάμεις στη βορειοδυτική Συρία, σε μια προσπάθεια να καλύψει και να ενισχύσει αυτόν τον θύλακα και να διασφαλίσει την ημι-μονιμότητα του. Όχι μόνο για να ανακόψει τις όποιες φιλοδοξίες των Κούρδων για δημιουργία Κουρδικού Κράτους αλλά για την εγκαθίδρυση ενός Σουνιτικού – Ισλαμικού Τουρκικού τμήματος εντός της Συρίας.
• Στο Ισραήλ ,τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, ο Ερντογάν θέλει να διεκδικήσει την ανάκτηση της Αλ-Άκσα από μουσουλμανική κηδεμονία. Είναι σε όλους γνωστό ότι η Τουρκία εξοπλίζει στην Χαμάς μέσω του οργανισμού κρατικής βοήθειας TIKA. Δεκάδες εκατομμύρια δολάρια δαπανούνται κάθε χρόνο, μέσω έργων όπως το Τουρκικό Κέντρο Πολιτισμού στην οδό Hashalshelet στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ.
Οι ισραηλινές στρατιωτικές υπηρεσίες εκτιμούν ότι Ισραήλ η Τουρκία είναι “αυξανόμενη απειλή“ έναντι του Ισραήλ, των ΗΑΕ και της Ελλάδας.
Το καθεστώς της Άγκυρας γίνεται όλο και πιο εχθρικό προς το Ισραήλ την τελευταία δεκαετία, συγκρίνοντας τη χώρα με τη ναζιστική Γερμανία και δεσμεύτηκε να «απελευθερώσει» το τζαμί al-Aqsa στην Ιερουσαλήμ.
Ένα πρόσφατο άρθρο στους The Times ανέφερε ότι ο επικεφαλής της Μοσάντ Γιόσι Κοέν «έχει επαφές με τα κράτη του Αραβικού Κόλπου εδώ και χρόνια».
Ενώ η απειλή του Ιράν είναι ορατή, η πραγματική απειλή προέρχεται από την Τουρκία θεωρούν οι υπηρεσίες Ασφαλείας του Ισραήλ.
Το Ισραήλ θεωρεί τους στρατηγικούς στόχους της Άγκυρας ως πρόκληση.
Τον Ιανουάριο, η ετήσια αξιολόγηση του Ισραήλ από το IDF σημείωσε ότι η Τουρκία έχει γίνει «προκλητική» για πρώτη φορά.
Η Τουρκία και το Ισραήλ ήταν κάποτε σύμμαχοι, είχαν και αμυντική συνεργασία μέχρι το 2010.
Το καθεστώς της Τουρκίας, το οποίο έχει τις ρίζες της στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, υπερασπιζόμενη την Χαμάς τίναξε στον αέρα τις σχέση του με το Ισραήλ.
– Η Άγκυρα φιλοξένησε τη Χαμάς και η Χαμάς σχεδίαζε επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ από την Τουρκία, ανέφερε το The Telegraph πέρυσι. Σύμφωνα με μια νέα έκθεση, η Τουρκία έχει χορηγήσει υπηκοότητα στους πράκτορες της Χαμάς.
– Το τουρκολιβυκό σύμφωνο του περασμένου Νοεμβρίου έγινε για να εμποδιστεί η ισραηλινή συμφωνία αγωγών με την Ελλάδα και την Κύπρο. Η Άγκυρα, με την υπογραφή της συμφωνίας με την κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη, άρχισε να στέλνει όπλα και συριακούς μισθοφόρους.
– Η Τουρκία τον περασμένο Δεκέμβριο παρενόχλησε ισραηλινό ερευνητικό πλοίο ανοιχτά της Κύπρου. Τώρα έχει στείλει το δικό του ερευνητικό πλοίο σε ύδατα μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας μαζί με έναν στόλο τουρκικών ναυτικών πλοίων.
Το Ισραήλ συμμετέχει στη συμμαχία κρατών που αντιτίθενται στην αυξανόμενη τουρκική επιθετικότητα στην Μεσόγειο.
Τον περασμένο Μάιο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), η Γαλλία, η Ελλάδα, η Κύπρος και η Αίγυπτος καταδίκασαν τις κινήσεις της Τουρκίας στη Μεσόγειο. Η Αίγυπτος προειδοποίησε την Τουρκία ότι θα επέμβει στη Λιβύη, ενάντια στους μισθοφόρους και τους συμμάχους της Άγκυρας στην Τρίπολη.
Η σύγκρουση στη Λιβύη και η φιλοξενία των ηγετών της Χαμάς από την Τουρκία στις 22 Αυγούστου συνδέονται με την περιφερειακή θρησκευτική ατζέντα που στρατηγικά προωθεί το καθεστώς Ερντογάν με όχημα την «Μουσουλμανική Αδελφότητα».
Η Μουσουλμανική Αδελφότητα συχνά συνδέεται με ακραίες αντισημιτικές απόψεις και η αγκαλιά της Άγκυρας είναι πάντα ανοιχτή σε αυτό το δίκτυο θρησκευτικού εξτρεμισμού που απλώνεται από την Τουρκία μέχρι περιλαμβάνει το Κατάρ , την Σομαλία και την Τρίπολη της Λιβύης.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα ΗΑΕ και η Αίγυπτος θεωρούν τη «Μουσουλμανική Αδελφότητα» ως τρομοκρατική ομάδα. Μαζί με τη Σαουδική Αραβία και το Μπαχρέιν, διέκοψαν τις σχέσεις τους με το Κατάρ το 2017, αναφέροντας την υποστήριξή του σε εξτρεμιστικές ομάδες όπως η Χαμάς…
Η Άγκυρα κατηγορεί τα κράτη του Κόλπου που έσπασαν τις σχέσεις με το Κατάρ ότι στην πραγματικότητα είναι αντιδραστικά, αυταρχικά καθεστώτα και η Τουρκία απλώς υποστηρίζει «δημοκρατικά» κινήματα στην περιοχή.
Ο παραπάνω ισχυρισμός του καθεστώτος Ερντογάν πηγάζει από μια θεμελιώδη διαμάχη στην καρδιά των επαναστάσεων της Αραβικής Άνοιξης.
Η Τουρκία και το Κατάρ υποστήριξαν τις διαμαρτυρίες της Αραβικής Άνοιξης αλλά κατέληξαν στην στήριξη των ακροδεξιών ισλαμικών πτυχών αυτών των ομάδων.
Το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στη θρησκευτική εκπαίδευση και τα θρησκευτικά διατάγματα από το Υπουργείο Θρησκευμάτων.
Για παράδειγμα, τον Ιούνιο, το υπουργείο δεσμεύθηκε να κινητοποιήσει την «ισλαμική ummah» (κοινότητα) εναντίον του Ισραήλ. Όταν η Τουρκία άλλαξε την Αγία Σοφία σε τζαμί, δεσμεύτηκε να «απελευθερώσει την Αλ-Άκσα». Αυτό είναι παρόμοιο με τα γεγονότα της ημέρας του Ιράν του Αλ-Κουντ που χρησιμοποιούν συμβολισμό από την Ιερουσαλήμ για να υποστηρίξουν ότι η Ισλαμική Δημοκρατία οδηγεί τους «Μουσουλμάνους» από το Ιράκ, την Υεμένη και τον Λίβανο να «απελευθερώσει την Παλαιστίνη»
Η Άγκυρα, επιχειρεί να συνδυάσει τον θρησκευτικό με τον στρατιωτικό λαϊκισμό.
• Το περασμένο Σάββατο η Τουρκία φιλοξένησε αντιπροσωπεία της Χαμάς το Σάββατο με έναν τρομοκράτη του οποίου την έκδοση ζητούν οι ΗΠΑ.
• Τον περασμένο Ιανουάριο με την καθοδήγηση της Άγκυρας αντιπροσωπεία της Χαμάς συναντήθηκε με τον υπουργό Άμυνας της Μαλαισίας στο Κατάρ. Ο ηγέτης της Μαλαισίας Μοχάμεντ Μοχάμεντ έχει δηλώσει ανοιχτά αντισημιτικός καλώντας τον ισλαμικό κόσμο να κινητοποιηθεί ενάντια στο Ισραήλ.
• Τον περασμένο Δεκέμβριο Τουρκία, Ιράν και Μαλαισία δεσμεύθηκαν να δημιουργήσουν μια «ισλαμική» μέθοδο εμπορίας χρυσού γύρω από τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Παράλληλα η Τουρκία ανοίγει το «θαλάσσιο μέτωπο» στην Ανατολική Μεσόγειο προκαλώντας το Ισραήλ, την Ελλάδα και τα ΗΑΕ.
Έκτοτε, οι εξελίξεις είναι ραγδαίες. Η Γαλλία και η Κύπρος συμφώνησαν για περαιτέρω αμυντική συνεργασία (παροχή ναυτικής βάσης στο Μαρί) και το Ισραήλ με τα ΗΑΕ εξομαλύνουν τις σχέσεις τους.
Η Τουρκία, προσπαθώντας να αντισταθμίσει την ψυχρότητα που προκαλούν οι ενέργειες της στον Ισλαμικό κόσμο, τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και τις ΗΠΑ προβαίνει στην αγορά Ρωσικών όπλων (S-400) προκαλώντας περαιτέρω την Ουάσινγκτον…
Έως τώρα η Τουρκία επιδιώκει την επιδείνωση των σχέσεων της με το Ισραήλ. Η Άγκυρα απειλούσε να αποσύρει διπλωμάτες από τα ΗΑΕ λόγω δεσμών από το Ισραήλ και προσπάθησε να τονίσει την αντίθεση της σε παρόμοιες ισραηλινές συμφωνίες σε ισλαμικές χώρες όπως το Σουδάν.
Οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ περνάνε μέσα από την συνεργασία της με τη Χαμάς. Αναδεικνύει ως θρησκευτικό στόχο την «απελευθέρωση» της al-Aqsa στην Ιερουσαλήμ παράλληλα με τον ίδιο στόχο του Ιράν. Για να υπονομεύσει τον ρόλο του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ, η Τουρκία επενδύει στην ανατολική Ιερουσαλήμ. Ο Δήμος της Ιερουσαλήμ τον περασμένο Ιούλιο αφαίρεσε μια πλάκα που τοποθετήθηκε παράνομα από μια φιλο-τουρκική οργάνωση στην ανατολική Ιερουσαλήμ.
Εν μέσω πανδημίας, τον περασμένο Μάιο, υπήρχαν φήμες ότι η Τουρκία μπορεί να επιδιώξει συμφιλίωση με το Ισραήλ με αφορμή την επαναλειτουργία μετά από δέκα χρόνια της αεροπορικής σύνδεσης Τελ Α Βιβ Κωνσταντινούπολης με την «El Al». Όμως αυτή η συμφιλίωση δεν συνέβη, και η Άγκυρα συνέχισε να απειλεί για την Αλ-Άκσα και να δίνει στη Χαμάς ένα «κόκκινο χαλί» για να συγκροτεί ομάδες σε ολόκληρο το Ισραήλ.
Το τελικό αποτέλεσμα των ετήσιων προκλήσεων της Τουρκίας στο Ισραήλ ήταν η ενίσχυση των στενότερων σχέσεων μεταξύ των ΗΑΕ, του Ισραήλ, της Αιγύπτου, της Κύπρου και της Ελλάδας.
Η Τουρκία προσπαθεί να δει τις σχέσεις της με το Ισραήλ από τα Παλαιστινιακά …υψίπεδα μέσω ενός ισλαμιστικού-εξτρεμιστικού φακού που συνδέεται με τη Χαμάς. Ενθαρρύνει μια θρησκευτική σύγκρουση εναντίον του Ισραήλ, χρησιμοποιώντας ρητορική που έχει περισσότερα κοινά με τον τελευταίο αιώνα των αντι-Ισραηλινών πολιτικών στην περιοχή.
Οι ναυτικές αποστολές της Τουρκίας επιδιώκουν να δημιουργήσουν εντάσεις στη θάλασσα, ενώ η Τουρκία επιδιώκει έναν άξονα με το Κατάρ, τη Μαλαισία, τη Χαμάς και την Τρίπολη για να αυξήσει την επιρροή της και να την χρησιμοποιήσει ενάντια σε μια σειρά κρατών, συμπεριλαμβανομένων των συμμάχων των ΗΠΑ, της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ.
• Στο Λίβανο έχει σημάνει συναγερμός μόλις λίγες εβδομάδες μετά την φονική έκρηξη της 4ης Αυγούστου στο λιμάνι της Βηρυτού, καθώς πληθαίνουν οι πληροφορίες Δυτικών Μυστικών Υπηρεσιών (βλέπε Μοσάντ) ότι η Τουρκία στέλνει όπλα στην «Μουσουλμανική Αδελφότητα» του Λιβάνου μέσω της Βόρειας Συρίας ! Μια τέτοια εξέλιξη σε συνδυασμό με τον βαρύ οπλισμό που ήδη το Ιράν έχει αποστείλει στη Χεζμπολάχ που παραμένει κράτος εν κρατεί στο Λίβανο, αναπόφευκτα δημιουργεί ένα ιδιαιτέρως ασταθές περιβάλλον την στιγμή που η Διεθνής Κοινότητα εξετάζει σενάρια ανοικοδόμησης του Λιβάνου.
Οι στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών του Λιβάνου εξέφρασαν την ανησυχία τους για το θέμα δηλώνοντας ότι : «Ανησυχούμε πολύ για το τι συμβαίνει. Οι Τούρκοι στέλνουν μια απίστευτη ποσότητα όπλων στο βορρά».
Ερωτηθείς για τη ροή των τουρκικών όπλων, ένας ανώτερος Λιβανέζος διπλωμάτης είπε ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένες λεπτομέρειες, αλλά «γνωρίζουμε ότι αυτό γίνεται. Παρακολουθούμε το θέμα και παραμένουμε σε επαφή με τη διοίκηση των Ηνωμένων Πολιτειών», δήλωσε ο διπλωμάτης. Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών υπέβαλε ερωτήσεις στις κυβερνήσεις του Λιβάνου και της Τουρκίας και είπε ότι δεν σχολιάζει τις εκθέσεις ξένων πληροφοριών. [ Βλέπουμε λοιπόν ότι και οι Αμερικανοί παρ ότι επί Προεδρίας Τραμπ έχουν μια πιο χαλαρή σχέση με τα δρώμενα στην Μέση Ανατολή παρακολουθούν τις ανορθόδοξες δράσεις της Τουρκίας εξοπλίζοντας ακραίες ένοπλες ισλαμικές οργανώσεις ].
Ειδικότερα στο Λίβανο η Τουρκία από καιρό προσπαθεί να αναπτύξει επιρροή. Πρόσφατα δύο τουρκικές φορτηγίδες αγκυροβόλησαν στις ακτές του Λιβάνου για να βοηθήσουν υποτίθεται στον παραμελημένο τομέα ηλεκτρικής ενέργειας.
Η Τουρκία στο Λίβανο πολιτικά, υποστηρίζει μέλη του μικρού, αλλά ενεργού, υποκαταστήματος της «Μουσουλμανικής Αδελφότητας» καθώς η χώρα ελέγχεται από την Χεζμπολάχ που καθοδηγείται από το Ιράν.
Μάλιστα τρεις μέρες μετά τις εκρήξεις της 4ης Αυγούστου στη Βηρυτό, το κρατικό πρακτορείο “Anadolu” της Τουρκίας δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Η Τουρκία βιάζεται να βοηθήσει τον Λίβανο εν μέσω θανατηφόρας έκρηξης». Ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Fuat Oktay και ο υπουργός Εξωτερικών Mevlut Cavusoglu έφτασαν στη Βηρυτό λίγες μέρες μετά και είπαν ότι η Άγκυρα ήταν πρόθυμη να ανοικοδομήσει το λιμάνι. Από τη Βηρυτό, ο Τσαβούσογλου μετέφερε μήνυμα του Ερτογάν προς τους Τουρκμένους που ζουν στον Λίβανο: «Θα παραχωρήσουμε τουρκική υπηκοότητα στους αδελφούς μας που λένε «Είμαι Τούρκος, είμαι “Τουρκένος” και εκφράζουν την επιθυμία τους να γίνουν πολίτες της Τουρκίας».
Σύμφωνα με τον Firas Maksad, αναπληρωτή καθηγητή στο Πανεπιστήμιο George Washington : «Ο Λίβανος ίσως είναι μια φθηνή αρένα για τους Τούρκους να παίξουν. Είναι εύκολα διαθέσιμο και δεν κοστίζει πολύ».
• Στη Μεσόγειο, τα συμφέροντα της Τουρκίας σχετίζονται με την ανάγκη προμήθειας φυσικού αερίου και με την ακραία και απόλυτη συμπεριφορά της βάζει απέναντι της το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Γαλλία, την Ελλάδα και την Κύπρο απειλώντας ότι τα τινάξει στον αέρα τα οποία κοινά Ενεργειακά σχέδια καταστρώνουν χωρίς και την δίκη της συμμετοχή.
• Στη Λιβύη, συμπίπτουν και πάλι οι γεωστρατηγικές και ιδεολογικές πτυχές: Η κυβέρνηση του Φαγιέζ αλ Σάρατζ διατηρείται σε ισχύ από τις δυνάμεις που συνδέονται με τη «Μουσουλμανική Αδελφότητα». Αντιπροσωπεύει ένα τελευταίο κατάλοιπο της ελπίδας για συμμαχία με τις πρακτικές μουσουλμανικές χώρες της Βορείου Αφρικής που ο Ερντογάν είχε σκεφτεί να ηγηθεί, πριν από το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Αίγυπτο του 2013, και την αποχώρηση του κόμματος Ennahda από την εξουσία στην Τυνησία…
Η Τουρκία συνεχίζει να πουλάει όπλα στο GNA, στην Λιβύη παραβιάζοντας το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ.
Ωστόσο, η δράση της Τουρκίας, στη Λιβύη, δημιουργεί σοβαρή περιφερειακή ανησυχία.
Το κακό είναι οι ΗΠΑ στερούνται ειδικού απεσταλμένου για την Ανατολική Μεσόγειο που μπορεί να επικεντρωθεί στη διαπραγμάτευση μιας λύσης στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης.
Ο τερματισμός της ροής όπλων στη Λιβύη πρέπει να αποτελεί άμεση προτεραιότητα σύμφωνα με τον Ari Cicurel πολιτικό αναλυτή στο Κέντρο Άμυνας και Στρατηγικής Gemunder της JINSA.
• Τον περασμένο μήνα, το κοινοβούλιο της Αιγύπτου ενέκρινε στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη. Στο μεταξύ, το Κάιρο και η Αθήνα ανακοίνωσαν ότι ακολουθούν τη δική τους συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα.
Όλη η περιοχή παρακολουθεί με έντονη ανησυχία αλλά και με αποφασιστικότητα την ταχεία επέκταση της Τουρκίας.
Αγορές της Αιγύπτου
Η Αίγυπτος αγόρασε τέσσερα γερμανικά υποβρύχια τύπου 209, δύο ελικόπτερα κατηγορίας Mistral, τέσσερεις κορβέτες Gowind και μια φρεγάτα πολλαπλών αποστολών FREMM. Σύμφωνα με πληροφορίες, το Κάιρο θα αντικαταστήσει τα παλαιότερα σοβιετικά MiG-21 αεροσκάφη του με το νεότερο MiG-29M και αγόρασε σαράντα έξι ρωσικά ελικόπτερα επίθεσης Ka-52.
Τα μαχητικά των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων
Στην Ανατολική Μεσόγειο ξεπροβάλουν τέσσερα μαχητικά αεροσκάφη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων λίγα μόλις εικοσιτετράωρα μετά την ιστορική συμφωνία με το Ισραήλ η οποία έγινε με την διαμεσολάβηση των ΗΠΑ και προκάλεσε την οργή της Τουρκίας! Τα μαχητικά των ΗΑΕ έρχονται στην Σούδα για κοινά γυμνάσια με την ελληνική Πολεμική Αεροπορία μέρος των οποίων προβλέπεται να γίνουν και στην επίμαχη περιοχή που η Τουρκία έχει εντάξει στο τουρκολιβυκό μνημόνιο ! Τα συγκεκριμένα γυμνάσια θα παρακολουθεί με τα δικά του ηλεκτρονικά «μάτια» το Ισραήλ. Σίγουρα θα είναι η πρώτη φορά που μαχητικά αεροσκάφη των ΗΑΕ θα κάνουν άσκηση στην αυλή του Ισραήλ μετά την Συμφωνία μαζί του.
Το Ισραήλ δεν μπορεί να εμπλακεί άμεσα σε πιθανές εχθροπραξίες της Ανατολικής Μεσογείου. Αλλά μπορεί και πρέπει να συνεργάζεται στενά με την Ελλάδα σε θέματα πληροφοριών και απόκτησης όπλων και να συντονίζει την πολιτική δράση με την Ελλάδα στην Ουάσινγκτον. Η στάση των ΗΠΑ σε μεγάλο βαθμό θα καθορίσει το πρακτικό πεδίο των φιλοδοξιών του Ερντογάν. Στην εκτίμηση αυτή καταλήγει ο Συνταγματάρχης (δρ.) Δρ Eran Lerman, Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Στρατηγικής και Ασφάλειας της Ιερουσαλήμ αναλύοντας την τρέχουσα κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Προώθηση εθνικιστικής-ισλαμικής ατζέντας
Από τότε που στην Τουρκία το κυβερνών κόμμα ταπεινώθηκε στις δημοτικές εκλογές το καλοκαίρι του 2019 (ιδιαίτερα στην Κωνσταντινούπολη), ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ασχολήθηκε με την προώθηση μιας εθνικιστικής-ισλαμικής ατζέντας. Μεταξύ άλλων στόχων, του Ερντογάν το Ισραήλ, όπως φαίνεται από πολλές κυβερνητικές δηλώσεις που συνδέουν τον «εξισλαμισμό» της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη με τη μελλοντική «απελευθέρωση» της αλ-Άκσα στην Ιερουσαλήμ.
Σε γεωστρατηγικό (και οικονομικό) επίπεδο, ο αγώνας εστιάζεται τώρα στην οριοθέτηση του χάρτη αποκλειστικής οικονομικής ζώνης στην ανατολική Μεσόγειο – ένα θέμα με σημαντικές συνέπειες για το Ισραήλ. Αυτό με τη σειρά του συνδέεται στενά με την τουρκική στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη (και την πιθανή αντεπίθεση της Αιγύπτου), καθώς και με την τουρκική αναζήτηση υδρογονανθράκων στα ελληνικά ύδατα ΑΟΖ της Κρήτης, και ναυτικές προκλήσεις κοντά στη Ρόδο.
Ο ρόλος των χωρών στην περιοχή
Για προφανείς λόγους – πάνω απ ‘όλα, εξαιτίας των κινδύνων που δημιουργεί το Ιράν- το Ισραήλ είναι απρόθυμο να είναι ενεργός εταίρος στην προετοιμασία πιθανών σεναρίων πολέμου σε συνεργασία με την Ελλάδα (ή την Αίγυπτο). Μπορεί και πρέπει, ωστόσο, το Ισραήλ να βοηθήσει με τη διεύρυνση του πεδίου της συνεργασίας πληροφοριών. Κοινός στόχος η ανακοπή του εύρους των «νεο-οθωμανικών» φιλοδοξιών του Ερντογάν.
• Η Αίγυπτος έχει πλέον εγκλωβιστεί σε δύο απειλές: αντιμετωπίζει την Αιθιοπία για το αναγεννησιακό φράγμα και αντιμετωπίζει το τουρκικό υποστηριζόμενο GNA στη Λιβύη, το οποίο το Κάιρο αντιμετωπίζει ως επέκταση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Για το καθεστώς του Σίσι, αυτό έχει αποκτήσει σχεδόν υπαρξιακή σημασία. Ο χαρακτηρισμός του μετώπου Sirte-Jufra ως «κόκκινης γραμμής» για την Αίγυπτο θέτει, τουλάχιστον θεωρητικά, την προοπτική μιας άμεσης στρατιωτικής αντιπαράθεσης μεταξύ τουρκικών και αιγυπτιακών δυνάμεων. Η Ελλάδα έχει υποστηρίξει πλήρως τη στάση της Αιγύπτου στη Λιβύη, αλλά είναι απίθανο να είναι σε θέση να παράσχει στρατιωτική βοήθεια σε περίπτωση εχθροπραξιών.
• Η Γαλλία συντονίζεται σταθερά με την Ελλάδα στο υψηλότερο επίπεδο και υποστηρίζει πλήρως τις θέσεις της Ελλάδας (και της Αιγύπτου καθώς και των ΗΑΕ). Ο Πρόεδρος Μακρόν δεν κρύβει την προτίμησή του για τις δυνάμεις του Χαφτάρ στη Λιβύη ή την ανησυχία του για τις πολιτικές του Ερντογάν – στο σημείο μιας ανοιχτής ρήξης στις τάξεις του ΝΑΤΟ και των έντονων δημόσιων ανταλλαγών μεταξύ των δύο προέδρων. Ωστόσο, πέρα από τις στρατιωτικές προμήθειες και ορισμένες ασυνεπείς προσπάθειες για την αποτροπή των τουρκικών αποστολών όπλων στην Τρίπολη, η ικανότητα της Γαλλίας να επηρεάσει τη σειρά των γεγονότων παραμένει περιορισμένη.
• Η Ρωσία έχει έναν εντατικό συνεχή διάλογο με την Τουρκία (και με το Ιράν) στο υψηλότερο επίπεδο, κυρίως για το μέλλον της Συρίας αλλά και για τη Λιβύη και τη Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, συμπαθεί την Ελλάδα και την Κύπρο για ιστορικούς, θρησκευτικούς, καθώς και οικονομικούς και γεωπολιτικούς λόγους. Ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν εμπλέκεται άμεσα.
• Η Ιταλία, από την άλλη πλευρά, διαφοροποιήθηκε από τους εταίρους της στην Ευρώπη και το EMGF (Φόρουμ για την Ανατολική Μεσόγειο για το φυσικό αέριο) και εξέφρασε τη συμπάθειά της προς την κυβέρνηση του Sarraj στην Τρίπολη. Αυτή η συμπεριφορά μείωσε σημαντικά την αποτελεσματικότητα της Επιχείρησης «Irini», που ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια σπάνια χρήση των δομών στρατιωτικής συνεργασίας της που στόχευε στην επιβολή του εμπάργκο στις προμήθειες όπλων και στις δύο πλευρές στη Λιβύη.
• Η Γερμανία, εν τω μεταξύ, έχει ξαναρχίσει έντονες προσπάθειες για να φέρει τις αντίπαλες πλευρές μαζί (Ελλάδα και Τουρκία, καθώς και τις μαχητικές ομάδες της Λιβύης) σύμφωνα με το έργο της συνόδου κορυφής του Βερολίνου τον Νοέμβριο του 2019.
Η κομβική θέση της Ουάσιγκτον
Υπό αυτές τις συνθήκες, δίνεται μεγάλη σημασία στη θέση των ΗΠΑ.
Ο σημερινός Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Προέδρου Trump, Robert O’Brien, ήταν προηγουμένως Ειδικός Απεσταλμένος για Ομήρους και έπαιξε ρόλο στην πίεση του Ερντογάν στην επιτυχημένη προσπάθεια να εξασφαλίσει την απελευθέρωση του Πάστορα Andrew Brunson. Είναι γνωστές οι διαπροσωπικές σχέσεις του Τραμπ με τον Ερντογάν. Στις τάξεις της κυβέρνησης Τραμπ υπάρχουν ορισμένοι βασικοί φιλοτουρκικοί αξιωματούχοι, οι οποίοι έχουν προειδοποιήσει να μην ωθήσουν τον Ερντογάν στα χέρια του Πούτιν.
Ωστόσο στο Κογκρέσο υπάρχει μεγαλύτερη απήχηση στις θέσεις της Ελλάδας (υποστηρίζεται επίσης από την επανάληψη, αν και σε μεγάλο βαθμό συμβολική, στρατιωτικής βοήθειας προς την Κύπρο). Η αμερικανική πρεσβεία στη Λευκωσία ανακοίνωσε (στις 8 Ιουλίου) ότι από την επόμενη χρονιά η διοίκηση θα φέρει την Κύπρο στο Διεθνές Πρόγραμμα Στρατιωτικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης της IMET – με την επιφύλαξη της τελικής έγκρισης του προϋπολογισμού για το FY 2021.
Το Ισραήλ
Στο ερώτημα : Τι πρέπει να κάνει το Ισραήλ; η απάντηση που λάβαμε από στρατιωτικό αναλυτή της Μοσάντ αναφέρει:
Ακόμα κι αν οι εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο συνεχίσουν να αυξάνονται μέχρι το σημείο της πιθανής στρατιωτικής σύγκρουσης, το Ισραήλ δεν μπορεί να δεσμευτεί να συμμετάσχει σε εχθροπραξίες στη Λιβύη, είτε από πλευράς Ελλάδας και Κύπρου είτε παράλληλα με την Αίγυπτο. Η αξιοπρέπεια και η ειλικρίνεια απαιτούν να γίνει σαφές αυτό το σημείο. Πάνω απ ‘όλα, το IDF πρέπει επί του παρόντος να είναι σε πλήρη ετοιμότητα για να αντιμετωπίσει την πολύ πραγματική πιθανότητα πυρκαγιάς στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ, που οφείλεται στην ευρύτερη προσπάθεια περιορισμού των πυρηνικών φιλοδοξιών του Ιράν.
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι το Ισραήλ δεν έχει κανένα ρόλο να παίξει και δεν έχει βάρος στην ισορροπία δυνάμεων. Υπάρχει μια σειρά ζητημάτων για τα οποία μπορεί και πρέπει να συμβαδίζει με την Ελλάδα και με τους άλλους εταίρους του EMGF.
Το Ισραήλ μπορεί να παίξει ρόλο στον τομέα της ανταλλαγής πληροφοριών.
Η διεύρυνση της συνεργασίας με την Ελλάδα ως προς αυτό, και η διατήρηση της συνεχιζόμενης σχέσης με την Αίγυπτο, πρέπει να θεωρηθεί ως ζωτικής σημασίας συνιστώσες κάθε κατάλληλης ανταπόκρισης στις προκλήσεις που θέτει ο Ερντογάν.
Το Ισραήλ μπορεί επίσης να δημιουργήσει νέα πρότυπα συνεργασίας για την ασφάλεια, ιδίως κοινές ασκήσεις των αεροπορικών δυνάμεων και των ναυτικών (και ακόμη περισσότερο με την ένταξη του στρατού των ΗΠΑ). Το ισραηλινό ναυτικό θα πρέπει να επιδιώξει να ενισχύσει τις ικανότητές του ως απάντηση στην τουρκική έννοια της «μπλε πατρίδας» (Mavi Vatan) της ναυτικής κυριαρχίας.
