Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε την Παρασκευή (24/06) να ανατρέψει την ετυμηγορία-ορόσημο στη δικαστική υπόθεση «Roe vs. Wade» του 1973, η οποία αναγνώριζε το συνταγματικό δικαίωμα της γυναίκας στην άμβλωση και τη νομιμοποιούσε σε εθνικό επίπεδο, δίνοντας μια σημαντική νίκη στους Ρεπουμπλικάνους και στους θρησκευτικούς συντηρητικούς που θέλουν να περιορίσουν ή να απαγορεύσουν τη διαδικασία.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με σχετική δημοσίευση του Reuters, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ με 6 ψήφους υπέρ και 3 κατά επικύρωσε έναν -υποστηριζόμενο από τους Ρεπουμπλικάνους- νόμο του Μισισιπή που απαγορεύει τις αμβλώσεις μετά τη 15η εβδομάδα της κύησης.
Οι δικαστές έκριναν ότι η ετυμηγορία στην υπόθεση «Roe vs. Wade» που επέτρεπε τις αμβλώσεις, οι οποίες πραγματοποιούνταν ακόμα και μεταξύ των 24 και των 28 εβδομάδων μιας εγκυμοσύνης, ήταν μια λανθασμένη απόφαση επειδή το Σύνταγμα των ΗΠΑ δεν κάνει ειδική αναφορά στα δικαιώματα των εκτρώσεων.
Τι έγινε στην υπόθεση «Roe vs. Wade»
Η υπόθεση «Roe vs. Wade» είναι η ονομασία της αγωγής που οδήγησε το 1973 στην απόφαση-ορόσημο του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, η οποία καθιέρωσε ως συνταγματικό το δικαίωμα στην άμβλωση στις γυναίκες. Η γνώμη της πλειοψηφίας, με άλλα λόγια, διαπίστωσε το απόλυτο δικαίωμα στην έκτρωση κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.
Αναλυτικά, σύμφωνα με σχετική δημοσίευση του PBS, «Τζέιν Ρόι» ήταν το ψευδώνυμο της Νόρμα ΜακΚόρβεϊ, η οποία ήταν 22 ετών, ανύπαντρη, άνεργη και έγκυος για τρίτη φορά το 1969, όταν ζήτησε να κάνει έκτρωση στο Τέξας. Μέχρι τη στιγμή που το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάνθηκε υπέρ της, η γυναίκα είχε γεννήσει ένα κορίτσι, το οποίο έδωσε για υιοθεσία.
Ο Χένρι Γουέιντ ήταν ο εισαγγελέας της κομητείας του Ντάλας στο Τέξας και εκείνος που εφάρμοζε έναν πολιτειακό νόμο, ο οποίος απαγόρευε την άμβλωση εκτός αν επρόκειτο να σωθεί η ζωή μιας γυναίκας, οπότε ήταν το πρόσωπο που μήνυσε η Νόρμα ΜακΚόρβεϊ όταν ζήτησε την έκτρωση.
Μετά τον θάνατό της, ο βιογράφος της, Τζόσουα Πράτζερ, δήλωσε ότι η Νόρμα ΜακΚόρβεϊ έβγαζε τα προς το ζην δίνοντας ομιλίες και γράφοντας βιβλία και για τις δύο πλευρές του θέματος περί των αμβλώσεων, αν και η ίδια είχε αντικρουόμενα συναισθήματα για την κάθε άποψη, αλλά τουλάχιστον υποστήριζε την έκτρωση κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης.
Η ενάγουσα ισχυρίστηκε ότι ο νόμος του Τέξας ήταν αντισυνταγματικά ασαφής και παραβίαζε το συνταγματικά προστατευόμενο δικαίωμά της στην προσωπική ζωή επομένως το ερώτημα ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ ήταν το εξής: «Αναγνωρίζει το Σύνταγμα το δικαίωμα μιας γυναίκας να τερματίσει την εγκυμοσύνη της με άμβλωση;».
Ο δικαστής, Χάρι Μπλάκμαν, διατύπωσε τη γνώμη της πλειοψηφίας με 7 ψήφους υπέρ και 2 κατά, θεωρώντας ότι όντως ισχύει, αν και η προστασία αυτή έπρεπε να εξισορροπηθεί με τα συμφέροντα της κυβέρνησης ως προς την προστασία της υγείας των γυναικών και της «δυνατότητας της ανθρώπινης ζωής».
Έτσι, λοιπόν, το συντηρητικό δικαστήριο έκρινε ότι η απόφαση μιας γυναίκας να κάνει έκτρωση κατά τους τρεις πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης της πρέπει να επαφίεται στην ίδια και στον γιατρό της, αλλάζοντας τα δεδομένα στις ΗΠΑ.
Πάντως, την εποχή της «Τζέιν Ρόι», η άμβλωση ήταν γενικά νόμιμη σε τέσσερις μόνο Πολιτείες και επιτρεπόταν υπό περιορισμένες συνθήκες σε άλλες 16, αλλά τα συνταγματικά δικαιώματα υπερισχύουν των πολιτειακών νόμων, οπότε η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ ακύρωσε τις απαγορεύσεις στις υπόλοιπες 30.
Επισημαίνεται, παρ’ όλα αυτά, ότι έτσι επετράπη στις Πολιτείες να επιβάλουν ορισμένους κανονισμούς κατά το δεύτερο τρίμηνο της κύησης για την προστασία της υγείας της γυναίκας και να λαμβάνουν μέτρα για την προστασία της ζωής του εμβρύου στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Η δεύτερη δικαστική απόφαση-ορόσημο του 1992
Ο Χάρι Μπλάκμαν ήταν ακόμα στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ όταν το 1992 εκδικάστηκε η υπόθεση «Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός “Planned Parenthood” εναντίον Κέισι», που αφορούσε στην αμφισβήτηση των νόμων περί αμβλώσεων στην Πενσυλβάνια, οι οποίοι περιελάμβαναν περίοδο αναμονής 24 ωρών.
Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, το οποίο έτεινε προς τη συντηρητική τάση, επιβεβαίωσε απροσδόκητα το δικαίωμα στην άμβλωση ενώ, παράλληλα, διευκόλυνε τις Πολιτείες ώστε να επιβάλουν ρυθμίσεις σχετικά με το εν λόγω ζήτημα.
Τρεις συντηρητικοί δικαστές, η Σάντρα Ντέι Ο’Κόνορ, ο Άντονι Μ. Κένεντι και ο Ντέιβιντ Χ. Σάουτερ, συνυπέγραψαν την κύρια γνώμη του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ με 5 ψήφους υπέρ και 4 κατά, επισημαίνοντας: «Το δικαίωμα της γυναίκας να διακόπτει την εγκυμοσύνη της πριν από τη βιωσιμότητα είναι η πιο κεντρική αρχή της απόφασης “Ρόι εναντίον Γουέιντ”. Είναι ένας κανόνας δικαίου και ένα συστατικό στοιχείο της ελευθερίας που δεν μπορούμε να απαρνηθούμε».
Πάντως, καμία από τις δύο πλευρές στο θέμα των αμβλώσεων δεν ήταν ικανοποιημένη με την απόφαση και, έκτοτε, οι συντηρητικές Πολιτείες ροκανίζουν τα δικαιώματα σε αυτό το ζήτημα με νόμους που έχουν προκαλέσει πολλές δικαστικές αμφισβητήσεις, συμπεριλαμβανομένου και ενός πρόσφατου του Τέξας, ο οποίος απαγορεύει τις περισσότερες εκτρώσεις ύστερα από την 6η εβδομάδα της κύησης.
