Σε όλη την Ευρώπη, τα μέτρα κατά του κορονοϊού γίνονται ολοένα και πιο αυστηρά, αλλά αυτό δεν φαίνεται να εμποδίζει την συνεχόμενη αύξηση των κρουσμάτων. Δεν μπορούμε, παρά να αναρωτιόμαστε: Τελικά ακολουθεί κανείς τους κανόνες;
Η καθηγήτρια του UCL, Daisy Fancourt, αναλύει τα ευρήματα της σχετικής έρευνας -της οποίας ηγείτο- του έγκριτου βρετανικού πανεπιστημίου, που αφορά στο παραπάνω ερώτημα.
Όπως αναφέρει αρχικά:
«Η συμμόρφωση υπήρξε μια από τις πιο παρεξηγημένες έννοιες αυτής της πανδημίας. Κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος την άνοιξη, υπήρχε ανησυχία ότι ένα παρατεταμένο lockdown θα οδηγούσε σε “συμπεριφορική κόπωση” και θα μείωνε τη συμμόρφωση με τους κοινωνικούς περιορισμούς. Στην πραγματικότητα, η “συμπεριφορική κόπωση” δεν ήταν μια επιστημονική έννοια αλλά μια πολιτική. Κατά τη διάρκεια καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, οι άνθρωποι εμφανίζονται πραγματικά έτοιμοι να ενεργήσουν προς το συλλογικό συμφέρον, όπως είδαμε από τις θυσίες που έκαναν οι άνθρωποι την άνοιξη του 2020 σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο.»
Επισημαίνει, συνεχίζοντας, πως όταν το lockdown χαλάρωσε, η συμμόρφωση άρχισε να μειώνεται. Η ίδια το αποδίδει στο ότι εν μέρει, οι άνθρωποι ένιωσαν ότι η κατάσταση είναι ασφαλέστερη.
Όμως, συνεχίζει, συνέβαλαν και άλλοι παράγοντες. Οι ηλικιωμένοι ενήλικες και οι γυναίκες είναι συνήθως καλύτεροι στο να ακολουθούν κανόνες για να σταματήσουν την εξάπλωση ιών.
Η Daisy Fancourt αναφέρεται και στους προνομιούχους της καραντίνας. Όπως γράφει:
«Οι πιο προνομιούχοι στην κοινωνία (πλουσιότεροι και πιο μορφωμένοι) ήταν πιο συμμορφωμένοι κατά το πρώτο lockdown, καθώς τα προνόμιά τους υποστήριζαν την ικανότητά τους να ακολουθούν τους κανόνες: περισσότερες ευκαιρίες εργασίας από το σπίτι, ευρύχωρα σπίτια και κήποι, αλλά και ισχυρές υποδομές με καλά δίκτυα κοινωνικής υποστήριξης έως προγραμματισμένες παραδόσεις φαγητού».
Και συνεχίζει:
«Όμως, καθώς η πανδημία συνεχίζεται, τα ίδια προνόμια έχουν συσχετιστεί με υψηλότερη τάση για παράκαμψη των κανόνων. Το χρήμα αγοράζει διεξόδους από τους κοινωνικούς περιορισμούς, από τα δεύτερα σπίτια στη χώρα για να μπορούν να ξεφεύγουν (παίρνοντας μαζί τους και το νέο στέλεχος του κορονοϊού) μέχρι τις διακοπές στο εξωτερικό να αποφύγουν τα πιο αυστηρά μέτρα στο Ηνωμένο Βασίλειο».
Η καθηγήτρια του UCL παραπέμπει στο άρθρο της στη σχετική έρευνα, που συμπεραίνει πως κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, στη Βρετανία, η συμμόρφωση των πολιτών με τα μέτρα ήταν σχεδόν καθολική, αγγίζοντας το 97%.
Υπογραμμίζει δε τα εξής:
«Για πολλούς, οι νέοι κανόνες ήταν απλά πολύ περίπλοκοι για να τους κατανοήσουν. Οι συχνές αλλαγές στους κανόνες και η σύγχυση σχετικά με τις ημερομηνίες ανακοίνωσης (σε αντίθεση με τις ημερομηνίες εφαρμογής) επιδείνωσαν την κατάσταση. Η καλή θέληση μετατράπηκε σε θυμό και αναστάτωση. Η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της πανδημίας πήρε μια απότομη πτωτική στροφή, από την οποία δεν έχει ανακάμψει έκτοτε. Ως άνθρωποι, πρέπει να εμπιστευτούμε τις αρχές μας εάν θέλουμε να ακολουθήσουμε αυτό που μας λένε να κάνουμε.»
Το παράδειγμα του Βρετανού πολιτικού Dominic Cummings είναι χαρακτηριστικό: Ο ίδιος άνθρωπος που διαμόρφωσε τους κανόνες ήταν και αυτός που τους παραβίασε, προτιμώντας μια απόδραση στην εξοχή, παρά το συνετό lockdown στο Λονδίνο.
Δυστυχώς, ο Dominic Cummings δεν είναι ο μόνος. Υπουργοί, βουλευτές και παντός είδους εξέχοντα μέλη της παγκόσμιας κοινωνίας, έχουν φανεί να παρακάμπτουν ή ακόμα και να παραβιάζουν με θράσος τα μέτρα.
Γρήγορα, ο εχθρός δεν ήταν πια ο ιός, αλλά τα μέτρα που είχαν ληφθεί για να τον καταπολεμήσουν.
