Ουκρανία και Τουρκία συμπληρώνουν φέτος στις 3 Φεβρουαρίου 30 χρόνια διπλωματικών σχέσεων, με την Άγκυρα και το Κίεβο να πιστοποιούν την άριστη σχέση των δυο χωρών με την πολυαναμενόμενη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου που θα υπογραφεί, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Κίεβο, όπως δήλωσε την Τρίτη ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Η επίσκεψη του Ερντογάν, που αναμένεται την Πέμπτη, όταν και συμπληρώνονται τα 30 χρόνια διπλωματικών σχέσεων, αποσκοπεί ιδιαίτερα στην αποκλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας εν μέσω αντιπαράθεσης μετά τη συγκέντρωση δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών από τη Μόσχα κοντά στα σύνορα της Ουκρανίας τις τελευταίες εβδομάδες.
Ο Τούρκος Πρόεδρος, που δεν επιθυμεί πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας όπως δήλωσε την Τρίτη, αναμένει την επίσκεψη του Ρώσου Προέδρου στο εγγύς μέλλον.
Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου
«Παρέχουμε εγγυήσεις οικονομικής σταθερότητας για τη χώρα μας. Προετοιμαζόμαστε να στείλουμε ένα ισχυρό οικονομικό μήνυμα – να υπογράψουμε μέσα σε αυτές τις δύο ημέρες τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Τουρκία», δήλωσε ο Ζελένσκι ενώπιον των βουλευτών του Ουκρανικού Κοινοβουλίου Verkhovna Rada.
«Οι ομάδες μας εργάζονται, οπότε είμαι βέβαιος ότι θα συμφωνήσουμε σε όλα», σημείωσε ο Ζελένσκι.
Η Άγκυρα έχει καλές σχέσεις τόσο με το Κίεβο όσο και με τη Μόσχα, αλλά αντιτίθεται στη ρωσική πολιτική στη Συρία και τη Λιβύη, καθώς και στην προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας το 2014.
Παράλληλα με τη σφυρηλάτηση της συνεργασίας με τη Ρωσία στον τομέα της άμυνας και της ενέργειας, η Άγκυρα έχει ενισχύσει τη συνεργασία της και έχει επίσης πουλήσει πολεμικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία, τα γνωστά UAV Bayraktar.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters από Τούρκο αξιωματούχο τη Δευτέρα, «ο Ερντογάν θα μεταφέρει μηνύματα στον Ζελένσκι για τη διατήρηση της ειρήνης στην περιοχή και την αποτροπή της αύξησης της έντασης και της θερμής σύγκρουσης».
Την περασμένη εβδομάδα, ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Ρωσία δεν θα ήταν συνετό να επιτεθεί στην Ουκρανία και αν το κάνει, η Τουρκία θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο ως μέλος του ΝΑΤΟ.
Διμερείς σχέσεις
Οι διμερείς σχέσεις των δυο χωρών έχουν τις ρίζες τους στην πρώτη συμφωνία μεταξύ των λαών των δύο χωρών που υπογράφηκε το 1649 μεταξύ των Κοζάκων στην Ουκρανία και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Επίσης η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν μία από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισε τη Λαϊκή Δημοκρατία της Ουκρανίας το 1918, με τις δύο χώρες να ανοίγουν στη συνέχεια αμοιβαίες διπλωματικές αντιπροσωπείες.
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, στις 16 Δεκεμβρίου 1991, η Τουρκία έγινε μια από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν την Ουκρανία και στις 3 Φεβρουαρίου 1992 δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Η «Συμφωνία Φιλίας και Συνεργασίας μεταξύ της Δημοκρατίας της Τουρκίας και της Ουκρανίας» επικυρώθηκε το 1993.
Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών ανέβηκαν σε επίπεδο στρατηγικής εταιρικής σχέσης με τον μηχανισμό Στρατηγικού Συμβουλίου Υψηλού Επιπέδου που ιδρύθηκε το 2011.
Από το 2017, μεταξύ Τουρκίας και Ουκρανίας εφαρμόζεται απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης βίζας και τα ταξίδια γίνονται με τα δελτία ταυτότητας.
Αύξηση εμπορίου και αμυντική συνεργασία
Η επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου θεωρείται από τους επιχειρηματίες ότι ανοίγει το δρόμο για συνομιλίες σχετικά με την περαιτέρω συνεργασία και προσπάθειες για αύξηση στον διμερή όγκο εμπορίου, ο οποίος αυξήθηκε κατά 67% σε ετήσια βάση σε περίπου 7,42 δισ. δολάρια το 2021.
«Το ποσό εκτινάχθηκε από τα 4,68 δισ. δολάρια το 2020 και θα μπορούσε να εκτιναχθεί στα 10 δισ. δολάρια εντός δύο έως τριών ετών με μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου», δήλωσε ο Ρουζέν Τσετίν, επικεφαλής του Συμβουλίου Επιχειρηματικών Σχέσεων Τουρκίας-Ουκρανίας του Συμβουλίου Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων.
Ο Τσετίν μεταξύ άλλων δήλωσε ότι η Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίο αναμένεται να υπογραφεί στο περιθώριο της 10ης συνεδρίασης του Στρατηγικού Συμβουλίου Υψηλού Επιπέδου που θα πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ερντογάν, η οποία θα σηματοδοτήσει την 30ή επέτειο των διπλωματικών σχέσεων.
«Ερντογάν και Ζελένσκι έχουν θέσει ως στόχο ετήσιο όγκο εμπορίου 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι εξαγωγές της Τουρκίας αυξήθηκαν κατά 43% σε ετήσια βάση σε 2,9 δισ. δολάρια πέρυσι, από 2,1 δισ. δολάρια το 2020», δήλωσε ο Τσετίν στο πρακτορείο Αναντολού την Τρίτη, επικαλούμενος στοιχεία του Τουρκικού Στατιστικού Ινστιτούτου (TurkStat).
Οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 87% σε 4,52 δισ. δολάρια έναντι 2,59 δισ. δολαρίων το 2020. Οι δύο χώρες έχουν υψηλές ανταλλαγές, ιδίως στον χάλυβα, τα σκάφη αναψυχής, τη ναυτιλιακή βιομηχανία, τα έπιπλα, τις προμήθειες αυτοκινήτων, τα φρούτα και τα λαχανικά, καθώς και την αμυντική βιομηχανία.
«Εάν υπογραφεί η ΣΕΕ μεταξύ των δύο χωρών, ο όγκος των εμπορικών μας συναλλαγών θα αυξηθεί έως και 10 δισεκατομμύρια δολάρια, που είναι ένα σημαντικό ποσό, στα επόμενα δύο με τρία χρόνια», δήλωσε ο Τσετίν.
Περισσότεροι από 2 εκατομμύρια τουρίστες έφτασαν από την Ουκρανία στην Τουρκία το 2021, μια ετήσια αύξηση 106,5%, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, που αντανακλά μια ανάκαμψη καθώς ο αντίκτυπος του αρχικού κύματος των μέτρων για την πανδημία COVID-19 το 2020 είχε υποχωρήσει.
Ο Τσετίν σημείωσε την αυξανόμενη αμυντική συνεργασία, αναφέροντας τις εξαγωγές και τις συμφωνίες που έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια, τονίζοντας ότι θα υπάρξουν “σίγουρα” συνομιλίες και για αυτόν τον τομέα κατά την επίσκεψη του Ερντογάν.
Ο ουκρανικός στρατός διαθέτει στο δυναμικό του μη επανδρωμένα αεροσκάφη μάχης (UAV) Bayraktar TB2 τουρκικής κατασκευής. Το Κίεβο υπέγραψε επίσης σύμβαση για την αγορά πολεμικών πλοίων από την Τουρκία. Η Ουκρανία παρέχει στην Τουρκία σημαντικό εξοπλισμό και ανταλλακτικά, ιδίως κινητήρες ελικοπτέρων.
«Κανείς δεν είναι υπέρ της πολιτικής έντασης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Αυτή η ένταση θα μπορούσε αναπόφευκτα να επηρεάσει το εμπόριο μας», δήλωσε ο Τσετίν.
«Προς το παρόν δεν υπάρχουν προβλήματα στο εσωτερικό της Ουκρανίας. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ζητήματα που να έχουν επηρεάσει τις επιχειρηματικές μας διαπραγματεύσεις, τις σχέσεις και τις επενδύσεις μας. Δεν νομίζω ότι θα υπάρξουν ούτε και θα υπάρξουν, διότι αυτό το ζήτημα θα μπορούσε να επιλυθεί στο τρίγωνο Ρωσίας, Ουκρανίας και Τουρκίας», είπε ο Τσετίν, προσθέτοντας ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι αυτός που μπορεί να συμφωνήσει καλύτερα με τις δύο πλευρές σε αυτό το θέμα».
