Η Λιθουανία απαγόρευσε τη σιδηροδρομική διαμετακόμιση εμπορευμάτων που υπόκεινται σε κυρώσεις μεταξύ της ρωσικής ηπειρωτικής χώρας και του θύλακα του Καλίνινγκραντ, μεταξύ της Πολωνίας και της Λιθουανίας στις ακτές της Βαλτικής, με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, να δηλώνει τη Δευτέρα ότι η απόφαση είναι «πρωτοφανής» και «παραβιάζει τα πάντα». Πρόσθεσε ότι η απαγόρευση των προϊόντων που υπόκεινται σε κυρώσεις «απαιτεί βαθιά ανάλυση πριν η Ρωσία αναλάβει δράση, εντός ημερών”.
Η είδηση ανακοινώθηκε για πρώτη φορά το βράδυ της Παρασκευής, όταν ο κυβερνήτης του Καλίνινγκραντ δήλωσε ότι η περιοχή θα χάσει το 40 έως 50 τοις εκατό των διαμετακομιστικών αγαθών της.
«Θεωρούμε ότι πρόκειται για μια πολύ σοβαρή παραβίαση […] του δικαιώματος στην ελεύθερη διαμετακόμιση από και προς την περιοχή του Καλίνινγκραντ”, δήλωσε ο Αντόν Αλικάνοφ σε ανάρτηση στο Telegram.
Ωστόσο, η κυβέρνηση της Λιθουανίας είχε κρατήσει σε μεγάλο βαθμό σιγή ιχθύος έως ότου η είδηση έγινε γνωστή από τη ρωσική πλευρά.
Το Σάββατο, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μαντάς Αντομένας δήλωσε ότι η χώρα εξακολουθεί να αναμένει «διευκρινίσεις» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή των κυρώσεων της ΕΕ.
Ενόψει του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα, ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκ δήλωσε ότι η χώρα θέτει σε ισχύ μόνο τις κυρώσεις της ΕΕ.
«Πρώτα απ’ όλα, δεν είναι η Λιθουανία που κάνει κάτι, είναι οι ευρωπαϊκές κυρώσεις που άρχισαν να λειτουργούν από τις 17 Ιουνίου. Ο κλάδος που επιβάλλει τις κυρώσεις είναι οι [λιθουανικοί] σιδηρόδρομοι, ενημέρωσαν τους πελάτες τους ότι […] τα προϊόντα που υπόκεινται σε κυρώσεις […] δεν θα επιτρέπεται πλέον να διέρχονται από τη Λιθουανία», δήλωσε.
«Αυτό γίνεται σε συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές [της]», πρόσθεσε ο Λαντσμπέργκις.
Αργότερα τη Δευτέρα, ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνήθηκε να σχολιάσει, παραπέμποντας το θέμα στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ.
Η τρέχουσα σιδηροδρομική διαμετακόμιση, που μεταφέρει τόσο εμπορεύματα όσο και επιβάτες μέσω Λιθουανίας, είναι αποτέλεσμα συμφωνίας μεταξύ Βρυξελλών και Μόσχας. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, με τη Λιθουανία να κινείται προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, οι Βρυξέλλες εξασφάλισαν συμφωνία με τη Μόσχα για τη διαμετακόμιση επιβατών και εμπορευμάτων.
Το Κρεμλίνο αποδέχθηκε, αν και προηγουμένως είχε προσπαθήσει να πιέσει τη Λιθουανία να συμφωνήσει σε στρατιωτικό διάδρομο ή σε συνεχή παρουσία ρωσικών στρατευμάτων, κάτι που θα είχε ουσιαστικά καθηλώσει τις επιδιώξεις της χώρας για το ΝΑΤΟ. Ο απλουστευμένος μηχανισμός διαμετακόμισης άρχισε να λειτουργεί την 1η Ιουλίου 2003, λιγότερο από ένα χρόνο πριν από την ένταξη της Λιθουανίας στην ΕΕ την 1η Μαΐου 2004.
Τώρα, αξιωματούχοι του Βίλνιους λένε ότι η χώρα δεν μπορεί να επιβάλει μονομερείς κινήσεις εξαιτίας του. Περίπου εκατό τρένα εισέρχονται στη Λιθουανία από τη Λευκορωσία κάθε μήνα και συνεχίζουν μέσω του Βίλνιους προς το Καλίνινγκραντ.
Παρόλο που ο επικεφαλής της περιοχής του Καλίνινγκραντ ισχυρίστηκε ότι η απαγόρευση θα επηρεάσει περίπου το 50% του συνόλου των εμπορευμάτων, οι επιπτώσεις δεν έχουν ακόμη διαπιστωθεί.
Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Μάριους Ντουμπνικόβας, η Λιθουανία και η ΕΕ προσπαθούν να προκαλέσουν ζημιά στη Ρωσία λόγω της εισβολής της στην Ουκρανία. Ωστόσο, η μείωση της σιδηροδρομικής διαμετακόμισης δεν αποτελεί αποκλεισμό, σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς του Κρεμλίνου.
«Δεν πρόκειται για πλήρη απομόνωση του Καλίνινγκραντ, διότι η περιοχή βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα και είναι προσβάσιμη τόσο από τη θάλασσα όσο και από τον αέρα», δήλωσε στο LRT.lt. «Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτά τα αγαθά δεν θα φτάσουν στο Καλίνινγκραντ».
Σε σχόλιο που απέστειλε στο LRT.lt, οι κρατικοί λιθουανικοί σιδηρόδρομοι δήλωσαν ότι ο κλάδος υποδομών τους θέτει σε ισχύ τις κυρώσεις της ΕΕ.
«Η χερσαία διαμετακόμιση μεταξύ της περιοχής του Καλίνινγκραντ και άλλων τμημάτων της Ρωσικής Ομοσπονδίας δεν έχει ανασταλεί ή μπλοκαριστεί», ανέφερε. «Η διαμετακόμιση επιβατών και εμπορευμάτων, η μεταφορά των οποίων δεν περιορίζεται από τις κυρώσεις, συνεχίζει να διασφαλίζεται».
Τη Δευτέρα, η τελωνειακή υπηρεσία της Λιθουανίας δήλωσε επίσης ότι η χώρα «δεν επέβαλε μονομερείς, μεμονωμένους ή πρόσθετους περιορισμούς σε αυτή τη [ρωσική] διαμετακόμιση».
Η τρέχουσα απαγόρευση για τον χάλυβα και άλλα προϊόντα μετάλλων πρόκειται να επεκταθεί και να συμπεριλάβει το τσιμέντο και την αλκοόλη στις 10 Ιουλίου, τον άνθρακα και άλλα στερεά καύσιμα στις 10 Αυγούστου, καθώς και το πετρέλαιο στις 5 Δεκεμβρίου.
Οποιαδήποτε πιθανή ρωσική αντίδραση στο μπλοκάρισμα της διαδρομής επικεντρώνεται στους φόβους γύρω από το λεγόμενο χάσμα Σουβάλκι (Suwalki Gap).
Η μικρή έκταση γης, πλάτους περίπου 70 χιλιομέτρων, χωρίζει το Καλίνινγκραντ και τη Λευκορωσία και έχει επίσης χαρακτηριστεί ως η αχίλλειος πτέρνα του ΝΑΤΟ.
Ο πρώην πρόεδρος της Εσθονίας, Τόμας Χέντρικ Ίλβες, δήλωσε στο Politico ότι είχε επινοήσει το όνομα για να κάνει το ΝΑΤΟ να αντιληφθεί το πρόβλημα.
«Είναι ένα τεράστιο τρωτό σημείο, διότι μια εισβολή [από τη Ρωσία] θα αποκόψει τη Λιθουανία, τη Λετονία και την Εσθονία από το υπόλοιπο ΝΑΤΟ», δήλωσε στο Politico σε άρθρο που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα. Το Καλίνινγκραντ φιλοξενεί σημαντικές ρωσικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένου του στόλου της Βαλτικής.
