Οι δηλώσεις του Κροάτη Προέδρου Ζόραν Μιλάνοβιτς, για την σύλληψη των Κροατών οπαδών που προκάλεσαν εκτεταμένα επεισόδια και τον θάνατο του Μιχάλη Κατσουρή, προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις στην Ελλάδα, τόσο στην κοινή γνώμη όσο και στην Κυβέρνηση.
Ο 57χρονος Σοσιαλιστής Πρόεδρος της Κροατίας, σχολιάζοντας σε δημοσιογράφους τα όσα έγιναν στη Νέα Φιλαδέλφεια, έκανε στην ουσία παρέμβαση στα εσωτερικά μιας χώρας που είναι σύμμαχος και εταίρος στην ΕΕ λέγοντας ότι «αν η ελληνική κυβέρνηση μπορούσε να τους κρατήσει και τους 100 μέσω κάποιου είδους «τεχνητής κράτησης», αυτό θα είχε στοιχεία βεντέτας ή απόδοσης συλλογικής ευθύνης. Περιμένω ότι πολύ σύντομα θα λογοδοτήσουν οι πραγματικά υπεύθυνοι», προτρέποντας να αφεθούν ελεύθεροι οι κρατούμενοι αλλιώς θα θεωρεί η Ελλάδα δικτατορία.
«Τώρα πρέπει να αφεθούν ελεύθεροι οι περισσότεροι. Αν τους κρατήσουν όλους, είναι de facto στρατιωτικός νόμος, δεν μπορείς να τους κρατήσεις όλους», είπε π Μιλάνοβιτς.
Ο πρώην Πρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Κροατίας και μετέπειτα Πρωθυπουργός της χώρας, ανέλαβε ως 5ος Πρόεδρος στις 19 Φεβρουαρίου 2020, κερδίζοντας στο δεύτερο γύρο την εν ενεργεία Προέδρο Κολίντα Γκραμπάρ-Κιτάροβιτς. Προηγουμένως, μεταξύ Πρωθυπουργίας και Προεδρίας, είχε διατελέσει σύμβουλος του Αλβανού Πρωθυπουργού Έντι Ράμα.
Παρότι η θητεία του ως Πρωθυπουργός της Κροατίας στέφθηκε από αρκετές επιτυχίες, όπως η είσοδος της χώρας στην ΕΕ, μετά την απόρριψη στη μεγαλύτερη διεύρυνση της Ένωσης του 2008, η Προεδρία του διακρίνεται από αλλοπρόσαλλες δηλώσεις προκαλώντας διπλωματικά επεισόδια με γειτονικές και μη χώρες αλλά και σκληρές κόντρες με τον Πρωθυπουργό της χώρας Αντρέι Πλένκοβιτς.
Γνωστός για την σκληρή γλώσσα που χρησιμοποιεί αλλά και τις πολλές ύβρεις που εκτοξεύει εναντίον των πολιτικών του αντιπάλων, ακόμα και ξένων Προέδρων και Πρωθυπουργών, από τις πρώτες ώρες που εκλέχτηκε Πρόεδρος της Κροατίας έδειξε τις προθέσεις του.
Έτσι η ορκωμοσία του νέου Προέδρου, για πρώτη φορά στη σύντομη ιστορία της Κροατίας, δεν πραγματοποιήθηκε στην πλατεία του Αγίου Μάρκου στο κέντρο της πόλης του Ζάγκρεμπ, όπου βρίσκονται το κοινοβούλιο και τα κυβερνητικά κτίρια, αλλά κάλεσε μόνο 40 άτομα, συμπεριλαμβανομένων κρατικών αξιωματούχων, πρώην προέδρων, της οικογένειάς του και μελών της προεκλογικής του ομάδας.
Αυτή ήταν επίσης η πρώτη φορά που αρχηγοί κομμάτων, διπλωμάτες και αξιωματούχοι της εκκλησίας δεν παρευρέθηκαν σε προεδρική ορκωμοσία. Επιπλέον επέλεξε μια ελεύθερη απόδοση του εθνικού ύμνου από τη διάσημη ντίβα της ποπ και της τζαζ της Κροατίας, Τζόσιπα Λίσατς, συνοδευόμενη από πιανίστα, προκαλώντας άμεσα αρνητικά σχόλια.
Στη συνέχεια έχοντας ακυρώσει μια επίσκεψη του στη Ρωσία το 2020 για την Ημέρα της Νίκης, εν μέσω κορονοϊού, το δίμηνο Σεπτεμβρίου Οκτωβρίου ενεπλάκη σε λεκτική αντιπαράθεση με ορισμένους εξέχοντες Κροάτες πολιτικούς, πολιτικούς αναλυτές και δημοσιογράφους, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού ρέι Πλένκοβιτς εκφράζοντας την αντίθεσή του στο lockown και την απαγόρευση κυκλοφορίας, καθώς είπε ότι θα συλλάβει και θα βάλει σε ένα αστυνομικό φορτηγάκι όσους θέλουν απαγόρευση κυκλοφορίας και λουκέτο.
Τον Ιανουάριο του 2021, αρνήθηκε να συμμετάσχει σε μια τελετή μνήμης για την επιχείρηση Maslenica του 1993, επειδή επρόκειτο να επιδειχθούν τα σύμβολα των Κροατικών Δυνάμεων Άμυνας[135].
Τον Σεπτέμβριο του 2021, ο Μιλάνοβιτς εξέφρασε δημοσίως την άποψή του ότι οι Μπουνιέβτσι είναι Κροάτες. Το εθνικό συμβούλιο των Μπουνιέβτσι απάντησε σκληρά στις δηλώσεις του, δηλώνοντας ότι οι Μπουνιέβτσι ζουν στη Σουμπότιτσα εδώ και 350 χρόνια και ότι η διαφορά μεταξύ Μπουνιέβτσι και Κροατών πιστοποιείται σαφώς από ιστορικές πηγές, καθώς θεωρούν ότι είναι Σέρβοι.
Ο Μιλάνοβιτς τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, προκάλεσε την αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών της Αυστρίας το οποίο κάλεσε τον Κροάτη πρεσβευτή στη Βιέννη, για να δώσει εξηγήσεις, αφού ο Κροάτης Πρόεδρος συνέκρινε το lockdown στην Αυστρία με τις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν την εποχή του ναζισμού.
Τον Δεκέμβριο του 2021, ο Μιλάνοβιτς επέκρινε την επίσκεψη του πρωθυπουργού Πλένκοβιτς στην Ουκρανία που έγινε στην αρχή μιας νέας κλιμάκωσης της κρίσης για την Ουκρανία, χαρακτηρίζοντάς την «απλό τσαρλατανισμό» με τον πρωθυπουργό να απαντά λέγοντας ότι η κυβέρνηση επιδιώκει να διατηρήσει καλές σχέσεις και με τη Ρωσία.
Άμεση και σκληρή ήταν η αντίδραση από την κυβέρνηση της Ουκρανίας για τις δηλώσεις Μιλάνοβιτς στις 25 Ιανουαρίου 2022 σχετικά με το ότι η Ουκρανία δεν είναι κατάλληλη για να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, καθώς και ότι η χώρα είναι διεφθαρμένη και ότι η Ρωσία αξίζει να της δοθεί ένας τρόπος να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της σε θέματα ασφάλειας.
Ο Μιλάνοβιτς αναφέρθηκε επίσης στην επανάσταση του Μαϊντάν στην Ουκρανία το 2014 χαρακτηρίζοντας το ως «πραξικόπημα» με το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας να καλεί την πρέσβειρα της Κροατίας για να υποβάλει διάβημα διαμαρτυρίας. Ο δε πρωθυπουργός της Κροατίας αντέδρασε λέγοντας ότι ακούγοντας τις δηλώσεις Μιλάνοβιτς νόμιζε ότι τις έλεγε «κάποιος Ρώσος αξιωματούχος» ζητώντας επίσης συγγνώμη από την Ουκρανία και επανέλαβε ότι η Κροατία υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.
Σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο RTL λίγο αργότερα, ο Μιλάνοβιτς αρνήθηκε να ζητήσει συγγνώμη και επιβεβαίωσε εκ νέου τη στάση του για την Ουκρανία και συνέχισε λέγοντας ότι πίστευε ότι ο πρωθυπουργός Αντρέι Πλένκοβιτς «συμπεριφέρθηκε σαν πράκτορας της Ουκρανίας» προσθέτοντας ότι «πρέπει να ανησυχεί κανείς όταν η Ουκρανία απειλεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα ή όταν η Ρωσία απειλεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα».
Την 1η Φεβρουαρίου 2022, καθώς ο υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου Μπεν Γουάλλας βρισκόταν στο Ζάγκρεμπ για μια συνάντηση με τον Κροάτη ομόλογό του, για να συζητήσουν την κατάσταση ασφαλείας που προκλήθηκε από την κρίση στην Ουκρανία, ο Μιλάνοβιτς δήλωσε στον Τύπο ότι πιστεύει ότι η Βρετανία «παραπλανά την Ουκρανία, την υποκινεί και την κρατά όμηρο της σχέσης μεταξύ του Λονδίνου, το οποίο έχει γίνει δύναμη δεύτερης τάξης, και της Ουάσιγκτον», είπε επίσης ότι η Ουκρανία “δεν θα ήταν ευτυχισμένη αν άκουγε το Λονδίνο” και εξέφρασε τη γνώμη ότι η ΕΕ δεν θα μπορούσε να απολαμβάνει σταθερότητα χωρίς διευθέτηση με τη Ρωσία.
Αντιδράσεις όμως προκάλεσαν και οι δηλώσεις του για τη σφαγή στη Μπούτσα καθώς όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους ο Μιλάνοβιτς απάντησε ότι «αυτό είναι πολύ μακριά, δεν γνωρίζω τίποτα γι’ αυτό. Οι Ρώσοι αποσύρθηκαν. Τι βρέθηκε εκεί, ποιος το βρήκε, από την κροατική εμπειρία, μη με ρωτάτε γι’ αυτό, να είστε προσεκτικοί». Με την ίδια ευκαιρία, είπε ότι η Ουκρανία δεν είναι ένα δημοκρατικό κράτος «αλλιώς θα είχαν [ήδη] αρχίσει διαπραγματεύσεις με την ΕΕ ή θα είχαν κάποιο καθεστώς [σύνδεσης].
Μετά τη συντριβή του Tu-141 στο Ζάγκρεμπ, ο Μιλάνοβιτς έδωσε εντολή να απαγορευτούν οι πτήσεις αεροσκαφών του ΝΑΤΟ πάνω από το Ζάγκρεμπ και άλλες πόλεις της Κροατίας, δηλώνοντας ότι οι πτήσεις αυτές «ενοχλούν τους πολίτες».
Με τον τρόπο αυτό, συνέχισε τη σύγκρουσή του με τον πρωθυπουργό Πλένκοβιτς, ο οποίος δήλωσε ότι οι πτήσεις αυτές υποτίθεται ότι στέλνουν το μήνυμα της «στρατηγικής εταιρικής σχέσης και της ασφάλειας των Κροατών πολιτών»
Αφού η ΕΕ ανακοίνωσε τη δυνατότητα εκπαίδευσης ουκρανικών στρατευμάτων στο έδαφός της, συμπεριλαμβανομένης της Κροατίας, ο Μιλάνοβιτς ανακοίνωσε ότι μπλοκάρει την απόφαση αυτή, διότι, σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό θα έφερνε τον πόλεμο στην Κροατία.
Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, ο Μιλάνοβιτς έκανε άλλη μια δήλωση που προκάλεσε και πάλι την Ουκρανία, λέγοντας ότι «Οι Ουστάσε[φασιστική και υπερεθνικιστική Κροατική οργάνωση] ήταν κύριοι σε σύγκριση με εκείνους που πολέμησαν με τον χαιρετισμό «Σλάβα Ουκρανία».
Ο Κροάτης Πρόεδρος είχε ζητήσει επίσης να μπλοκαριστεί η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ έως ότου αλλάξει ο εκλογικός νόμος στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ο οποίος θα επέτρεπε στους Βόσνιους να εκλέξουν ένα Κροάτη μέλος της Προεδρίας και Κροάτες αντιπροσώπους στη Βουλή των Λαών της Ομοσπονδίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Συνέχισε λέγοντας ότι θα χαρακτήριζε ως εθνικό προδότη κάθε βουλευτή στο κροατικό Sabor που αρνιόταν να ψηφίσει κατά της επέκτασης του ΝΑΤΟ. Αφού ο υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας Πέκα Χααβίστο δήλωσε ότι η χώρα του ήταν σοκαρισμένη από τις δηλώσεις του Μιλάνοβιτς, ο Κροάτης Πρόεδρος απάντησε κυνικά λέγοντας, «καλώς ήρθατε στο κλαμπ, κύριε υπουργέ Εξωτερικών. Έχουμε σοκαριστεί ήδη εδώ και αρκετά χρόνια από την άγνοια και την αγένειά σας».
Με όλα αυτά που κατάφερε να προκαλέσει ο Ζόραν Μιλάνοβιτς τα τρία χρόνια της θητείας του, μόνον αφελής δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Όμως ο κυνισμός που εκφράζει σίγουρα δεν κάνει καλό στην Κροατία.
