Ο Γκερτ Βίλντερς, ηγέτης της ακροδεξιάς και μεγάλος νικητής των τελευταίων εκλογών της Ολλανδίας, ανακοίνωσε οριστικά πως δεν θα είναι πρωθυπουργός μιας μελλοντικής κυβέρνησης της χώρας.
Μετά από τέσσερις μήνες επαφών, κατέστη σαφές πως το μεγαλύτερο εμπόδιο για μια κυβέρνηση συνασπισμού ήταν το ενδεχόμενο να αναλάβει ο Βίλντερς την πρωθυπουργία της χώρας. Έτσι ο ίδιος ανακοίνωσε τελικά το οριστικό «ναυάγιο» αυτού του σεναρίου.
«Μπορώ να γίνω πρωθυπουργός μόνο εάν με υποστηρίξουν όλα τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού. Αυτό δεν συνέβη», έγραψε ο ίδιος στο Χ. «Είναι άδικο», είπε μιλώντας σε δημοσιογράφους, ωστόσο σημείωσε πως δεν έλαβε την απαιτούμενη στήριξη από τα κόμματα που θα συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό .
Η νίκη του στις εθνικές εκλογές τον Νοέμβριο του 2023 είχε συνταράξει την Ευρώπη. Ωστόσο ο Βίλντερς δεν είχε καταφέρει να συγκεντρώσει το αναγκαίο ποσοστό για μια κυβερνητική πλειοψηφία. Το «Κόμμα για την Ελευθερία» (PVV) κατέλαβε 37 έδρες, πολύ περισσότερες από τις προβλέψεις, αλλά πολύ λιγότερες από τον απαιτούμενο αριθμό για τον έλεγχο του ολλανδικού κοινοβουλίου των 150 εδρών.
Την Πέμπτη, ο ακροδεξιός πολιτικός ανακοίνωσε πως εγκαταλείπει τις προσπάθειες για να γίνει πρωθυπουργός. Η επιδίωξή του στο εξής, όπως αναφέρει το Politico, είναι να διασφαλίσει κατά το δυνατόν πως η κυβέρνηση συνασπισμού θα εφαρμόσει το ακροδεξιό του πρόγραμμα. Βάσει τις διακομματικής συμφωνίας που αποκαλύφθηκε φαίνεται πως αυτός ο στόχος θα μπορούσε εν μέρει να επιτευχθεί.
Στον κυβερνητικό συνασπισμό που θα σχηματιστεί θα συμμετέχουν το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD), του απερχόμενου πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε, αλλά και το κεντρώο κόμμα NSC και το Κίνημα Αγροτών (BBB).
Βάσει της συμφωνίας, τα κόμματα θα αποφασίσουν μεταξύ τους ποιον θα προτείνουν για πρωθυπουργό. Θα είναι ο πρώτος νέος πρωθυπουργός από το 2010, από τότε δηλαδή που ανήλθε στην ηγεσία ο Μαρκ Ρούτε. Το υπουργικό συμβούλιο θα αποτελείται από πρόσωπα που θα προτείνει το κάθε κόμμα – ακόμη και εξωκοινοβουλευτικές προσωπικότητες, ενδεχομένως και μη πολιτικά πρόσωπα. Όπως γράφει το Politico, είναι πιθανό να δίνεται επί της ουσίας περισσότερη εξουσία στο κοινοβούλιο παρά στο υπουργικό συμβούλιο.
Ο Βίλντερς θα επιστρέψει στη γνωστή θέση του στο ολλανδικό κοινοβούλιο, στο οποίο βρίσκεται από το 1998, γεγονός που τον καθιστά τον μακροβιότερο βουλευτή στην Ολλανδία. Οι ηγέτες των άλλων τριών κομμάτων, συμφώνησαν επίσης να ακολουθήσουν τη ίδια διαδρομή, διατηρώντας τις έδρες τους στο κοινοβούλιο αντί να αναλάβουν υπουργικές θέσεις.
Όπως υπογραμμίζουν ειδικοί, αυτή τη στιγμή υπάρχει μόνο ένα περίγραμμα της συμφωνίας. Οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης δεν έχουν ακόμη τελειώσει και ενδεχομένως να συνεχιστούν για αρκετό καιρό ακόμη, μέχρι να επιλυθούν μια σειρά από ζητήματα.
Σε πρώτη φάση θα πρέπει να υπάρξει μια συμφωνία για τον προϋπολογισμό, τις δαπάνες και την πολιτική για το κλίμα, βασικά ζητήματα που διχάζουν επί του παρόντος τα τέσσερα κόμματα. Όπως και να έχει το ακροδεξιό κόμμα του Βίλντερς δεν αποτελεί πλέον «ταμπού», υπογραμμίζουν αναλυτές.
Έχει κερδίσει μια κεντρική θέση στην πολιτική σκηνή της Ολλανδίας και έγινε mainstream. Όπως εξάλλου και πολλά άλλα ακροδεξιά κόμματα σε ευρωπαϊκές χώρες, τα οποία, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, θα μπορούσαν να επιτύχουν υψηλά ρεκόρ στις επικείμενες ευρωεκλογές καταλαμβάνοντας έως και το 25% των εδρών του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου.
