Αρκετοί Ουκρανοί αξιωματούχοι απολύθηκαν ή παραιτήθηκαν τις τελευταίες τέσσερις ημέρες εν μέσω καταγγελιών για διαφθορά, καθώς ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, επιχειρεί να υιοθετήσει μια προσέγγιση μηδενικής ανοχής.
Δεκαπέντε ανώτεροι αξιωματούχοι έχουν εγκαταλείψει τις θέσεις τους από το Σάββατο, έξι από τους οποίους έχουν κατηγορηθεί για διαφθορά από δημοσιογράφους και τις αρχές καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας.
Το κύμα ξεκίνησε το Σάββατο, όταν ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών της Ουκρανίας, Vasyl Lozinskyi, συνελήφθη από ερευνητές κατά της διαφθοράς και απολύθηκε από τη θέση του. Οι εισαγγελείς τον κατηγόρησαν ότι διόγκωσε την τιμή του χειμερινού εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένων των γεννητριών, και φέρεται να απέσπασε 400.000 δολάρια. Οι ερευνητές βρήκαν επίσης 38.000 δολάρια σε μετρητά στο γραφείο του.
Μετά τη σύλληψη του Lozinskyi, ο Ζελένσκι υποσχέθηκε στο νυχτερινό του διάγγελμα να υιοθετήσει προσέγγιση μηδενικής ανοχής στη διαφθορά, ένα πρόβλημα που μαστίζει την Ουκρανία από την ανεξαρτησία της.
«Θέλω να είναι ξεκάθαρο: δεν θα υπάρξει επιστροφή στον τρόπο που ήταν τα πράγματα», δήλωσε ο πρόεδρος της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με τον Guardian ο Ζελένσκι δήλωσε επίσης την Κυριακή ότι θα ληφθούν «αποφάσεις» για το θέμα της διαφθοράς αυτή την εβδομάδα, χωρίς να διευκρινίσει ποιες θα είναι αυτές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δηλώσει ότι η Ουκρανία πρέπει να πληροί τα πρότυπα κατά της διαφθοράς προτού γίνει μέλος της.
Μετά την ομιλία του Ζελένσκι, άλλοι τέσσερις ανώτεροι αξιωματούχοι που εμπλέκονται σε ξεχωριστά σκάνδαλα διαφθοράς έχουν απολυθεί ή παραιτηθεί.
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται ο Vyacheslav Shapovalov, αναπληρωτής υπουργός Άμυνας, υπό την εποπτεία του οποίου φέρεται να είχαν υπογραφεί υποτιθέμενα διογκωμένα συμβόλαια τροφίμων. Ο ίδιος δεν έχει παραδεχτεί κανένα αδίκημα. Ο Kyrylo Tymoshenko, ο αναπληρωτής επικεφαλής της προεδρικής διοίκησης της Ουκρανίας, ο οποίος καταγράφηκε από δημοσιογράφους να οδηγεί αυτοκίνητο που ανήκει σε επιφανείς Ουκρανούς επιχειρηματίες, έχει επίσης αρνηθεί κάθε αδίκημα. Ο Pavlo Halimon, αναπληρωτής επικεφαλής του πολιτικού κόμματος του Ζελένσκι, δεν έχει σχολιάσει τα πρόσφατα στοιχεία που παρουσίασαν δημοσιογράφοι ότι αγόρασε σπίτι στο Κίεβο πάνω από τις δυνατότητές του.
Εισαγγελέας πήγε διακοπές με Mercedes γνωστού επιχειρηματία
Απολύθηκε επίσης ο Oleksiy Symonenko, ο αναπληρωτής γενικός εισαγγελέας της Ουκρανίας, ο οποίος πήγε διακοπές στην Ισπανία στα τέλη Δεκεμβρίου με μια Mercedes που ανήκε σε εξέχοντα Ουκρανό επιχειρηματία. Ως απάντηση στο σκάνδαλο, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Ουκρανίας απαγόρευσε τη Δευτέρα σε αξιωματούχους να ταξιδεύουν στο εξωτερικό μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος, εκτός από εκείνους που βρίσκονται σε επίσημη αποστολή. Μέχρι τις αποφάσεις της Δευτέρας, οι άνδρες αξιωματούχοι θεωρούνταν εξαίρεση στην απαγόρευση εξόδου από τη χώρα για τους Ουκρανούς άνδρες στρατιωτικής ηλικίας.
Οι ανακατατάξεις συνεχίστηκαν το απόγευμα της Τρίτης με το υπουργικό συμβούλιο της Ουκρανίας να ανακοινώνει ότι πέντε περιφερειακοί επικεφαλής απολύθηκαν, εκ των οποίων μόνο ένας ερευνάται για διαφθορά, μαζί με άλλους τρεις αναπληρωτές υπουργούς και δύο επικεφαλής κρατικών υπηρεσιών – κανένας από τους οποίους δεν κατηγορείται για διαφθορά.
Ο κορυφαίος ακτιβιστής κατά της διαφθοράς Vitaliy Shabunin δήλωσε ότι η απόλυση όσων κατηγορούνται για διαφθορά αποτελεί απόδειξη ότι το νεοσύστατο σύστημα καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας λειτουργεί.
«Όχι μόνο το σύστημα καταπολέμησης της διαφθοράς λειτουργεί, αλλά και οι πολιτικοί μαθαίνουν να εργάζονται με νέο τρόπο», δήλωσε ο Shabunin. Ο Shabunin έφερε το παράδειγμα του Lozinskyi, το αφεντικό του οποίου, ο Oleksiy Kubrakov, υπουργός υποδομών, ζήτησε από το υπουργικό συμβούλιο να τον απολύσει μία ώρα μετά τη σύλληψή του και την έρευνα στο γραφείο του.
Ο Shabunin επέκρινε ωστόσο τον Ουκρανό υπουργό Άμυνας Oleksiy Reznikov, επειδή υπερασπίστηκε και δεν απέλυσε τον Shapovalov, τον αναπληρωτή υπουργό του, αρμόδιο για τα logistics, όταν το ουκρανικό δημοσίευμα ZN.UA δημοσίευσε συμβάσεις το Σάββατο που έδειχναν ότι η τιμή ορισμένων τροφίμων για τους στρατιώτες ήταν πολλαπλάσια από ό,τι σε ένα σούπερ μάρκετ.
Ο Shapovalov παραιτήθηκε την Τρίτη προκειμένου, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, να μην αποσταθεροποιήσει τον ουκρανικό στρατό εν μέσω των κατηγοριών που διατυπώθηκαν στο υπουργείο.
Ο Oleksiy Reznikov δήλωσε ότι οι ισχυρισμοί ήταν μέρος μιας πληροφοριακής επίθεσης κατά του υπουργείου και διέταξε τις υπηρεσίες ασφαλείας της Ουκρανίας να ερευνήσουν ποιος διέρρευσε τις συμβάσεις.
O Reznikov έχασε την εμπιστοσύνη των Ουκρανών
Ο Shabunin δήλωσε ότι το σύστημα διαφθοράς ήταν «πολύ πρωτόγονο» για να μην το καταλάβει το κοινό. Σύμφωνα με τα συμβόλαια που έλαβαν οι δημοσιογράφοι, ένα αυγό κόστιζε 17 ουκρανικά γρίβνα. Οι τιμές των αυγών, των πατατών και του λάχανου είναι γνωστές στην Ουκρανία, δήλωσε ο Shabunin, ο οποίος σημείωσε ότι οι τιμές χονδρικής πώλησης θα πρέπει να είναι χαμηλότερες από ό,τι στο σούπερ μάρκετ.
Το υπουργείο Άμυνας δεν έχει αρνηθεί τη γνησιότητα της σύμβασης, αλλά επιμένει ότι η αναγραφόμενη τιμή ήταν τεχνικό λάθος.
«Το κοινό έχει χάσει την εμπιστοσύνη του στον Reznikov», δήλωσε ο Shabunin. «Όλες οι (στρατιωτικές) συμβάσεις είναι μη δημόσιες λόγω του πολέμου και αυτό είναι φυσιολογικό … αλλά γιατί να τον πιστέψω τώρα ότι όλες οι τιμές στις άλλες συμβάσεις είναι εντάξει; Όλα έχουν να κάνουν με την εμπιστοσύνη».
Σε μια μακροσκελή απάντηση στη σελίδα του στο Facebook στα αγγλικά και στα ουκρανικά, ο Reznikov δεν αρνήθηκε τη γνησιότητα των συμβάσεων. Ωστόσο, δήλωσε ότι η τιμή των αυγών ήταν ένα τεχνικό σφάλμα που ανακαλύφθηκε τον Δεκέμβριο και ο υπεύθυνος του υπουργείου είχε τεθεί σε διαθεσιμότητα όταν διαπιστώθηκε. Είπε επίσης ότι ήταν πρόθυμος να συστήσει μια κοινοβουλευτική ερευνητική επιτροπή, καθώς ήταν «βέβαιος ότι (το υπουργείο) το είχε κάνει σωστά».
Ακανθώδες ζήτημα η διαφθορά
Η διαφθορά αποτελεί ακανθώδες ζήτημα για τους Ουκρανούς δημοσιογράφους και ακτιβιστές από την αρχή του πολέμου. Ανησυχούν ότι η δημοσιοποίηση στοιχείων για διαφθορά θα μπορούσε να βλάψει τη διεθνή υποστήριξη για την πολεμική προσπάθεια της χώρας τους.
Ο Shabunin δήλωσε ότι, μετά τον πόλεμο, έχει αναπτυχθεί ένα σιωπηλό συμβόλαιο μεταξύ ακτιβιστών και δημοσιογράφων και των αρχών. «Δεν θα επικρίνουμε τις αρχές όπως κάναμε πριν από τον πόλεμο, αλλά οι αρχές θα πρέπει σε αντάλλαγμα να αντιδρούν πολύ αποφασιστικά και γρήγορα σε οποιαδήποτε, ακόμη και μικρής κλίμακας, διαφθορά – όπως έκαναν στην περίπτωση [του Lozinskyi]. Εκεί, εκπλήρωσαν το κοινωνικό συμβόλαιο. Αλλά το υπουργείο Άμυνας δεν το έκανε».
Ο Shabunin πρόσθεσε ότι η απόλυση του Reznikov ήταν ο μόνος τρόπος για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στους δυτικούς εταίρους της Ουκρανίας.
Οι ΗΠΑ είναι μακράν ο μεγαλύτερος οικονομικός υποστηρικτής της Ουκρανίας. Η πρέσβειρά της στην Ουκρανία, Μπρίτζετ Μπρινκ, δήλωσε κατά τη διάρκεια διάσκεψης στο Κίεβο τη Δευτέρα: «Δεν μπορεί να υπάρχει θέση στη μελλοντική Ουκρανία για όσους χρησιμοποιούν κρατικούς πόρους για τον δικό τους πλουτισμό. Οι κρατικοί πόροι πρέπει να υπηρετούν τον λαό».
