Η επιβεβαίωση της εταιρικής στρατηγικής σχέσης μεταξύ της Μόσχας και της Άγκυρας είναι αυτονόητη, όμως το ζητούμενο είναι ποιες θα είναι οι κόκκινες γραμμές που θα τεθούν από την πλευρά του Πούτιν, ο οποίος φαίνεται να έχει το πάνω χέρι σ’ αυτή την σχέση.
Η σημερινή συνάντηση μεταξύ των Προέδρων Πούτιν και Ερντογάν στο Σότσι της Ρωσικής Ομοσπονδίας, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί γίνεται λίγες μέρες πριν την Γενική Συνέλευση των ΗΕ στη Νέα Υόρκη κι ενώ οι διαπραγματεύσεις για την συνέχιση της συμφωνίας για τα σιτηρά συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό.
Ο Τούρκος Πρόεδρος επιθυμεί να μετατρέψει την χώρα του σε παγκόσμιο πόλο επιρροής, διατηρώντας για την Τουρκία τον ρόλο του αξιόπιστου διαμεσολαβητή. Κάτι που εν μέρη κατάφερε με την εμπλοκή της σε σειρά πρωτοβουλιών μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η Αττάλεια ήταν το μέρος όπου για τελευταία φορά τον Μάρτιο του 2022 ο Σεργκέι Λαβρόφ και ο Ντμίτρο Κουλέμπα συναντήθηκαν κατ’ ιδίαν για να συζητήσουν μια ενδεχόμενη κατάπαυση των εχθροπραξιών σε αναζήτηση ειρηνευτικής λύσης.
Στη συνέχεια με την μεσολάβηση της Τουρκίας και του ΟΗΕ, επετεύχθη η συμφωνία για τον διάδρομο των σιτηρών της Μαύρης Θάλασσας, η οποία όμως ανεστάλη από την Ρωσία στις 17 Ιουλίου.
Αυτό το ρόλο θέλει να επιβεβαιώσει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά την επίσκεψη του στο Σότσι, καθώς η Ελβετία έχει χάσει το καθεστώς της ουδέτερης χώρας, για την Ρωσία, ενώ η Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας έχει ακόμα δρόμο πολύ ώστε να επιβεβαιωθεί ως βολικός τόπος διαπραγματεύσεων.
Επιπλέον μια θετική έκβαση στη συμφωνία των σιτηρών, μετά τη συνάντηση στο Σότσι Πούτιν Ερντογάν, θα δώσει άλλον «αέρα» στον Τούρκο Πρόεδρο στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Βέβαια τα δεδομένα δεν είναι ευοίωνα για μια θετική έκβαση, καθώς αυτά που θέλει η Μόσχα είναι συγκεκριμένα και η Δύση δεν προτίθεται να τα παράσχει για τη συνέχιση της συμφωνίας. Οπότε ο ρόλος του Ερντογάν είναι λίγο άχαρος, τη δεδομένη στιγμή.
Επίσης ο Τούρκος Πρόεδρος θα πρέπει να εξηγήσει πειστικά στον Ρώσο ομόλογο του, την απελευθέρωση των ηγετών των Αζόφ αλλά και την αποδοχή της Ουκρανίας ως μέλος του ΝΑΤΟ. Αν και αυτά είναι δευτερεύοντα ζητήματα που έκλεισαν με την σιωπηρή τιμωρία της Μόσχας για πάνω από ένα μήνα.
Οικονομικοί δεσμοί Ρωσίας – Τουρκίας πολλών δισ.
Όμως Ρωσία και Τουρκία έχουν οικονομικούς δεσμούς δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, και ουδείς εκ των δυο ηγετών δεν θα τους έβαζε σε κίνδυνο, παρά τις επιφυλάξεις που και οι δυο έχουν.
Η συμφωνία των σιτηρών απέφερε τεράστια κέρδη στην Άγκυρα, ενώ και η Ρωσία βρήκε έναν ικανό εταίρο για να ξεπεράσει κάπως τις δυτικές κυρώσεις και να έχει έσοδα τόσο από τα σιτηρά και τα λιπάσματα όσο και για τους ενεργειακούς πόρους της.
Η Μαύρη Θάλασσα, πέρα από πεδίο ανταγωνισμού για τις δυο χώρες παραμένει και κοινό πεδίο στην οικονομία και το επιχειρείν, δίνοντας σημαντικά οφέλη σε δυο οικονομίες που αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα.
Εξάλλου η στάση της Τουρκίας με τα Στενά, έχει επαινεθεί από τη ρωσική ηγεσία, που δεν έχει να φοβηθεί μια απρόβλεπτη μετακίνηση ΝΑΤΟϊκών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα, που θα προκαλούσε σίγουρα προβλήματα στην εισβολή στην Ουκρανία.
Η αλήθεια είναι ότι η εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών στη λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας. Χωρίς ασφαλείς θαλάσσιους διαδρόμους κανείς δεν θα διακινδυνεύσει πλοία και οι προσπάθειες να οργανωθεί η εξαγωγή σιτηρών μέσω της Κωνστάντας στη Ρουμανία είναι μια κίνηση μάρκετινγκ. Αυτός ο τρόπος είναι πιο ακριβός και οι ποσότητες θα είναι ασήμαντες. Άλλωστε, οι Ρουμάνοι, όπως και οι Πολωνοί, φοβούνται ότι το φθηνό ουκρανικό σιτάρι μπορεί να διοχετευθεί στην εγχώρια αγορά τους προκαλώντας προβλήματα στους δικούς τους αγρότες.
Αυτό που μένει να συζητηθεί, αν δεν υπάρξει θετικό μήνυμα για τη συμφωνία κατά τη συνάντηση Πούτιν Ερντογάν, είναι αν η Τουρκία θα λάβει εγγυήσεις για την προμήθεια σημαντικών ποσοτήτων ρωσικών σιτηρών, [κάποιοι μιλούν για έως ένα εκατομμύριο τόνους] σε προνομιακές τιμές.
Ρωσία – Τουρκία και Κατάρ
Επιπλέον, θα συζητηθεί μια τριμερής συμφωνία Ρωσίας-Τουρκίας-Κατάρ: σύμφωνα με αυτή τη συμφωνία, τα ρωσικά σιτηρά θα παραδίδονται μέσω της Τουρκίας στις φτωχότερες χώρες του κόσμου, με το Κατάρ να τα επιδοτεί.
Αλλά η συμφωνία για τα σιτηρά είναι μόνο ένα μέρος των διαπραγματεύσεων. Οι δύο ηγέτες θα έχουν πολλά να συζητήσουν σε ό,τι αφορά την οικονομία με τις παράλληλες ρωσικές εισαγωγές να φέρνουν πολλά χρήματα στην Τουρκία, ενώ τα δισεκατομμύρια που υποσχέθηκε ο Τζο Μπάιντεν από το ΔΝΤ στην Τουρκία συζητούνται μόνο θεωρητικά.
Επίσης Ρωσία και Τουρκία, δρουν αν και σε αντίθεση πολλές φορές σε διάφορα μέτωπα, ενώ είναι συμμέτοχοι σε διάφορες πρωτοβουλίες, από τη Συρία και την κρίση Αρμενίας- Αζερμπαϊτζάν, έως τη Λιβύη και τον Καύκασο.
Η επανεπιβεβαίωση της εταιρικής στρατηγικής σχέσης μεταξύ της Μόσχας και της Άγκυρας είναι αυτονόητη, όμως το ζητούμενο είναι ποιες θα είναι οι κόκκινες γραμμές που θα τεθούν από την πλευρά του Πούτιν, ο οποίος φαίνεται να έχει το πάνω χέρι σ’ αυτή την σχέση.
