Ενεργειακή συνεργασία ΗΠΑ – Τουρκίας, ανακοίνωσε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης που είχε με τον Αμερικανό ομόλογό του, ενώ η πώληση F16 στην Άγκυρα φαίνεται ότι ήρθε ακόμη πιο κοντά με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να βάζει την… υπογραφή του.
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, τόνισε ότι «το αίτημα της Τουρκίας για F-16 και η ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ δεν σχετίζονται» και ότι «το Κογκρέσο δεν πρέπει να τα παρουσιάζει ως σχετιζόμενα». Την ίδια στιγμή όμως με ανακοίνωσή του το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε ότι οι υπάρχουσες κυρώσεις δεν απαγορεύουν την πώληση των F16 στην Τουρκία σημειώνοντας: «Οι υπάρχουσες κύρωσες του νόμου CAATSA επιτρέπουν την πώληση των F-16 στην Τουρκία υπό την προϋπόθεση η τουρκική αμυντική βιομηχανία δεν θα είναι συμβαλλόμενο μέρος στην αμυντική σύμβαση, διευκρινίζει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ».
Ειδικότερα, απαντώντας σε ερώτηση της ΕΡΤ, εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών υπενθύμισε ότι βάσει της νομοθεσίας, οι κυρώσεις δεν επιβάλλονται εναντίον χωρών αλλά εναντίον οντοτήτων και ιδιωτών. Όπως εξήγησε, στην περίπτωση της Τουρκίας οι κυρώσεις στόχευαν την Προεδρία Αμυντικής Βιομηχανίας (SSB) καθώς και τέσσερις υπαλλήλους της.
Με αυτό το δεδομένο, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ υποστήριξε ότι οι κυρώσεις CAATSA επιτρέπουν την πώληση των F-16 υπό την προϋπόθεση ότι η SSB δεν θα είναι συμβαλλόμενο μέρος στη συναλλαγή. Στην απάντηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σημειώνεται ότι το όνομα της SSB έχει αλλάξει σε «Υπηρεσία Αμυντικής Βιομηχανίας». Ωστόσο, δεν διευκρινίζεται εάν η τουρκική αμυντική βιομηχανία μπορεί να συμμετέχει στη σύμβαση με το νέο όνομα της. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι κατέφθασε στην Ουάσιγκτον υψηλόβαθμη αντιπροσωπεία της «Υπηρεσίας Αμυντικής Βιομηχανίας», η οποία πραγματοποίησε συναντήσεις στο Πεντάγωνο στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης που πραγματοποιεί ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών στην αμερικανική πρωτεύουσα.
«Νεύμα» Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την πώληση F16
Στην απάντηση του για το εάν οι υπάρχουσες κυρώσεις CAATSA καλύπτουν μια ενδεχόμενη αμυντική συναλλαγή για τα F-16, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε ότι «το άρθρο 231 του CAATSA (Νόμος για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής μέσω Κυρώσεων) απαιτεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιβάλλουν υποχρεωτικές κυρώσεις σε κάθε οντότητα ή άτομο που διαπιστώνεται ότι εν γνώσει του έχει συμμετάσχει σε σημαντική συναλλαγή με τον αμυντικό τομέα ή τις υπηρεσίες πληροφοριών της Ρωσίας. Οι κυρώσεις δεν επιβάλλονται σε χώρες, αλλά σε συγκεκριμένες οντότητες ή ιδιώτες που εν γνώσει τους συμμετέχουν σε μια τέτοια συναλλαγή. Στην περίπτωση της Τουρκίας, επιβάλαμε κυρώσεις βάσει του άρθρου 231 του νόμου CAATSA τον Δεκέμβριο του 2020 στην Προεδρία Αμυντικής Βιομηχανίας (SSB) της Τουρκίας. Οι κυρώσεις σε βάρος της SSB περιλάμβαναν απαγόρευση οποιωνδήποτε νέων αδειών για αμερικανικές εξαγωγές προς την SSB και τον αποκλεισμό των περιουσιακών στοιχείων τεσσάρων υπαλλήλων της SSB. (Σημείωση: Το όνομα της SSB άλλαξε στη συνέχεια σε «Υπηρεσία Αμυντικής Βιομηχανίας»). Η πώληση των F-16 στην Τουρκία δεν απαγορεύεται από αυτές τις κυρώσεις CAATSA, υπό την προϋπόθεση ότι η SSB δεν θα είναι συμβαλλόμενο μέρος στη συναλλαγή».
Παράλληλα, κατά τον κ. Τσαβούσογλου υπήρξε συμφωνία με τις ΗΠΑ να αναπτύξουν την ενεργειακή συνεργασία των δύο χωρών και υπογράμμισε ότι έκανε πρόταση στις ΗΠΑ να θεσμοθετηθούν οι συναντήσεις του Στρατηγικού Μηχανισμού Τουρκίας-ΗΠΑ και να συναντώνται τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο.
Όπως συμπλήρωσε «η Τουρκία είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ για να επικεντρωθούν από κοινού εκ νέου στη Συρία» ενώ κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι δεν τήρησαν ορισμένες από τις προηγούμενες υποσχέσεις τους.
Τα κυριότερα σημεία από τις δηλώσεις Τσαβούσογλου:
«Είχαμε μια πολύ παραγωγική συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ. Συζητήσαμε όλες τις πτυχές των διμερών σχέσεων.
-Υπάρχουν θέματα μεταξύ μας που δεν έχουν λυθεί εδώ και χρόνια. Είχαμε προτάσεις για λύση. Η αγορά του F-16 ήταν ένα από τα σημαντικά μας θέματα, λάβαμε σημαντικές πληροφορίες για την κυβέρνηση Μπάιντεν και τη διαδικασία που λειτούργησε με το Κογκρέσο. Το θέμα των F-16 είναι σημαντικό όχι μόνο για εμάς, αλλά και για το ΝΑΤΟ. Εάν η διοίκηση παραμείνει ισχυρή, η απόφαση θα ψηφιστεί από το Κογκρέσο.
-Λέμε ότι το αίτημα της Τουρκίας για F-16 και η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ δεν σχετίζονται και το Κογκρέσο δεν πρέπει να τα εμφανίσει ως σχετιζόμενα.
-Συμφωνήσαμε να αναπτύξουμε περαιτέρω την ενεργειακή μας συνεργασία. Θα εστιάσουμε περισσότερο σε αυτό το θέμα στο μέλλον.
-Συζητήσαμε επίσης τη διαδικασία ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Συγκεκριμένα, αναφέραμε ότι η Σουηδία βρίσκεται στην αρχή του δρόμου.
-Δηλώσαμε ότι θέλουμε να σταματήσει η υποστήριξη των ΗΠΑ στην τρομοκρατική οργάνωση PKK/YPG.
-Μιλήσαμε επίσης με τους πολίτες μας για τις καθυστερήσεις που προκαλούν οι ΗΠΑ στις διαδικασίες έκδοσης βίζας. Αν και έχει σημειωθεί κάποια βελτίωση σε αυτό το θέμα, το πρόβλημα εξακολουθεί να υφίσταται.
-Μιλήσαμε τέλος για την κατάσταση στην Ουκρανία, τη Συρία, την Ανατολική Μεσόγειο, το Αφγανιστάν, την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν.
Η Ελλάδα στο μενού
Ο κ. Τσαβούσογλου τόνισε επίσης ότι «είπαμε στις ΗΠΑ ότι η ισορροπία στις σχέσεις Τουρκίας – Ελλάδας έχει επιδεινωθεί υπέρ τους. Βλέπουμε» πρόσθεσε ότι «η ισορροπία Τουρκίας-Ελλάδας έχει επιδεινωθεί στην πράξη. Δεν αναφέρομαι μόνο στη διαδικασία αγοράς των F-16. Η Ελλάδα στέλνει όπλα που προμηθεύονται οι ΗΠΑ στα αποστρατικοποιημένα νησιά και δεν έχουμε δει καμία δήλωση από τις ΗΠΑ. Λέμε ότι οι ΗΠΑ πρέπει να είναι ισορροπημένες σε αυτές τις σχέσεις» με τον Μπλίνκεν να απαντά «Διατηρούμε αυτή την ισορροπία».
Η Κοινή δήλωση για τον Στρατηγικό Μηχανισμό Τουρκίας – ΗΠΑ
Ο Υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου Mevlüt Çavuşoğlu και ο Υπουργός Εξωτερικών Antony J. Blinken πραγματοποίησαν την τέταρτη συνάντηση του Στρατηγικού Μηχανισμού Τουρκίας-ΗΠΑ στις 18 Ιανουαρίου 2023 στην Ουάσιγκτον. Ο Τούρκος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Sedat Önal συναντήθηκε επίσης με την υφυπουργό Εξωτερικών για Πολιτικές Υποθέσεις Victoria Nuland υπό την αιγίδα του Στρατηγικού Μηχανισμού. Οι δύο πλευρές διεξήγαγαν εκτενή διάλογο για ένα ευρύ φάσμα τομέων διμερούς συνεργασίας και τόνισαν τη σημασία της εταιρικής μας σχέσης ως σύμμαχοι του ΝΑΤΟ.
Ο Υπουργός Çavuşoğlu και ο Υπουργός Blinken επανέλαβαν τη δέσμευσή τους για μια συγκεκριμένη και προσανατολισμένη στα αποτελέσματα θετική διμερή ατζέντα. Συζήτησαν την ενίσχυση της αμυντικής εταιρικής σχέσης Τουρκίας-ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του εκσυγχρονισμού του στόλου των F-16 της Τουρκίας.
Ο Υπουργός Çavuşoğlu και ο Υπουργός Blinken υπογράμμισαν την απερίφραστη υποστήριξή τους στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας έναντι του απαράδεκτου πολέμου της Ρωσίας και επιβεβαίωσαν την υποστήριξή τους στην εξεύρεση λύσης για τον τερματισμό του πολέμου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ευχαρίστησαν την Τουρκική Δημοκρατία για τον ρόλο της στη διαμεσολάβηση της Πρωτοβουλίας για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας και οι δύο πλευρές σχεδίασαν την ανάγκη να λειτουργήσει αυτός ο σωτήριος μηχανισμός με τον ρυθμό που απαιτείται για την κάλυψη της παγκόσμιας ζήτησης σιτηρών.
Ο Υπουργός Çavuşoğlu και ο Υπουργός Blinken αποφάσισαν να αυξήσουν τον συντονισμό και τη συνεργασία για την προώθηση της ειρήνης στον Νότιο Καύκασο.
Ο Υπουργός Çavuşoğlu και ο Υπουργός Blinken συζήτησαν τρόπους ενίσχυσης του συντονισμού και της αλληλεγγύης του ΝΑΤΟ απέναντι στις τρέχουσες απειλές και προκλήσεις. Επαναβεβαίωσαν τη μακροχρόνια δέσμευσή τους στη συλλογική άμυνα ως Σύμμαχοι, καθώς και στην πολιτική ανοικτών θυρών του ΝΑΤΟ. Συζήτησαν την εφαρμογή του τριμερούς μνημονίου που υπέγραψαν η Φινλανδία, η Σουηδία και η Τουρκική Δημοκρατία για την προώθηση της αίτησης της Φινλανδίας και της Σουηδίας να ενταχθούν στη Συμμαχία του ΝΑΤΟ.
Ο Υπουργός Çavuşoğlu και ο Υπουργός Blinken συζήτησαν την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και συμφώνησαν στη σημασία της διατήρησης της σταθερότητας και των διαύλων επικοινωνίας.
Çavuşoğlu και Blinken επανέλαβαν την ανάγκη καταπολέμησης της τρομοκρατίας σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της. Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκική Δημοκρατία και οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν διαβουλεύσεις για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στο πλαίσιο του Στρατηγικού Μηχανισμού, βασιζόμενες στην προϋπάρχουσα συνεργασία μέσω της επιβολής του νόμου και της ανταλλαγής πληροφοριών. Ο Υπουργός καταδίκασε για άλλη μια φορά την τρομοκρατική επίθεση της 13ης Νοεμβρίου 2022 στην Κωνσταντινούπολη και επιβεβαίωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συμπαραστέκονται στην Τουρκία στον αγώνα της κατά της τρομοκρατίας. Και οι δύο πλευρές σχεδίαζαν να διατηρήσουν στενό συντονισμό και συνεργασία στις προσπάθειες καταπολέμησης των τρομοκρατικών οργανώσεων, ιδίως του ISIS/Daesh και του PKK.
Συζήτησαν όλες τις πτυχές της συριακής κρίσης και επανέλαβαν τη δέσμευση της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών σε μια πολιτική διαδικασία υπό την ηγεσία της Συρίας σύμφωνα με την απόφαση 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Χαιρέτισαν την πρόσφατη ψηφοφορία του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την επέκταση της διασυνοριακής παράδοσης ανθρωπιστικής βοήθειας στη Συρία. Οι δύο πλευρές ασχολήθηκαν επίσης με ευρύτερα ζητήματα στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης οικοδόμησης περιφερειακής σταθερότητας και συνδέσεων μέσω αυξημένης οικονομικής συνεργασίας και συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας.
Ο Υπουργός Çavuşoğlu και ο Υπουργός Blinken εκτίμησαν τη συνεχή ανάπτυξη των διμερών εμπορικών σχέσεων Τουρκίας-ΗΠΑ. Επιβεβαίωσαν τη σημασία της οικονομικής συνεργασίας και της αξιοποίησης των υφιστάμενων διμερών φόρουμ για τη στήριξη των περιφερειακών και παγκόσμιων οικονομικών ευκαιριών. Και οι δύο πλευρές ενέκριναν έναν διάλογο για το κλίμα και την ενέργεια για την προώθηση της ενεργειακής ασφάλειας και της μετάβασης προς ένα καθαρότερο ενεργειακό μέλλον.
Αποφάσισαν να συνεχίσουν τη δέσμευσή τους υπό την αιγίδα του Στρατηγικού Μηχανισμού για να επανεξετάσουν την πρόοδο και να διατηρήσουν τη δυναμική της θετικής διμερούς ατζέντας τους. Οι δύο πλευρές χαιρετίζουν την αύξηση των διμερών συναντήσεων, μεταξύ άλλων σε ανώτατο επίπεδο, στο πλαίσιο του Στρατηγικού Μηχανισμού.
Νωρίτερα κατά τις δηλώσεις τους μπροστά στις κάμερες και πριν ξεκινήσει η συνάντηση φάνηκε ότι η συζήτηση θα ήταν εφ όλης της ύλης.
«Καίει» την Τουρκία η πώληση F-16
Όπως τόνισε ο Τούρκος ΥΠΕΞ «πέρυσι, ο όγκος των εμπορικών μας συναλλαγών ξεπέρασε τα 30 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο στόχος μας είναι 100 δισεκατομμύρια δολάρια και, όπως συζήτησαν οι ομάδες μας, υπάρχουν ευκαιρίες στους τομείς της ενέργειας και των επενδύσεων. Φυσικά, θα συζητήσουμε επίσης τη διμερή αμυντική μας συνεργασία, ιδίως το αίτημά μας για F-16».
Δηλώνοντας ότι το αίτημα της Τουρκίας για τα F-16 είναι σημαντικό όχι μόνο για την Τουρκία αλλά και για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, ο Τσαβούσογλου τόνισε ότι «αναμένουμε ότι θα εγκριθεί σύμφωνα με τη συνεργασία μας και τα κοινά στρατηγικά συμφέροντα».
Ο Τσαβούσογλου δήλωσε ότι κατά τη διάρκεια της συνάντησης θα συζητηθούν επίσης η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, ιδίως της τρομοκρατικής οργάνωσης PKK, και οι εξελίξεις στη Συρία, την Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τον Καύκασο.
Από την άλλη πλευρά, ο Μπλίνκεν τόνισε τη σημασία των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και των ΗΠΑ, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ των δύο χωρών ως συμμάχων σε ορισμένα θέματα.
Τονίζοντας ότι εκτιμούν τον ρόλο της Τουρκίας στη συμφωνία για τον διάδρομο των σιτηρών στη Μαύρη Θάλασσα, ο Μπιλίνκεν επισήμανε ότι θα συζητήσουν πολλές προκλήσεις στην περιοχή, ιδίως την Ουκρανία, και τη συνεργασία Τουρκίας-ΗΠΑ ως δύο συμμάχων
