Τούρκος αξιωματούχος άνοιξε προ ημερών τη συζήτηση για αναβολή των εκλογών στην Τουρκία μιλώντας υπό το καθεστώς ανωνυμίας. Σήμερα όμως αποδεικνύεται πως η κατάσταση δεν είναι τόσο απλή όσο θα ήθελε ο Ερντογάν.
Στην Τουρκία ωριμάζει η σκέψη πως μετά τον καταστροφικό σεισμό με τους χιλιάδες νεκρούς που άφησε επίσης 13 εκατομμύρια σεισμοπαθείς να μετρούν τις πληγές τους η ψηφοφορία του Μαΐου είναι εκτός συζήτησης, αλλά αρκετοί θεωρούν πως οι εκλογές θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν τον Ιούνιο, την τελευταία ημερομηνία μέχρι την οποία πρέπει να γίνουν εκλογές σύμφωνα με το Σύνταγμα.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο Ερντογάν δεν μπορεί να αναβάλει τις εκλογές πέραν του Ιουνίου χωρίς να αλλάξει το Σύνταγμα, και γι’ αυτό θα χρειαζόταν πλειοψηφία δύο τρίτων στο κοινοβούλιο.
Για να αλλάξει το Σύνταγμα ο Ερντογάν χρειάζεται 400 βουλευτές, την ώρα που ο ίδιος και η συμμαχία του αριθμούν 333 κάτι που σημαίνει πως αν ήθελε να κάνει κάτι τέτοιο πρέπει να πείσει την αντιπολίτευση να υπερψηφίσει τις αλλαγές. Μία αντιπολίτευση που πάντως είναι διχασμένη σε αρκετά ζητήματα προεξέχοντος αυτό του κοινού υποψηφίου στις εκλογές.
Ο σεισμός αλλάζει το εκλογικό «παιχνίδι» στην Τουρκία
Σύμφωνα με το France24 η διασπασμένη αντιπολίτευση της Τουρκίας επρόκειτο να συμφωνήσει τη Δευτέρα σε έναν κοινό υποψήφιο για να αμφισβητήσει την 20ετή νομή της εξουσίας από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην κάλπη που σύμφωνα με τον προγραμματισμό θα στηνόταν τον Μάιο.
Όμως ο καταστροφικός σεισμός, ο οποίος έχει σκοτώσει περισσότερους από 35.000 ανθρώπους στην Τουρκία και τη Συρία, ανέβαλε τη συνάντηση και έθεσε υπό αμφισβήτηση το χρονοδιάγραμμα των εκλογών του Μαΐου.
Πηγές του κυβερνώντος κόμματος και του κόμματος της αντιπολίτευσης εικάζουν τώρα ότι ο Ερντογάν θα καθυστερήσει τις προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές της 14ης Μαΐου στον απόηχο της χειρότερης καταστροφής της Τουρκίας στη σύγχρονη εποχή.
«Αυτό θα αλλάξει τα πράγματα – όχι μόνο για την κυβέρνηση, αλλά και για την αντιπολίτευση», δήλωσε ο Berk Esen, επίκουρος καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Sabanci της Κωνσταντινούπολης.
Ο σεισμός, και μάλιστα οποιαδήποτε καθυστέρηση της ψηφοφορίας, θα μπορούσε να μεταμορφώσει το πολιτικό τοπίο, παρουσιάζοντας τόσο στον Ερντογάν –ο οποίος εξελέγη για πρώτη φορά πρόεδρος το 2003– όσο και στους αντιπάλους του νέες ευκαιρίες και κινδύνους, λένε οι ειδικοί.
Αδυνατώντας να συμφωνήσουν σε έναν υποψήφιο για περισσότερο από ένα χρόνο, οι αντίπαλοι του Ερντογάν έχουν τώρα περισσότερο χρόνο για να καταλήξουν σε συναίνεση με τη συνάντηση της Δευτέρας να αναβάλλεται επ’ αόριστον.
Πρέπει να χρησιμοποιήσουν αυτόν τον χρόνο με σύνεση, λένε οι αναλυτές, προσπαθώντας να αξιοποιήσουν την οργή της κοινής γνώμης για το μνημειώδες μέγεθος της καταστροφής χωρίς να φαίνεται ότι επιδιώκουν πολιτικό όφελος από την τραγωδία.
«Τα φρικτά γεγονότα έχουν δώσει στην πολιτική αντιπολίτευση νέα πυρομαχικά εναντίον της κυβέρνησης – πυρομαχικά που προωθούνται από την οργή και το παράπονο του κοινού», δήλωσε ο Anthony Skinner, σύμβουλος πολιτικού ρίσκου.
Ο Ερντογάν δεν έχει πει λέξη για εκλογές μετά τον σεισμό, αλλά εμφανίζεται στην τηλεόραση πολλές φορές την ημέρα, αγκαλιάζοντας επιζώντες και παρηγορώντας το έθνος.
Τι λέει το Σύνταγμα: Τα σενάρια μακράς αναβολής
Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, που ηγείται του κύριου κοσμικού κόμματος της Τουρκίας, θεωρείται εδώ και καιρό ως ο επικρατέστερος στην προσπάθεια να τερματιστεί η διακυβέρνηση του Ερντογάν.
Όμως η Μεράλ Ακσενέρ του εθνικιστικού κόμματος Iyi έχει αντισταθεί στον Κιλιτσντάρογλου και φαίνεται να υποστηρίζει αντ’ αυτού τον δημοφιλή αντιπολιτευόμενο δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου.
«Η αντιπολίτευση βρισκόταν ήδη σε πολύ λεπτή θέση», καθώς οι διαιρέσεις ήταν διάχυτες, δήλωσε ο Berk Esen.
Ο Esen δήλωσε ότι ο Κιλιτσντάρογλου είναι τώρα πιο πιθανό να γίνει ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης, επειδή «θα είναι πολύ δύσκολο» για κάποιον άλλο να κάνει ανοιχτή εκστρατεία την ώρα της εθνικής θλίψης.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η ψηφοφορία του Μαΐου είναι εκτός συζήτησης, αλλά ότι θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο, την τελευταία ημερομηνία μέχρι την οποία πρέπει να γίνουν εκλογές σύμφωνα με το Σύνταγμα.
Ο Ερντογάν δεν μπορεί να αναβάλει τις εκλογές πέραν του Ιουνίου χωρίς να αλλάξει το Σύνταγμα, και γι’ αυτό θα χρειαζόταν πλειοψηφία δύο τρίτων στο κοινοβούλιο.
Αυτό απαιτεί 400 ψήφους. Ο Ερντογάν και οι ακροδεξιοί κοινοβουλευτικοί σύμμαχοί του διαθέτουν μόνο 333, πράγμα που σημαίνει ότι θα χρειαζόταν την υποστήριξη της αντιπολίτευσης για μεγαλύτερη αναβολή.
Ο Sinem Adar, συνεργάτης του Κέντρου Εφαρμοσμένων Τουρκικών Μελετών στο Βερολίνο, δήλωσε ότι ένας πυλώνας της στρατηγικής της αντιπολίτευσης θα πρέπει να είναι να διασφαλίσει ότι οι εκλογές θα γίνουν μέχρι τον Ιούνιο.
Η Ακσενέρ, από την πλευρά της, πιέζει για ψηφοφορία τον Ιούνιο.
Αντιμετωπίζοντας τον Ερντογάν
«Είναι καθήκον μας ως πολιτικοί να διεξαγάγουμε αυτή την ψηφοφορία», δήλωσε στους δημοσιογράφους την περασμένη εβδομάδα.
Αλλά και η αντιπολίτευση είναι διχασμένη ως προς την αντίδρασή της στον σεισμό.
Η Ακσενέρ επέλεξε να παραμείνει σιωπηλή και να αποφύγει τις σεισμόπληκτες περιοχές τις πρώτες ημέρες, ενώ ο Κιλιτσντάρογλου επισκέφθηκε γρήγορα τις πληγείσες περιοχές, επιδιώκοντας να παρηγορήσει τα θύματα.
Ο ίδιος κατακεραύνωσε τον Ερντογάν, κατηγορώντας τον ότι δεν προετοίμασε την Τουρκία για τους σεισμούς.
Το Σάββατο, εμφανίστηκε μαζί με τον ηγέτη των φιλοκούρδων στο σεισμόπληκτο Ντιγιάρμπακιρ, τη μόνη επαρχία που δεν ψήφισε τη συμμαχία του Ερντογάν στις κάλπες του 2018.
Οι δήμαρχοι της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας, οι οποίοι είναι από τους πιο δημοφιλείς πολιτικούς της αντιπολίτευσης, μοιράστηκαν εικόνες με υπαλλήλους του δήμου να βοηθούν στις προσπάθειες διάσωσης, να καθαρίζουν τα συντρίμμια και να παρέχουν ζεστό φαγητό στους επιζώντες.
Hatay'da depremin yaralarını sarmaya devam ediyoruz.
Bugün Samandağ, Defne ve Kırıkhan'da belediye başkanlarımızla bölgedeki durumu inceledik. AFAD'ı ziyaret edip Sağlık Bakanımız Fahrettin Koca ile görüştük. İBB olarak AFAD ile koordineli şekilde çalışmalara devam edeceğiz. pic.twitter.com/8MGddJUzsf
— Ekrem İmamoğlu (@ekrem_imamoglu) February 13, 2023
Η Ακσενέρ έδωσε μια πιο συγκρατημένη απάντηση και δήλωσε ότι περίμενε 72 ώρες για να μην αποτελέσει εμπόδιο στις προσπάθειες διάσωσης.
Ο Sinem Adar δήλωσε ότι ο σεισμός μπορεί να φέρει στο προσκήνιο φως στις ρωγμές μεταξύ της αντιπολίτευσης – που εκδηλώνονται σε διαφωνίες σχετικά με τον υποψήφιο και τους ρόλους που θα διαδραματίσει το κάθε κόμμα.
Ο Esen προειδοποίησε να δίνονται ερμηνείες από τις διαφορετικές αντιδράσεις, δεδομένου ότι είχε περάσει μόνο μια εβδομάδα, αλλά δήλωσε ότι αυτό δείχνει την έλλειψη συντονισμού μεταξύ της αντιπολίτευσης.
Αρθρογράφος Haberturk: Πιθανή αναβολή 6 μηνών έως 1 έτος – Πώς θα γίνει
Την ίδια ώρα σύμφωνα με τον αρθρογράφο της «Habertürk», Fatih Altaylı, ο οποίος επικαλείται πηγές του AKP, το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας θα προσφύγει στο Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο. Στόχος είναι οι εκλογές να αναβληθούν για ένα χρόνο ή ακόμα και ένα χρόνο. Γράφει συγκεκριμένα: «Πρόσφατα έγραψα για την αναβολή των εκλογών. Το θέμα της αναβολής των εκλογών λόγω του σεισμού, το οποίο ελήφθη σοβαρά υπόψη από την κυβερνητική πτέρυγα.
Είναι σαφές ότι η αναβολή των εκλογών είναι στην ημερήσια διάταξη, καθώς η τρέχουσα κατάσταση έχει καταστήσει μια εκλογική διαδικασία που έχει ήδη μπει στην κόψη του ξυραφιού εντελώς αρνητική για την κυβέρνηση.
Έγραψα πριν από λίγες ημέρες ότι η κυβέρνηση ίσως θελήσει να δοκιμάσει την τύχη της, αναφερόμενος σε μια παλιά απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Πολλοί δικηγόροι μου τηλεφώνησαν και μου είπαν ότι αυτό δεν είναι δυνατόν.
Ο Ersan Şen δήλωσε ότι η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου ήταν σωστή για εκείνη την ημέρα, αλλά δεν ισχύει για σήμερα, αλλά ότι οι εκλογές μπορούν να αναβληθούν με προεδρικό διάταγμα, ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο δεν μπορεί να προβεί σε νομικό έλεγχο για όσο διαρκεί η κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ότι τον τελευταίο λόγο εδώ θα έχει το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο.
Ο πρώην πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων (YARSAV) Eminağaoğlu λέει επίσης ότι δεν είναι νομικά δυνατό να εφαρμοστεί σήμερα η απόφαση που έλαβε το Συνταγματικό Δικαστήριο το 2012.
Φυσικά, δεν είμαι δικηγόρος όπως αυτοί.
Ωστόσο, μπορώ να ακούσω και να μεταφέρω αυτά που λέγονται και σχεδιάζονται.
Και σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχω λάβει, φαίνεται ότι η διαδικασία θα προχωρήσει με τρόπο κοντά σε αυτό που είπε ο Ersan Şen.
Η κυβερνητική πτέρυγα θα μεταβιβάσει τη δουλειά της αναβολής των εκλογών στο Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο.
Πρώτα θα ληφθεί μια απόφαση για τις εκλογές.
Στη συνέχεια, το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο θα δηλώσει ότι έχει καταστεί πρακτικά αδύνατη η διεξαγωγή της εκλογικής διαδικασίας σε 4 επαρχίες και εν μέρει σε 6 επαρχίες και θα ζητήσει την αναβολή των εκλογών.
Έτσι, οι εκλογές θα αναβληθούν για τουλάχιστον 6 μήνες, ενδεχομένως και για ένα χρόνο».
Διακυβεύεται (πραγματικά) το πολιτικό μέλλον του Ερντογάν
Πάντως δεδομένο είναι ότι οι δύο σεισμοί ανέτρεψαν τα προεκλογικά σχέδια του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια, το πολιτικό μέλλον του Ερντογάν διακυβεύεται πραγματικά. Πρέπει τώρα να αποδείξει ότι είναι ένας ηγέτης που μπορεί να κάνει πράγματα και να κινητοποιήσει αποτελεσματικά την κρατική μηχανή για να παράσχει ανακούφιση στους πληγέντες και να τους βοηθήσει να ξαναχτίσουν τα σπίτια και τις ζωές τους.
Οι δύο μεγάλοι σεισμοί μεγέθους 7,7 και 7,6 βαθμών προκάλεσαν την κατάρρευση σαν χάρτινος πύργος πολλών χιλιάδων κατοικιών και δημόσιων κτιρίων, καθώς και ξενοδοχείων και νοσοκομείων σε 10 επαρχίες, επηρεάζοντας περισσότερους από 7,6 εκατομμύρια ανθρώπους.
Ο Μάρτιν Γκρίφιθς (Martin Griffiths), ο συντονιστής των Ηνωμένων Εθνών για την αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών, δήλωσε ότι αναμένει ότι ο αριθμός των νεκρών θα διπλασιαστεί τουλάχιστον.
Πολλοί Τούρκοι είναι πολύ οργισμένοι με την κυβέρνηση, επειδή μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1999 (ο οποίος στοίχισε τη ζωή σε περίπου 17.000 ανθρώπους) θεσπίστηκε νομοθεσία που προβλέπει ότι όλα τα νέα κτίρια πρέπει να συμμορφώνονται με αυστηρούς σεισμικούς οικοδομικούς κανονισμούς. Ωστόσο, η εφαρμογή της νομοθεσίας από τις τοπικές αρχές ήταν αρκετά χαλαρή και πολλοί εργολάβοι χρησιμοποιούσαν κατώτερα υλικά και συνέχιζαν να κατασκευάζουν μη ασφαλή κτίρια, αγνοώντας τις σχετικές προδιαγραφές.
Επιπλέον, η κυβέρνηση είχε επιβάλει έναν ειδικό φόρο που υποτίθεται ότι αποσκοπούσε στην ενίσχυση των υφιστάμενων κτιρίων έναντι των σεισμών. Αν και είχαν εισπραχθεί περισσότερα από 17 δισεκατομμύρια δολάρια, υπάρχουν ισχυρισμοί ότι μόνο ένα μέρος των χρημάτων αυτών χρησιμοποιήθηκε πράγματι για τον δηλωμένο σκοπό της αντισεισμικής προστασίας, ενώ τα περισσότερα χρήματα δαπανήθηκαν για άλλους σκοπούς.
Το ΑΚΡ χορήγησε επίσης μια αμφιλεγόμενη αμνηστία για τις παράνομες κατασκευές, η οποία απέφερε πολλά χρήματα στα κρατικά ταμεία, ενώ οι κατασκευαστικές εταιρείες που πάντα ευνοούσε ο Ερντογάν εξοικονόμησαν δισεκατομμύρια, αλλά απέτυχαν να προστατεύσουν τους κατοίκους από τους σεισμούς.
Ο Ερντογάν προσπάθησε να κατευνάσει τους σεισμόπληκτους, αλλά…
Ο πρόεδρος Ερντογάν προσπάθησε να κατευνάσει την οργή των σεισμοπλήκτων λέγοντας ότι «τέτοια πράγματα συνέβαιναν πάντα. Είναι μέρος του σχεδίου του πεπρωμένου». Υποσχέθηκε άμεση βοήθεια περίπου 530 δολαρίων σε κάθε άστεγη οικογένεια και υποσχέθηκε, μη ρεαλιστικά, ότι μέσα σε ένα χρόνο το Υπουργείο Στέγασης θα χτίσει νέα σπίτια για όλους όσοι έμειναν άστεγοι από τον σεισμό.
Κάτι τέτοιο, ωστόσο, θα απαιτούσε τρισεκατομμύρια τουρκικές λίρες και δεν μπορεί να ολοκληρωθεί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.
Şanlıurfa | Deprem Bölgesi Basın Açıklamasıhttps://t.co/Qs8qKAzhEP
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) February 11, 2023
Ο Ερντογάν παραδέχθηκε ότι η ανταπόκριση των υπηρεσιών διάσωσης στα θύματα του σεισμού δεν ήταν και τόσο τέλεια και υποσχέθηκε ότι «οι υπεύθυνοι για τις αποτυχίες θα κληθούν να λογοδοτήσουν».
Το Σάββατο ο πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα λάβει μέτρα κατά ατόμων που έχουν εμπλακεί σε λεηλασίες και άλλες εγκληματικές δραστηριότητες στην περιοχή που επλήγη από τους σεισμούς.
Οι σεισμοπαθείς, οι οποίοι έμειναν για μέρες χωρίς φαγητό και στέγη, αποδοκίμασαν στις 10 Φεβρουαρίου τον υπουργό Δικαιοσύνης Μπεκίρ Μποζντάγ στην περιοχή Γενισέχαρ της επαρχίας Ντιγιάρμπακιρ, όταν επισκέφθηκε το σημείο όπου κατέρρευσαν κτίρια.
Soğuğa, ayaza, uykusuzluğa, daha pek çok zorluğa rağmen cansiperane bir şekilde gayret gösteren tüm ekiplerimize, gönüllülerimize teşekkür ediyorum.
Acımız ne kadar büyük olursa olsun devlet-millet sırt sırta vererek tüm sıkıntıların üstesinden geleceğimize yürekten inanıyorum. pic.twitter.com/t93G94CM3f
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) February 11, 2023
Ο Κιλιτσντάρογλου «βλέπει» κυβερνητική διαφθορά στον κατασκευαστικό τομέα
Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), επέκρινε έντονα την κυβέρνηση ΑΚΡ του Ερντογάν για τις τεράστιες καταστροφές που προκάλεσαν οι σεισμοί της περασμένης εβδομάδας, λέγοντας ότι ήταν αποτέλεσμα της κυβερνητικής διαφθοράς στον κατασκευαστικό τομέα και του γεγονότος ότι οι αρχές απέφυγαν σκόπιμα να επιβλέπουν τους εργολάβους και να τους αναγκάζουν να εφαρμόζουν τα οικοδομικά πρότυπα.
Ο Κιλιτσντάρογλου δήλωσε ότι η κυβέρνηση Ερντογάν δεν έχει «προετοιμάσει τη χώρα για τους σεισμούς», παρά το γεγονός ότι βρίσκεται στην εξουσία για πάνω από 20 χρόνια, και πρόσθεσε: «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν σκέφτομαι ποτέ να συναντηθώ με τον Ερντογάν. Δεν βλέπω ποτέ αυτό το θέμα (την καταστροφή που προκάλεσε ο σεισμός) ως κάτι πέρα από την πολιτική. Φτάσαμε σε αυτό το σημείο εξαιτίας της πολιτικής του. Οι άνθρωποι πληρώνουν φόρους από τους σεισμούς στο κράτος σε όλη τους τη ζωή, αλλά δεν είναι σε θέση να δουν αυτό το κράτος όταν το χρειαστούν. Όλα υπάρχουν για το (προεδρικό) παλάτι. Κάθε φορά που παίρνει τη χώρα από κάτω, κάνει εκκλήσεις του τύπου “Στάσου δίπλα μου”. Εγώ δεν θα είχα καμία σχέση μαζί του και δεν θα έχω ποτέ».
Απέλπιδα προσπάθεια για αλλαγή κλίματος
Σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου, έχουν εκδοθεί 113 εντάλματα σύλληψης σε σχέση με την κατασκευή των κτιρίων που κατέρρευσαν, συμπεριλαμβανομένων εργολάβων και αρχιτεκτόνων, και 12 άτομα βρίσκονται ήδη υπό κράτηση.
Πολλοί Τούρκοι βλέπουν αυτές τις ενέργειες ως μια απελπισμένη προσπάθεια της κυβέρνησης του ΑΚΡ – η οποία ενθάρρυνε ενεργά τη μαζική κατασκευή κακότεχνων κτιρίων σε σεισμογενείς περιοχές και έκανε τα στραβά μάτια στις παραβιάσεις των οικοδομικών κανονισμών – να αποδώσει την ευθύνη στους εργολάβους και τους αρχιτέκτονες.
Οι σεισμοί έχουν φέρει τον πρόεδρο Ερντογάν σε δύσκολη θέση. Ο Τούρκος πρόεδρος θέλει μετάθεση των εκλογών, ελπίζοντας ότι με την πάροδο του χρόνου η οργή του λαού θα υποχωρήσει και θα μπορέσει να παρουσιαστεί και πάλι ως ο ικανός ηγέτης που μπορεί να αντιμετωπίσει με επιτυχία κάθε δύσκολη κατάσταση. Αλλά για να το πετύχει αυτό θα πρέπει να παρουσιάσει απτά αποτελέσματα και να μην καταφεύγει σε κενές ρητορείες.
Diyarbakır | Deprem Bölgesi Basın Açıklamasıhttps://t.co/phlDYGkrPP
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) February 11, 2023
Πολιτικό παιχνίδι με τη διεθνή βοήθεια
Εν τω μεταξύ ο Ερντογάν κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στις 10 πληγείσες από τον σεισμό επαρχίες, δήθεν για να βοηθήσει το κράτος να παρέμβει κατά των αναφερόμενων λεηλασιών. Αλλά ο πραγματικός στόχος θα μπορούσε να είναι ότι ο Ερντογάν θέλει να ελέγξει τη διανομή της βοήθειας, ώστε να παρουσιάσει την ξένη βοήθεια που στέλνει στην Τουρκία ως βοήθεια που προέρχεται από την κυβέρνησή του και να αποτρέψει δυσμενή ρεπορτάζ για την τρομερή κατάσταση στην περιοχή, όπου οι άνθρωποι εξακολουθούν να στερούνται τροφής και στέγης και διαμαρτύρονται για την οδυνηρά αργή ανταπόκριση των ομάδων διάσωσης.
Σύμφωνα με τη Business Standard όπως επισημαίνει ο ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής της Haaretz, Zvi Bar’el: «Από εδώ και στο εξής, θα καταβληθούν μεγάλες προσπάθειες όχι μόνο για τον απεγκλωβισμό των νεκρών και των τραυματιών, αλλά και για τη δημιουργία ενός αφηγήματος, με ένα αντίθετο αφήγημα που θα κατασκευάσει η αντιπολίτευση. Ο σεισμός έχει γίνει ένας απροσδόκητος πολιτικός παίκτης, που έχει τη δυνατότητα να αλλάξει σημαντικά τη δομή του καθεστώτος ή, εναλλακτικά, να εδραιώσει ακόμη περισσότερο το εύρος της εξουσίας του Ερντογάν και του κόμματός του».
