Λίγες ημέρες μετά από μια δικαστική απόφαση – ορόσημο στις ΗΠΑ κατά της Bayer για πρόστιμο 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια σχετικά με το ζιζανιοκτόνο Roundup (γλυφοσάτη), το οποίο έχει κατηγορηθεί ως επιβλαβές και πιθανόν καρκινογόνο, η Κομισιόν, στα μέσα Νοεμβρίου, ενέκρινε τη χρήση της γλυφοσάτης για τα επόμενα 10 χρόνια.
Η κίνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είχε προκαλέσει αίσθηση και πολλές αντιδράσεις. Σήμερα έρχεται στο φως μια γνωμοδότηση από τους νομικούς συμβούλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ενισχύουν τις κραυγές για τους διατροφικούς κινδύνους στο ευρωπαϊκό μπλοκ εξαιτίας των αποφάσεων της Κομισιόν.
Συγκεκριμένα, όπως αποκαλύπτει το Politico, οι νομικοί σύμβουλοι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επισημαίνουν, ύστερα από σχετική έρευνα, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ακολουθεί τους δικούς της κανόνες για την έγκριση φυτοφαρμάκων.
Η αναφορά, που σύμφωνα με το δημοσίευμα συντάχθηκε το 2022 αλλά μέχρι σήμερα δεν είχε δημοσιοποιηθεί, αναλύει μια απόφαση του δικαστηρίου της ΕΕ, βάσει της οποίας όλα τα φυτοφάρμακα που πωλούνται στην ευρωπαϊκή αγορά θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι δεν είναι τοξικά ή καρκινογόνα μακροπρόθεσμα. Ωστόσο, εν μέσω νομικών ασαφειών, οι ρυθμιστικές αρχές δεν απαιτούν πάντα από τις εταιρείες φυτοφαρμάκων να παρέχουν τα απαραίτητα στοιχεία, επισημαίνεται στη γνωμοδότηση των νομικών συμβούλων.
Ο Πασκάλ Κάνφιν, πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Κοινοβουλίου έχει θέσει το θέμα στην Επίτροπο για την Ασφάλεια των Τροφίμων, Στέλλα Κυριακίδη, η οποία αναγνώρισε διαδικαστικές ελλείψεις, υποστηρίζοντας ωστόσο πως η Κομισιόν λαμβάνει διαρκώς περαιτέρω μέτρα.
Περιβαλλοντικές οργανώσεις σχεδιάζουν να κινηθούν νομικά κατά της απόφασης της Κομισιόν που επιτρέπει στους αγρότες να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τα επικίνδυνα φυτοφάρμακα με γλυφοσάτη, που εδώ και χρόνια βρίσκονται στο επίκεντρο μιας διεθνούς διαμάχης για τις επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό και το περιβάλλον. Σημειώνεται πως την επικινδυνότητα της γλυφοσάτης, της δραστικής ουσίας δηλαδή του Roundup της Monsanto – Bayer, έχει επισημάνει και η αρμόδια υπηρεσία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η οποία την έχει κατατάξει στις πιθανώς καρκινογόνες.
Σύμφωνα με τη νομική υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι ασάφειες στη νομοθεσία της ΕΕ για τα φυτοφάρμακα σημαίνουν πως οι αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές αποτυγχάνουν συστηματικά να απατούν από τις εταιρείες να παρέχουν δεδομένα που δείχνουν ότι τα προϊόντα τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια και δεν θα προκαλέσουν μακροπρόθεσμες βλάβες.
Μάλιστα αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων υποδηλώνει πως η μακροχρόνια έκθεση στα φυτοφάρμακα ενέχει κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το οικοσύστημα. Οι αγρότες, για παράδειγμα, σύμφωνα με σχετικές έρευνες, έχουν 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν νόσο Πάρκινσον και είναι πιο επιρρεπείς στον καρκίνο. Μη απαιτώντας την υποβολή μακροπρόθεσμων αποδεικτικών στοιχείων, οι ρυθμιστικές αρχές ενδέχεται να παραβιάζουν το νόμο, τονίζει η νομική ομάδα του Κοινοβουλίου στην αναφορά της.
Σημειώνεται πως τα προϊόντα με βάση τη γλυφοσάτη, αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο ή περίπου 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ, όλων των πωλήσεων των φυτοφαρμάκων στην ΕΕ ετησίως. Όμως στο μικροσκόπιο έχουν βρεθεί και άλλα επώνυμα ζιζανιοκτόνα, εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα. Η Bayer, παρά τα δυσθεώρητα πρόστιμα που της έχουν επιβληθεί το τελευταίο διάστημα από την αμερικανική δικαιοσύνη, συνεχίζει να υπερασπίζεται την μεγαλύτερη επένδυσή της και την ασφάλεια του κορυφαίου προϊόντος της. Η εξαγορά της Monsanto από τη Bayer, που είχε χαρακτηριστεί ως «ο γάμος της κόλασης», ανέδειξε τη γερμανική εταιρεία στην απόλυτη κυρίαρχο του χώρου.
«Επί δεκαετίες, υπάρχει συντριπτική συναίνεση μεταξύ των κορυφαίων υγειονομικών αρχών σε όλο τον κόσμο ότι η γλυφοσάτη μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια, και καμία ρυθμιστική αρχή δεν έχει διαπιστώσει ότι είναι νευροτοξική ή καρκινογόνα», δήλωσε ο εκπρόσωπος της εταιρείας Αλεξάντερ Γκάτμαν στο Politico. Ο επιστημονικός φάκελος για την επανέγκριση της γλυφοσάτης από την Κομισιόν ήταν «ο πιο εκτενής που υποβλήθηκε ποτέ», πρόσθεσε, τονίζοντας ότι η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) δεν είχε εντοπίσει κάποιο κρίσιμο τομέα ανησυχίας για τη χρήση της γλυφοσάτη στη γεωργία.
Αξιωματούχος της ΕΕ, υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε στο Politico πως η γνωμοδότηση των νομικών συμβούλων του ευρωπαϊκού κοινοβουλίόυ θα μπορούσε να παράσχει στις περιβαλλοντικές οργανώσεις άφθονα «πυρομαχικά» στον πόλεμο κατά της έγκρισης της γλυφοσάτης, καθιστώντας τη θέση τους «πολύ ισχυρότερη». Ωστόσο άλλος αξιωματούχος ισχυρίστηκε, μιλώντας στο ίδιο μέσο, πως δεν υπάρχει κάτι που θα δικαιολογούσε τις ρυθμιστικές αρχές να λάβουν διαφορετική απόφαση – σε αυτή τη φάση – για τη γλυφοσάτη ή οποιοδήποτε άλλο φυτοφάρμακο.
Έρευνα αποκαλύπτει και απόκρυψη στοιχείων από εταιρείες φυτοφαρμάκων
Υπενθυμίζεται πως από πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε πριν από μερικούς μήνες, διαπιστώθηκε ότι εταιρείες φυτοφαρμάκων παρέλειψαν να γνωστοποιήσουν στις ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές μια σειρά μελετών που αξιολογούσαν την τοξικότητα στον εγκέφαλο, παρά το γεγονός ότι οι ίδιες μελέτες είχαν υποβληθεί στις ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ. Οι ερευνητές χαρακτήρισαν τις παραλείψεις ως «εξωφρενικές», καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι «προφανώς η μη δημοσιοποίηση είναι ένα πρόβλημα που δεν είναι σπάνιο» και ότι δεν θα μπορούσε να υπάρξει «αξιόπιστη αξιολόγηση της ασφάλειας των φυτοφαρμάκων από τις αρχές της ΕΕ χωρίς πλήρη πρόσβαση σε όλες τις μελέτες τοξικότητας που έχουν διεξαχθεί».
