Ο αριθμός των ανθρώπων που πλήττονται από την πείνα παγκοσμίως αυξήθηκε σε έως και 828 εκατομμύρια το 2021, σύμφωνα με νέα έκθεση του ΟΗΕ, η οποία παρέχει νέα στοιχεία ότι ο κόσμος κινείται αντίστροφα, απομακρυνόμενος από τον στόχο της βιώσιμης ανάπτυξης για τον τερματισμό της πείνας, της επισιτιστικής ανασφάλειας και του υποσιτισμού σε όλες τις μορφές του, έως το 2030, όταν υποτίθεται ότι θα υλοποιηθούν οι στόχοι της βιώσιμης ανάπτυξης.
Αυτό αντιπροσωπεύει μια αύξηση περίπου 46 εκατομμυρίων από το 2020, όταν η πανδημία COVID-19 βύθισε την παγκόσμια οικονομία σε ένα καθοδικό σπιράλ, και 150 εκατομμύρια περισσότερα από το 2019.
Η έκδοση 2022 της έκθεσης
Η κατάσταση της επισιτιστικής ασφάλειας και της διατροφής στον κόσμο (SOFI) παρουσιάζει επικαιροποιήσεις σχετικά με την κατάσταση της επισιτιστικής ασφάλειας και της διατροφής σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των πιο πρόσφατων εκτιμήσεων για το κόστος και την οικονομική προσιτότητα μιας υγιεινής διατροφής.
Εξετάζει επίσης τρόπους με τους οποίους οι κυβερνήσεις μπορούν να επαναπροσδιορίσουν την τρέχουσα στήριξή τους στη γεωργία για να συμβάλουν στο να γίνουν φθηνότερα τα υγιεινά και θρεπτικά τρόφιμα, λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμένους δημόσιους πόρους που είναι διαθέσιμοι σε πολλά μέρη του κόσμου.
Η έκθεση αποτελεί κοινή έκδοση του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), του Διεθνούς Ταμείου Γεωργικής Ανάπτυξης (IFAD), του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF), του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (WFP) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO).
Οι αριθμοί είναι ζοφεροί
-Μέχρι και 828 εκατομμύρια άνθρωποι πλήττονται από την πείνα το 2021 – 46 εκατομμύρια άνθρωποι περισσότεροι από ένα χρόνο νωρίτερα και 150 εκατομμύρια περισσότεροι από το 2019.
-Αφού παρέμεινε σχετικά αμετάβλητο από το 2015, το ποσοστό των ανθρώπων που πλήττονται από την πείνα εκτοξεύτηκε το 2020 και συνέχισε να αυξάνεται το 2021, στο 9,8% του παγκόσμιου πληθυσμού. Αυτό συγκρίνεται με το 8% το 2019 και το 9,3% το 2020.
–Περίπου 2,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο (29,3%) είχαν μέτρια ή σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια το 2021 – 350 εκατομμύρια περισσότεροι σε σύγκριση με πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας. Σχεδόν 924 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετώπιζαν σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια, μια αύξηση κατά 207 εκατομμύρια σε δύο χρόνια.
-Το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά την επισιτιστική ανασφάλεια συνέχισε να αυξάνεται το 2021 – το 31,9% των γυναικών στον κόσμο αντιμετώπιζαν μέτρια ή σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια, σε σύγκριση με το 27,6% των ανδρών – ένα χάσμα άνω των 4 ποσοστιαίων μονάδων, έναντι 3 ποσοστιαίων μονάδων το 2020.
-Σχεδόν 3,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να εξασφαλίσουν μια υγιεινή διατροφή το 2020, αριθμός αυξημένος κατά 112 εκατομμύρια σε σχέση με το 2019, γεγονός που αντανακλά τις επιπτώσεις του πληθωρισμού στις τιμές των τροφίμων για τους καταναλωτές, οι οποίες προέρχονται από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 και των μέτρων που ελήφθησαν για τον περιορισμό της.
–Εκτιμάται ότι 45 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών υπέφεραν από σπατάλη, την πιο θανατηφόρα μορφή υποσιτισμού, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου των παιδιών έως και 12 φορές. Άλλα 149 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών είχαν καχεκτική ανάπτυξη και εξέλιξη λόγω χρόνιας έλλειψης βασικών θρεπτικών συστατικών στη διατροφή τους, ενώ 39 εκατομμύρια ήταν υπέρβαρα.
Σημειώνεται πρόοδος στον αποκλειστικό μητρικό θηλασμό, με σχεδόν το 44% των βρεφών ηλικίας κάτω των έξι μηνών να θηλάζουν αποκλειστικά παγκοσμίως το 2020.
Ωστόσο, αυτό εξακολουθεί να υπολείπεται του στόχου του 50% που έχουν θέσει οι ΣΒΑ για το 2030.
Συνολικά, δύο στα τρία παιδιά δεν τρέφονται με την ελάχιστη ποικιλόμορφη διατροφή που χρειάζονται για να αναπτυχθούν και να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους, σημειώνει με ανησυχία η έκθεση.
Όσον αφορά το μέλλον, η ανάλυση του SOFI προβλέπει ότι σχεδόν 670 εκατομμύρια άνθρωποι (8% του παγκόσμιου πληθυσμού) θα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πρόβλημα πείνας το 2030 – ακόμη και αν ληφθεί υπόψη μια παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη.
Πρόκειται για παρόμοιο αριθμό με το 2015, όταν τέθηκε ο στόχος του τερματισμού της πείνας, της επισιτιστικής ανασφάλειας και του υποσιτισμού μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας στο πλαίσιο της Ατζέντας 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Με άλλα λόγια, οι ΣΒΑΑ θα έχουν αποτύχει να οδηγήσουν τον κόσμο μπροστά στην καταπολέμηση της πείνας.
Η αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας Αμίνα Μοχάμεντ, δήλωσε ότι τα στοιχεία αποτελούν μια “συγκλονιστική κάρτα αναφοράς των προσπαθειών μας να τερματίσουμε την πείνα – και μπορούμε και πρέπει να τα καταφέρουμε καλύτερα”.
Η ίδια σημείωσε ότι περιλαμβάνονται δισεκατομμύρια άνθρωποι που έχουν περιορίσει ή ελαχιστοποιήσει την πρόσληψη τροφής τους ή έχουν αρχίσει να τρώνε τρόφιμα που είναι λιγότερο θρεπτικά, επειδή απλώς δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα για εναλλακτικές λύσεις.
«Πρόκειται για ανθρώπους των οποίων οι ζωές, τα μέσα διαβίωσης και οι προοπτικές για μια γόνιμη και αξιοπρεπή ζωή ακρωτηριάζονται, με το μέλλον τους να υπονομεύεται και τις δυνατότητες και τις προσδοκίες τους να περιορίζονται», δήλωσε η ίδια, μιλώντας στην έναρξη του SOFI στη Νέα Υόρκη.
«Χρειάζονται την οριζόντια αποφασιστικότητά μας. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται σε αυτή την έκθεση είναι συναρπαστικά όσο και εξοργιστικά όταν βλέπουμε ότι τα παιδιά σε αγροτικές περιοχές και φτωχότερα νοικοκυριά, των οποίων οι μητέρες δεν έλαβαν επίσημη εκπαίδευση, ήταν ακόμη πιο ευάλωτα στην καχεξία και τη σπατάλη».
Ουκρανία, κλιματική αλλαγή
Η έκθεση υπογράμμισε επίσης τον επιζήμιο αντίκτυπο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία έχει διαταράξει την προμήθεια βασικών δημητριακών, ελαιούχων σπόρων και λιπασμάτων και από τις δύο χώρες, καθώς και τις διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού – προκαλώντας εκτίναξη των τιμών, καθώς και έτοιμων προς χρήση θεραπευτικών τροφίμων για σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά.
Αυτό συμβαίνει καθώς οι αλυσίδες εφοδιασμού επηρεάζονται ήδη αρνητικά από τα όλο και πιο συχνά ακραία κλιματικά φαινόμενα, ιδίως σε χώρες με χαμηλό εισόδημα, και έχει δυνητικά απογοητευτικές επιπτώσεις στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και διατροφή.
«Η παρούσα έκθεση υπογραμμίζει επανειλημμένα την εντατικοποίηση αυτών των κύριων παραγόντων που προκαλούν επισιτιστική ανασφάλεια και υποσιτισμό: συγκρούσεις, ακραίες κλιματικές συνθήκες και οικονομικά σοκ, σε συνδυασμό με αυξανόμενες ανισότητες», έγραψαν οι επικεφαλής των πέντε οργανισμών του ΟΗΕ στον φετινό πρόλογο. «Το ζητούμενο δεν είναι αν οι αντιξοότητες θα συνεχίσουν να συμβαίνουν ή όχι, αλλά πώς πρέπει να αναλάβουμε πιο τολμηρή δράση για να οικοδομήσουμε ανθεκτικότητα έναντι μελλοντικών σοκ».
Ο Γενικός Διευθυντής του FAO QU Ντόνγκιου, σημείωσε ότι οι χώρες με χαμηλό εισόδημα, όπου η γεωργία είναι το κλειδί για την οικονομία, τις θέσεις εργασίας και τα αγροτικά μέσα διαβίωσης, “έχουν ελάχιστους δημόσιους πόρους για επαναχρησιμοποίηση. Ο FAO έχει δεσμευτεί να συνεχίσει να συνεργάζεται με τις χώρες αυτές για να διερευνήσει τις ευκαιρίες για την αύξηση της παροχής δημόσιων υπηρεσιών για όλους τους φορείς σε όλα τα αγροδιατροφικά συστήματα».
«Αυτά είναι καταθλιπτικά στοιχεία για την ανθρωπότητα», δήλωσε ο πρόεδρος του IFAD Γκίλμπερτ Χούνγκμπο. «Συνεχίζουμε να απομακρυνόμαστε από τον στόχο μας για τον τερματισμό της πείνας έως το 2030. Οι αλυσιδωτές επιπτώσεις της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης θα επιδεινώσουν πιθανότατα το αποτέλεσμα και πάλι το επόμενο έτος. Χρειαζόμαστε μια πιο έντονη προσέγγιση για να τερματίσουμε την πείνα και το IFAD είναι έτοιμο να συμβάλει στο δικό του μέρος, κλιμακώνοντας τις δραστηριότητές του και τον αντίκτυπό του».
Η επικεφαλής του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά, Κάθριν Ράσελ, δήλωσε ότι η πρωτοφανής κλίμακα της κρίσης, «απαιτεί μια πρωτοφανή απάντηση. Πρέπει να διπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας για να διασφαλίσουμε ότι τα πιο ευάλωτα παιδιά έχουν πρόσβαση σε θρεπτικές, ασφαλείς και οικονομικά προσιτές δίαιτες… Με τόσες πολλές ζωές και το μέλλον των παιδιών να διακυβεύονται, είναι η ώρα να εντείνουμε τις φιλοδοξίες μας για την παιδική διατροφή – και δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο».
Ο επικεφαλής του WFP Ντέιβιντ Μπέσλεϊ, δήλωσε ότι υπάρχει «πραγματικός κίνδυνος είναι αυτοί οι αριθμοί να ανέβουν ακόμη περισσότερο τους επόμενους μήνες».
Η κρίση τροφίμων, καυσίμων και λιπασμάτων που εντείνεται από τον πόλεμο στην Ουκρανία, θα μπορούσε να οδηγήσει σε λιμό και να έχει ως αποτέλεσμα «παγκόσμια αποσταθεροποίηση, πείνα και μαζική μετανάστευση σε πρωτοφανή κλίμακα. Πρέπει να δράσουμε σήμερα για να αποτρέψουμε αυτή τη διαφαινόμενη καταστροφή».
Ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους, δήλωσε ότι κάθε χρόνο 11 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν λόγω ανθυγιεινών διατροφών.
«Η άνοδος των τιμών των τροφίμων σημαίνει ότι αυτό θα επιδεινωθεί. Ο ΠΟΥ υποστηρίζει τις προσπάθειες των χωρών να βελτιώσουν τα συστήματα διατροφής μέσω της φορολόγησης των ανθυγιεινών τροφίμων και της επιδότησης υγιεινών επιλογών, της προστασίας των παιδιών από το επιβλαβές μάρκετινγκ και της διασφάλισης σαφών διατροφικών ετικετών».
Τα στοιχεία δείχνουν ότι αν οι κυβερνήσεις επαναπροσδιορίσουν τους πόρους που χρησιμοποιούνται για την παροχή κινήτρων στην παραγωγή, την προμήθεια και την κατανάλωση θρεπτικών τροφίμων, θα συμβάλουν στο να γίνουν οι υγιεινές δίαιτες λιγότερο δαπανηρές, πιο προσιτές και δίκαιες για όλους, σύμφωνα με την έκθεση SOFI.
Καλεί επίσης τις κυβερνήσεις να κάνουν περισσότερα για τη μείωση των εμπορικών φραγμών, γεγονός που θα συνέβαλε στη μείωση της τιμής των θρεπτικών τροφίμων, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια.
