Για πέμπτη φορά ο Ρώσος Πρόεδρος θα υποδεχτεί στο Σότσι τον Τούρκο ομόλογο του, σε λιγότερο από τρεις βδομάδες από την τελευταία τους συνάντηση στην Τεχεράνη στις 19 Ιουλίου.
Η ατζέντα είναι δεδομένο ότι είναι μεγάλη μεταξύ των δυο χωρών, την ώρα που ο Πούτιν βρίσκεται στην κορυφή του ενδιαφέροντος της παγκόσμιας κοινότητας μετά την εισβολή στην Ουκρανία από την Ρωσία και τον πόλεμο που μαίνεται στην Ευρώπη για έκτο μήνα.
Οι δυο ηγέτες, απομονωμένοι κατά πολλούς -τελείως λανθασμένα- έχουν μια πλούσια ατζέντα να συζητήσουν και πολλά κοινά συμφέροντα που είτε τους ενώνουν είτε τους απομακρύνουν.
Σύμφωνα με πληροφορίες από Άγκυρα και Μόσχα στη συνάντηση μεταξύ Ερντογάν και Πούτιν, θα τεθούν επί τάπητος 5 κρίσιμα θέματα συν 2 έκτακτα.
Η ενδεχόμενη επιχείρηση της Τουρκίας στη Συρία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, οι τελευταίες εξελίξεις στη Συρία, ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ο διάδρομος σιτηρών που δημιουργήθηκε με τις προσπάθειες της Τουρκίας, καθώς και η αμυντική βιομηχανία και η ενεργειακή συνεργασία με έμφαση στα θέματα του πυρηνικού σταθμού Ακουγιού και του Turkish Stream είναι τα προαποφασισμένα θέματα προς συζήτηση.
Όμως η επίσκεψη Πελόζι στην Ταϊβάν και η αναζωπύρωση των συγκρούσεων στη γραμμή επαφής μεταξύ Αρμενίας Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμοπάχ προστέθηκαν στο κύριο μενού των συζητήσεων.
Φυσικά θα υπάρξουν συζητήσεις για κρίσιμα παγκόσμια ζητήματα όπου θα ανταλλάξουν απόψεις και ιδέες σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση στο Αφγανιστάν και τη Λιβύη.
Η Δύση δεν βλέπει αυτές τις συναντήσεις, τουλάχιστον δημόσια, ως θετικές και της προκαλούν ανησυχία. Όμως ο ρόλος της Τουρκίας μπορεί να είναι το κλειδί στην προσπάθεια τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία. Ας μην ξεχνάμε ότι με την μεσολάβηση της Άγκυρας επιτεύχθηκε η συμφωνία για τη μεταφορά των σιτηρών από τα αποκλεισμένα λιμάνια της Ουκρανίας.
Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Δύση, αλλά ο πρόεδρός της έχει αποφασίσει να βαδίσει σε μια ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική διατηρώντας προνομιακές σχέσεις με τους αντιπάλους της Δύσης.
Ως επιτήδεια εμπλεκόμενη η Τουρκία δεν λείπει από κανένα θέατρο συγκρούσεων και επιχειρήσεων, θετικά ή αρνητικά.
Στο πλαίσιο αυτό ως συνήθως έχει να ζητήσει πολλά από τον Πούτιν, όμως το κυρίαρχο είναι ένα, ο διάδρομος ασφαλείας.
Διάδρομος ασφαλείας κατά μήκος των συριακών συνόρων
Έτσι το πιο σημαντικό που μπορεί να αποφέρει η συνάντηση με τον Πούτιν θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία να προωθήσει έναν από τους βασικούς στόχους της εξωτερικής του πολιτικής – τη δημιουργία ενός λεγόμενου διαδρόμου ασφαλείας κατά μήκος των συριακών συνόρων, απωθώντας τους Κούρδους μαχητές που η Τουρκία θεωρεί τρομοκράτες. Ο Ερντογάν έχει δηλώσει ότι η κίνηση αυτή, στην οποία αντιτίθενται οι ΗΠΑ και άλλες χώρες, θα μπορούσε να γίνει ανά πάσα στιγμή. Έτσι είναι πιθανό ο Ερντογάν να ζητήσει διαβεβαίωση ότι η Ρωσία, η οποία διαθέτει στρατεύματα στη Συρία, δεν θα παρέμβει σε οποιαδήποτε τουρκική επίθεση.
Έτσι, πιθανώς ο πρόεδρος Ερντογάν θέλει να πάρει ένα πράσινο φως ή τουλάχιστον ακόμα ένα κίτρινο φως από τη Μόσχα κάτι που είναι απαραίτητο για οποιαδήποτε επιχείρηση στη Συρία καθώς, η Ρωσία ελέγχει κυρίως τον εναέριο χώρο στη βόρεια Συρία.
Επιπρόσθετα ο Τούρκος Πρόεδρος έχει υποσχεθεί ότι θα στείλει ένα εκατομμύριο Σύριους πρόσφυγες πίσω στη χώρα τους. Μια διασυνοριακή επιχείρηση θα μπορούσε να επιδιώξει να θέσει τις βάσεις για να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία.
Η περιοχή αυτή θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί για να διευκολύνει ή να δώσει κίνητρα για την επιστροφή των Σύριων προσφύγων, ειδικά εάν κάποιοι από τους πρόσφυγες προέρχονται από την περιοχή αυτή κι αυτός είναι ενδεχομένως ο δεύτερος στόχος.
Όμως τι θα μπορούσε να κερδίσει η Ρωσία;
Ο Πούτιν πιθανότατα θα ζητήσει βοήθεια για τη ρωσική οικονομία που έχει πληγεί από τις δυτικές κυρώσεις λόγω της εισβολής στην Ουκρανία. Ειδικότερα, το διμερές εμπόριο με τη χρήση εγχώριων νομισμάτων αντί του δολαρίου θα μπορούσε να δώσει ώθηση στη Μόσχα, οι τράπεζες της οποίας αποκόπηκαν από τα διεθνή συστήματα πληρωμών.
Μέχρι τώρα η Άγκυρα ήταν εξαιρετικά πειστική στο να πείσει τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ ότι η Τουρκία δεν έχει την πολυτέλεια να αποξενώσει τη Ρωσία επιβάλλοντας κυρώσεις, όπως έκαναν άλλες χώρες. Το ζήτημα είναι αν θα μπορέσει να κρατήσει τις ισορροπίες καθώς πρέπει να είναι προσεκτική ώστε να μην δημιουργήσει την αντίληψη ότι η Άγκυρα όχι μόνο δεν εφαρμόζει κυρώσεις, αλλά δεν πρέπει να θεωρείται ως μια χώρα που βοηθά τη Ρωσία να αποφύγει τις κυρώσεις.
Σε ότι αφορά την σχεδιαζόμενη επιχείρηση της Τουρκίας στη Συρία, σίγουρα ούτε η Μόσχα ούτε η Δαμασκός θέλουν να πραγματοποιηθεί, αλλά η Ρωσία μπορεί να αποφασίσει να μην αντιταχθεί ενεργά. Φυσικά, η Μόσχα θα καταδικάσει σε μια τέτοια περίπτωση, διπλωματικά τουλάχιστον. Αλλά επί του εδάφους, ενδεχομένως η Ρωσία δεν θα σταθεί απέναντι στον τουρκικό στρατό.
Εξάλλου η Μόσχα μπορεί να υπολογίζει ότι μια στρατιωτική επιχείρηση θα ενίσχυε τις πιθανότητες επανεκλογής του Ερντογάν το επόμενο έτος, κάτι που η Ρωσία πιθανότατα θα προτιμούσε από μια νέα κυβέρνηση στην Άγκυρα από τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Η τελευταία συνάντηση των δύο ηγετών στο Σότσι πραγματοποιήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2021 και από τη σύνοδο κορυφής αυτή ελήφθησαν σημαντικές αποφάσεις για θέματα όπως η πυρηνική ενέργεια, η εκκαθάριση των ριζοσπαστικών στοιχείων στη Συρία, η διαστημική συνεργασία και η συνεργασία στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, ιδίως των αεροπορικών στοιχείων.
Ο πρόεδρος Ερντογάν είχε επισκεφθεί προηγουμένως το Σότσι της Ρωσίας στις 3 Μαΐου 2017 κατόπιν πρόσκλησης του Πούτιν. Οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν επίσης στο Σότσι στις 17 Σεπτεμβρίου 2018. Η επόμενη συνάντηση έγινε αφότου η Τουρκία ξεκίνησε την επιχείρηση «Άνοιξη της Ειρήνης» στις 9 Οκτωβρίου 2019 με τους Πούτιν κι Ερντογάν να συναντώνται στις 22 Οκτωβρίου όπου ανακοίνωσαν το Μνημόνιο των 10 σημείων του Σότσι.
