Ο Ρανίλ Γουϊκρεμεσίνγκε έγινε ο νέος προσωρινός Πρόεδρος της Σρι Λάνκα, ενώ μέχρι πρότινος ήταν ο πρωθυπουργός, αλλά το πόσο θα μείνει σε αυτή τη θέση είναι ένα ερώτημα, καθώς ο προκάτοχός του, Γκοταμπάγια Ραγιαπάκσε, κατέφυγε στη Σιγκαπούρη ύστερα από μαζικές διαδηλώσεις που πυροδοτήθηκαν από την οικονομική κρίση, η οποία μαστίζει την ασιατική νησιωτική χώρα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με σχετική δημοσίευση του BBC, ο Ρανίλ Γουϊκρεμεσίνγκε έχει διατελέσει έξι φορές πρωθυπουργός, αλλά δεν έχει εξαντλήσει ποτέ τη θητεία του μιας και την τελευταία φορά που βρέθηκε σε αυτό το αξίωμα, ήταν μόλις τον Μάιο, όταν διορίστηκε από τον Γκοταμπάγια Ραγιαπάκσε σε μια απέλπιδα προσπάθειά του να παραμείνει στην ύπατη θέση της χώρας.
Πάντως, ο νέος ρόλος του Ρανίλ Γουϊκρεμεσίνγκε ως προσωρινού Προέδρου δεν άρχισε καλά αφού κήρυξε εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αλλά την αψήφησαν χιλιάδες διαδηλωτές, οι οποίοι εισέβαλαν στο γραφείο του στην πρωτεύουσα της Σρι Λάνκα, Κολόμπο.
Ακόμα, σε τηλεοπτικό μήνυμά του που μεταδόθηκε την Παρασκευή (15/07), ο Ρανίλ Γουϊκρεμεσίνγκε αποκάλεσε τους διαδηλωτές ως «φασίστες», με τους πολίτες να τον θεωρούν ότι είναι πολύ κοντά στον Γκοταμπάγια Ραγιαπάκσε και θέλουν να φύγει και αυτός από την εξουσία. Μάλιστα, η ιδιωτική κατοικία του νέου προσωρινού Προέδρου της Σρι Λάνκα πυρπολήθηκε κατά τη διάρκεια των ταραχών, οι οποίες σημειώθηκαν πριν από μία εβδομάδα, αλλά ο ίδιος δεν βρισκόταν στο σπίτι του εκείνη τη στιγμή.
Γιατί η Σρι Λάνκα βυθίστηκε στην οικονομική κρίση
Η κυβέρνηση της Σρι Λάνκα επέρριψε την ευθύνη για την οικονομική κρίση στην πανδημία του κορονοϊού, η οποία επηρέασε σοβαρά το τουριστικό εμπόριο της Σρι Λάνκα, που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα έσοδα σε ξένο νόμισμα. Ακόμα, επισημάνθηκε ότι οι τουρίστες φοβήθηκαν να ταξιδέψουν στην ασιατική νησιωτική χώρα εξαιτίας μιας σειράς θανατηφόρων βομβιστικών επιθέσεων, οι οποίες σημειώθηκαν το 2019. Ωστόσο, πολλοί εμπειρογνώμονες κατηγορούν την κακή οικονομική κακοδιαχείριση του τέως Προέδρου, Γκοταμπάγια Ραγιαπάκσε, για την οικονομική κατάσταση που έχει περιέλθει η Σρι Λάνκα.
Μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου, το 2009, η Σρι Λάνκα επέλεξε να επικεντρωθεί στην παροχή αγαθών στην εγχώρια αγορά της αντί να προσπαθήσει να ενισχύσει το εξωτερικό εμπόριο. Αυτό σήμαινε ότι τα έσοδά της από τις εξαγωγές προς άλλες χώρες παρέμειναν χαμηλά, ενώ τα χρέη της για τις εισαγωγές συνέχισαν να αυξάνονται. Έτσι, η Σρι Λάνκα εισάγει πλέον 3 δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερα απ’ όσα εξάγει κάθε χρόνο και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχει ξεμείνει από συνάλλαγμα. Η χώρα είχε, στα τέλη του 2019, συναλλαγματικά αποθέματα ύψους 7,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία έχουν μειωθεί σε περίπου 250 εκατομμύρια δολάρια.
Ο Γκοταμπάγια Ραγιαπάκσε επικρίθηκε, ακόμα, και για τις μεγάλες φορολογικές περικοπές που εισήγαγε το 2019, οι οποίες είχαν ως συνέπεια την απώλεια εσόδων άνω των 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως για την κυβέρνηση της Σρι Λάνκα. Επισημαίνεται πως όταν οι ελλείψεις συναλλάγματος της Σρι Λάνκα έγιναν σοβαρό πρόβλημα, δηλαδή στις αρχές του 2021, η κυβέρνηση προσπάθησε να τις περιορίσει απαγορεύοντας τις εισαγωγές χημικών λιπασμάτων. Μάλιστα, οι αξιωματούχοι είπαν στους αγρότες να χρησιμοποιούν οργανικά λιπάσματα τοπικής προέλευσης. Έτσι, πολλές καλλιέργειες δεν απέδωσαν και η Σρι Λάνκα αναγκάστηκε να συμπληρώσει τα αποθέματά της σε τρόφιμα από το εξωτερικό, γεγονός που επιδείνωσε ακόμα περισσότερο την έλλειψη συναλλάγματος.
Μεγάλες διαδηλώσεις και πληθωρισμός πάνω από 50%
Οι διαμαρτυρίες άρχισαν στο Κολόμπο τον Απρίλιο και εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα μιας και οι πολίτες προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με καθημερινές διακοπές ρεύματος και ελλείψεις σε βασικά αγαθά, όπως είναι τα καύσιμα, τα τρόφιμα και τα φάρμακα εφόσον ο πληθωρισμός ξεπερνά το 50%.
Πληθωρισμός στη Σρι Λάνκα από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2022 • Πηγή: Κυβέρνηση της Σρι Λάνκα / BBC
Η χώρα δεν έχει αρκετά καύσιμα για βασικές υπηρεσίες, όπως είναι τα λεωφορεία, τα τρένα και τα ασθενοφόρα, με τους αξιωματούχους να υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει αρκετό συνάλλαγμα προκειμένου η Σρι Λάνκα να εισάγει περισσότερα. Έτσι, λοιπόν, οι συγκεκριμένες ελλείψεις προκάλεσαν δραματική αύξηση των τιμών της βενζίνης και του ντίζελ και, στα τέλη Ιουνίου, η κυβέρνηση απαγόρευσε την πώλησή τους για μη απαραίτητα οχήματα για δύο εβδομάδες, με σχετικούς περιορισμούς να παραμένουν σε ισχύ. Ακόμα, τα σχολεία έκλεισαν και ζητήθηκε από τους πολίτες να εργάζονται από το σπίτι για να βοηθήσουν στη διατήρηση των αποθεμάτων.
Επισημαίνεται ότι η Σρι Λάνκα δεν είναι σε θέση να αγοράσει τα αγαθά που χρειάζεται από το εξωτερικό και, τον Μάιο, απέτυχε να πληρώσει τόκους για το εξωτερικό της χρέος για πρώτη φορά στην ιστορία της. Ως εκ τούτου, η φήμη της χώρας στους κύκλους των επενδυτών πλήττεται σοβαρά, καθιστώντας δυσκολότερο γι’ αυτήν να δανειστεί τα χρήματα που χρειάζεται από τις διεθνείς αγορές.
Το σχέδιο για να ξεπεραστεί η οικονομική κρίση
Η Σρι Λάνκα χρωστά περισσότερα από 51 δισεκατομμύρια δολάρια σε ξένους δανειστές, συμπεριλαμβανομένων 6,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Κίνα, η οποία έχει αρχίσει συζητήσεις για την αναδιάρθρωση των δανείων της. Ακόμα, η ομάδα των G7 (Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ιταλία, Καναδάς) έχει δηλώσει ότι υποστηρίζει τις προσπάθειες της Σρι Λάνκα να μειώσει το χρέος της.
Από την πλευρά της, σύμφωνα με σχετική δημοσίευση του BBC, η Παγκόσμια Τράπεζα έχει συμφωνήσει να δανείσει 600 εκατομμύρια δολάρια στη Σρι Λάνκα και η Ινδία έχει προσφέρει τουλάχιστον 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια. Το ΔΝΤ, επίσης, συζητά ένα πιθανό δάνειο ύψους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Παρ’ όλα αυτά, το εν λόγω σχέδιο θα απαιτούσε μια σταθερή κυβέρνηση που θα μπορούσε να αυξήσει τα επιτόκια και τους φόρους για να συμβάλει στη χρηματοδότηση της χώρας, οπότε οποιαδήποτε διάσωση μπορεί να καθυστερήσει μέχρι επιτευχθεί το κατάλληλο πολιτικό σχήμα.
Ο Ρανίλ Γουϊκρεμεσίνγκε έχει ήδη δηλώσει ότι η κυβέρνηση θα τυπώσει χρήμα για να πληρώσει τους μισθούς των υπαλλήλων, αλλά προειδοποίησε ότι αυτό είναι πιθανό να ενισχύσει τον πληθωρισμό και να οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση των τιμών. Ακόμα, ο ίδιος ανέφερε ότι η κρατική αεροπορική εταιρεία, Sri Lankan Airlines, θα μπορούσε να ιδιωτικοποιηθεί. Ακόμα, η χώρα έχει ζητήσει από τη Ρωσία και το Κατάρ να της προμηθεύουν πετρέλαιο σε χαμηλές τιμές και έτσι να συμβάλουν στη μείωση του κόστους της βενζίνης.
