Το ένατο Συμβούλιο Ενέργειας Ηνωμένων Πολιτειών – Ευρωπαϊκής Ένωσης («Συμβούλιο») συνήλθε σήμερα στην Ουάσιγκτον, υπό την προεδρία του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονυ Μπλίνκεν, της Υπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ Τζένιφερ Μ. Γκράνχολμ, του Ύπατου Εκπροσώπου/Αντιπροέδρου της ΕΕ Ζόζεπ Μπορέλ και του Ευρωπαίου Επιτρόπου Ενέργειας Κάντρι Σίμσον. Ο πρέσβης της Γαλλίας στις Ηνωμένες Πολιτείες Φιλίπ Ετιέν εκπροσώπησε την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
Όπως επιβεβαιώθηκε εκ νέου στη δήλωση κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ της 15ης Ιουνίου 2021, το Συμβούλιο Ενέργειας ΗΠΑ-ΕΕ είναι το κορυφαίο διατλαντικό φόρουμ συντονισμού σε στρατηγικά ενεργειακά θέματα. Το Συμβούλιο βασίστηκε στις εργασίες που ανακοίνωσαν η Πρόεδρος Φον ντερ Λάιεν και ο Πρόεδρος Μπάιντεν σχετικά με τη συνεργασία ΗΠΑ-ΕΕ για την ενεργειακή ασφάλεια στην κοινή δήλωσή τους της 28ης Ιανουαρίου 2022.
Έχοντας υπόψη το ταχέως μεταβαλλόμενο ενεργειακό τοπίο και τους συνεχιζόμενους κινδύνους για την ενεργειακή ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της κυβερνοασφάλειας των ενεργειακών υποδομών, το Συμβούλιο Ενέργειας ΗΠΑ-ΕΕ εργάζεται για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και την προώθηση της ενεργειακής διαφοροποίησης.
Τα μέρη υπογράμμισαν ότι η επιτάχυνση της δίκαιης ενεργειακής μετάβασης προς ένα καθαρό μηδενικών ρύπων μέλλον θα υποστηρίξει τον μετριασμό των διακυμάνσεων της αγοράς ενέργειας και θα διευκολύνει την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή και αξιόπιστη ενέργεια. Το Συμβούλιο συζήτησε την επείγουσα ανάγκη ανάληψης δράσης για την αντιμετώπιση της κατάστασης του εφοδιασμού με φυσικό αέριο στην Ευρώπη και για τη διασφάλιση του εφοδιασμού της Ουκρανίας με φυσικό αέριο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ υπογράμμισαν αμφότερες τη δέσμευσή τους να επιτύχουν καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050 και να συνεργαστούν για να διασφαλίσουν την ταχεία απεξάρτηση από τον άνθρακα και τη μετάβαση σε καθαρή ενέργεια, καθώς και να προωθήσουν την αύξηση των επενδύσεων σε σχετικές τεχνολογίες.
Κατά συνέπεια, το Συμβούλιο επανέλαβε την ανάγκη να καταργηθούν χωρίς καθυστέρηση ο άνθρακας για την ηλεκτροπαραγωγή και οι αναποτελεσματικές επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων. Το Συμβούλιο εργάζεται επίσης για την επιτάχυνση μιας δίκαιης ενεργειακής μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα για τους πολίτες της ΕΕ, των Ηνωμένων Πολιτειών και σε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς και για την προώθηση της έρευνας και της ανάπτυξης, της καινοτομίας και της ανάπτυξης σε συναφείς τομείς.
Ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας στην ΕΕ και τη γειτονιά της, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας και των Δυτικών Βαλκανίων
Το Συμβούλιο επαναβεβαίωσε τη σημασία της συνεργασίας των Ηνωμένων Πολιτειών και της ΕΕ για την αμοιβαία ενεργειακή μετάβαση στο μηδενικό επίπεδο, καθώς οι χώρες αυξάνουν τις κλιματικές τους φιλοδοξίες, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές έχουν ασφαλή πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή και αξιόπιστη ενέργεια. Η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να συνεργαστούν προληπτικά για την αντιμετώπιση κάθε δυνητικού κινδύνου που σχετίζεται με τον ενεργειακό εφοδιασμό στην ΕΕ και τη γειτονιά της.
Η συνεργασία αυτή προσπαθεί να επικεντρωθεί στην αποφυγή διαταραχών του ενεργειακού εφοδιασμού και του εφοδιασμού με πόρους και στη βελτίωση της διαφοροποίησης των προμηθευτών ενέργειας, των τύπων καυσίμων σύμφωνα με τους καθαρά μηδενικούς στόχους μας και των μέσων μεταφοράς.
Το Συμβούλιο υπογράμμισε ότι οι ανταγωνιστικές και διαφανείς παγκόσμιες ενεργειακές αγορές παραμένουν ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση αξιόπιστου, οικονομικά προσιτού και ασφαλούς ενεργειακού εφοδιασμού για την Ευρώπη.
Καθώς αντιμετωπίζουν τις γεωπολιτικές και κλιματικές επιπτώσεις στις τρέχουσες ενεργειακές αγορές, η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες προτίθενται να συνεργαστούν ώστε οι παγκόσμιες αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου να έχουν την ικανότητα να παρέχουν πρόσθετες και διαφοροποιημένες προμήθειες σε περίπτωση διαταραχών των αγωγών φυσικού αερίου βραχυπρόθεσμα, καθώς οι χώρες απομακρύνονται από τα ορυκτά καύσιμα και προσανατολίζονται προς ένα βιώσιμο μέλλον καθαρού μηδενικού ισοζυγίου.
Η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν επίσης τις αυξανόμενες απειλές που σχετίζονται με τον κυβερνοχώρο για τις ενεργειακές υποδομές και σχεδιάζουν να συνεχίσουν τη σχετική συνεργασία, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του συγχρονισμού των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας των κρατών της Βαλτικής με το ηπειρωτικό ευρωπαϊκό δίκτυο.
Το Συμβούλιο επανέλαβε ότι είναι απαράδεκτο να χρησιμοποιείται ο ενεργειακός εφοδιασμός ως όπλο ή γεωπολιτικός μοχλός πίεσης. Η πεποίθηση αυτή στήριξε την υποστήριξη του Συμβουλίου για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ενεργειακής ασφάλειας των ανατολικών εταίρων, όπως η Δημοκρατία της Μολδαβίας και η Ουκρανία, μεταξύ άλλων μέσω αντίστροφης ροής φυσικού αερίου. Αναγνωρίζοντας τις τρέχουσες γεωπολιτικές εντάσεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ συζήτησαν την εντατικοποίηση της συνεργασίας βραχυπρόθεσμα για τη διασφάλιση επαρκούς ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ και της γειτονιάς της.
Το Συμβούλιο επιβεβαίωσε ότι η Ουκρανία εξακολουθεί να αποτελεί βασικό εταίρο τόσο της ΕΕ όσο και των Ηνωμένων Πολιτειών και εξέφρασε τη σταθερή υποστήριξή του προς μια ισχυρή και ανθεκτική Ουκρανία. Τόνισε ότι η ενεργειακή ασφάλεια είναι ζωτικής σημασίας για μια κυρίαρχη Ουκρανία. Το Συμβούλιο επανέλαβε ότι η Ουκρανία αποτελεί στρατηγική χώρα διαμετακόμισης φυσικού αερίου για την ΕΕ και θα πρέπει να συνεχίσει να προωθεί την ενσωμάτωση της Ουκρανίας στην ενεργειακή αγορά της ΕΕ, με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας της Ουκρανίας, την επιτάχυνση της απεξάρτησης από τον άνθρακα και της μετάβασης σε καθαρή ενέργεια και την ενίσχυση του δυναμικού της για εξαγωγές καθαρής ενέργειας. Το Συμβούλιο εξέφρασε τη συνεχή υποστήριξή του στη διερεύνηση νέων οδών και δυνατοτήτων διαμετακόμισης φυσικού αερίου από την ΕΕ προς την Ουκρανία. Το Συμβούλιο τόνισε τη σημασία της συνέχισης της υποστήριξης της διαδικασίας συγχρονισμού των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας και της Δημοκρατίας της Μολδαβίας με το ηπειρωτικό ευρωπαϊκό δίκτυο. Το Συμβούλιο αφιερώθηκε σε νέες προσπάθειες για επενδύσεις και στήριξη των προσπαθειών της Ουκρανίας για την απαλλαγή από τον άνθρακα και των σχετικών υποδομών.
Το Συμβούλιο επιβεβαίωσε εκ νέου την ανάγκη για διαφανείς, ισχυρούς και ανεξάρτητους θεσμούς στον ενεργειακό τομέα της Ουκρανίας, ιδίως τις ρυθμιστικές αρχές της αγοράς ενέργειας και τις αρχές των χρηματοπιστωτικών αγορών, συμπεριλαμβανομένης της Κρατικής Ρυθμιστικής Επιθεώρησης Πυρηνικής Ενέργειας της Ουκρανίας. Υπογράμμισε ότι η ισχυρή εταιρική διακυβέρνηση και η αυτονομία των εποπτικών συμβουλίων χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις αποτελούν θεμελιώδεις συνιστώσες της εθνικής ενεργειακής ασφάλειας. Καθώς οδεύουμε προς την ενσωμάτωση της Ουκρανίας στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, θα επιδιώξουμε την ενίσχυση της εταιρικής διακυβέρνησης και της αυτονομίας των εποπτικών συμβουλίων στην Ουκρανία. Το Συμβούλιο τόνισε επίσης την υποστήριξή του για ταχείες μεταρρυθμίσεις στον ενεργειακό τομέα.
Το Συμβούλιο επιβεβαίωσε εκ νέου τη σημασία της προώθησης διαφανών, ολοκληρωμένων και ανταγωνιστικών αγορών ενέργειας στα Δυτικά Βαλκάνια και των συναφών μεταρρυθμίσεων της αγοράς και των κανονιστικών ρυθμίσεων, σύμφωνα με την πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη Συνθήκη για την Ενεργειακή Κοινότητα.
Το Συμβούλιο επιβεβαίωσε τη σημασία της απεξάρτησης των Δυτικών Βαλκανίων από τον άνθρακα και της ενοποίησης των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας των χωρών αυτών με τη γειτονική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ. Το Συμβούλιο θα πρέπει να συνεχίσει τον συντονισμό όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις της αγοράς ενέργειας και τις ρυθμιστικές μεταρρυθμίσεις και να στηρίξει την απαλλαγή από τον άνθρακα στα Δυτικά Βαλκάνια, ιδίως για τη σταδιακή κατάργηση του αμιγούς άνθρακα για την ηλεκτροπαραγωγή και των αναποτελεσματικών επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων.
Το Συμβούλιο υπογράμμισε επίσης την ανάγκη να διασφαλιστεί η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, ιδίως μέσω της πρόσβασης σε εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού. Το Συμβούλιο εξέφρασε την ικανοποίησή του για την έγκριση της δέσμης μέτρων για την καθαρή ενέργεια και του χάρτη πορείας για την απαλλαγή από τον άνθρακα από την Ενεργειακή Κοινότητα, ενθάρρυνε την ταχεία εφαρμογή τους και αναγνώρισε τη σημασία της υποστήριξης της ανάπτυξης της δυνητικής συμμετοχής της περιοχής στις αλυσίδες εφοδιασμού με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το Συμβούλιο τόνισε επίσης τη σημασία του στενού συντονισμού ΗΠΑ-ΕΕ για την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας.
Ενεργειακή πολιτική, τεχνολογία και καινοτομία για μια καθαρή και δίκαιη ενεργειακή μετάβαση
Το Συμβούλιο υπογράμμισε τη σημασία της ενεργειακής συνεργασίας στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας που υποστηρίζει τις παγκόσμιες προσπάθειες για την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών έως το 2050, προσφέροντας πολιτικές και τεχνολογικές λύσεις που είναι ευθυγραμμισμένες με τους κλιματικούς στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού.
Η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κοινούς στόχους για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου από όλα τα ορυκτά καύσιμα και κατά μήκος ολόκληρης της αλυσίδας εφοδιασμού. Εν προκειμένω, το Συμβούλιο αναγνώρισε την επιτυχή ηγετική θέση της ΕΕ και των ΗΠΑ στην έναρξη της παγκόσμιας δέσμευσης για το μεθάνιο στην 26η Διάσκεψη των Μερών (COP26) της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή. Το Συμβούλιο προτίθεται να ξεκινήσει εργασίες για ένα κοινό εργαλείο ανάλυσης του κύκλου ζωής (ΑΚΖ) των εκπομπών μεθανίου για τους προμηθευτές υδρογονανθράκων, το οποίο θα προωθήσει τις παγκόσμιες προσπάθειες για την επίτευξη συνέπειας και ακρίβειας στη μέτρηση, την υποβολή εκθέσεων και την επαλήθευση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την παραγωγή υδρογονανθράκων και θα υποστηρίξει τη βελτίωση της υποβολής εκθέσεων για το μεθάνιο στις εθνικές απογραφές αερίων του θερμοκηπίου. Το Διεθνές Παρατηρητήριο Εκπομπών Μεθανίου θα λειτουργήσει ως βασικός συλλέκτης δεδομένων και επικυρωτής για την ενίσχυση της μέτρησης του μεθανίου σε ευθυγράμμιση με το πρότυπο OGMP 2.0. Η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδιάζουν να συνεργαστούν για την ανάπτυξη πιο ομοιόμορφων διεθνών μεθοδολογιών δοκιμών εκπομπών μεθανίου, συγκεντρώνοντας κέντρα εμπειρογνωμοσύνης στον τομέα της μετρολογίας.
Το Συμβούλιο αναγνώρισε τον ρόλο που θα διαδραματίσει το καθαρό και ανανεώσιμο υδρογόνο στην απεξάρτηση από τον άνθρακα στα ενεργειακά συστήματα. Για το σκοπό αυτό, το Συμβούλιο εξέφρασε την υποστήριξή του στην αξιοποίηση της διμερούς σχέσης μέσω πολυμερούς δέσμευσης για την προώθηση των εργασιών σχετικά με το υδρογόνο αυτού του τύπου, συμπεριλαμβανομένων των κωδίκων, των προτύπων και της πιστοποίησης, καθώς και των κανονιστικών πλαισίων, της έρευνας και της τεχνολογικής καινοτομίας, θέτοντας τα θεμέλια για ανοικτές και ανθεκτικές παγκόσμιες αγορές υδρογόνου. Η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες προτίθενται να διερευνήσουν τη δέσμευση με τον ιδιωτικό τομέα για το θέμα αυτό. Το Συμβούλιο σημείωσε τη σημασία του συντονισμού και του εξορθολογισμού των εργασιών των διαφόρων διεθνών πρωτοβουλιών για το υδρογόνο.
Το Συμβούλιο αναγνώρισε την κοινή σειρά διαδικτυακών σεμιναρίων 2021 του Συμβουλίου Ενέργειας ΗΠΑ-ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση στα κτίρια, η οποία τόνισε την ανάγκη για περαιτέρω προσπάθειες, όπως η Mission Innovation και το πρόγραμμα Energy in Buildings and Communities του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, που αφορούν την ενεργειακή απόδοση και τις ανθρακούχες επιδόσεις των κτιρίων και του κατασκευαστικού τομέα, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ θεωρούν ότι η χερσαία και η υπεράκτια αιολική ενέργεια αποτελούν βασικές τεχνολογίες για την παραγωγή καθαρής ενέργειας. Το Συμβούλιο ανακοίνωσε τον προγραμματισμό του τρίτου φόρουμ υψηλού επιπέδου μεταξύ επιχειρήσεων στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ενέργειας ΗΠΑ-ΕΕ το 2022, το οποίο θα επικεντρωθεί στην υπεράκτια αιολική ενέργεια, και ανυπομονούσε να λάβει έκθεση σχετικά με την εκδήλωση.
Το Συμβούλιο τόνισε ότι οι προσπάθειες απαλλαγής από τον άνθρακα πρέπει να συνοδεύονται από κατάλληλες προσπάθειες για να διασφαλιστεί μια δίκαιη και κοινωνικά περιεκτική ενεργειακή μετάβαση που δεν θα αφήνει κανέναν πίσω. Για τον σκοπό αυτό, απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και τη στήριξη των κοινοτήτων που βρίσκονται σε μετάβαση. Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από βασικά διεθνή ορόσημα, όπως η COP27, η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τις εμπειρίες όσον αφορά τη δίκαιη μετάβαση και τον τρόπο προώθησης της διεθνούς συνεργασίας. Το Συμβούλιο σημείωσε ότι θα πρέπει να καταρτιστεί ένας οδικός χάρτης με πιθανές κοινές δράσεις το 2022.
Συμπληρωματική πρόοδος σε άλλα φόρουμ
Το Συμβούλιο αναγνώρισε την πρόοδο σε πολυμερείς και άλλες διμερείς πρωτοβουλίες και εξέφρασε την πρόθεσή του να συζητήσει και να συντονίσει τις θέσεις πριν από σημαντικές πολυμερείς εκδηλώσεις. Η ισχυρή σχέση ΕΕ-ΗΠΑ άνοιξε το δρόμο για πιο φιλόδοξες παγκόσμιες δράσεις για το κλίμα και την ενέργεια, ιδίως στην COP26, την G7, την G20, τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, την Υπουργική Διάσκεψη για την Καθαρή Ενέργεια, την Αποστολή Καινοτομία, την εταιρική σχέση για τη διατλαντική συνεργασία στον τομέα της ενέργειας και του κλίματος (P-TECC), τον Διεθνή Οργανισμό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και στη σύντηξη μέσω της διεθνούς συμφωνίας ITER και της έρευνας EURATOM.
Το Συμβούλιο εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή του για το έργο άλλων διμερών πλατφορμών ΗΠΑ-ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του νεοσύστατου Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας, οι οποίες καταδεικνύουν τη συνολική δέσμευση των δύο εταίρων για την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών και την αύξηση της πρόσβασης και της διαθεσιμότητας καθαρών ενεργειακών τεχνολογιών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ σκοπεύουν να συντονίσουν τις προσπάθειές τους για την υποστήριξη τρίτων χωρών με σκοπό την προώθηση των σχετικών μεταρρυθμίσεων της αγοράς και των κανονιστικών ρυθμίσεων, ώστε να διασφαλιστούν ισχυρές προσπάθειες απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές, ταχεία, δίκαιη και χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς ενεργειακή μετάβαση προς ένα κλιματικά ουδέτερο μέλλον και αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, μεταξύ άλλων στην Αφρική. Το Συμβούλιο επανέλαβε τη δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών και της ΕΕ να παράσχουν αξιόπιστες συνδέσεις προωθώντας μια ανάπτυξη υποδομών σε παγκόσμιο επίπεδο που θα είναι υψηλού επιπέδου, διαφανής και ανθεκτική στο κλίμα, μέσω αμερικανικών, ευρωπαϊκών, περιφερειακών και πολυμερών πρωτοβουλιών, συμπεριλαμβανομένων των Build Back Better World και Global Gateway.
