Oι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν το 90% των επιχειρήσεων παγκοσμίως (και σχεδόν το 99,9% στην Ελλάδα), συμβάλλουν στην απασχόληση μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού και δημιουργούν προστιθέμενη αξία στην οικονομία. Παρά τη μεγάλη επιρροή τους όμως, πολλές από αυτές δεν ασχολούνται με θέματα που έχουν να κάνουν με το Περιβάλλον, την Κοινωνία και τη Διακυβέρνηση (ESG).
Αυτό είναι λογικό, αφενός, αφού οι ΜμΕ δεν έχουν ούτε το ανθρώπινο δυναμικό ούτε τους πόρους σε σχέση με τους «μεγάλους». Άλλες απλά δεν έχουν τις γνώσεις ή τον χρόνο.
Ωστόσο, οι καταναλωτικές τάσεις επιβάλλουν την ενασχόληση με τα κριτήρια ESG, καθώς οι καταναλωτές παγκοσμίως δείχνουν προτίμηση σε βιώσιμα προϊόντα και σχηματίζουν απόψεις με βάση κριτήρια όπως το ανθρακικό αποτύπωμα των εταιρειών ή η συμπεριφορά προς τους εργαζόμενούς τους.
Πέρα από αυτό, όμως, για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα (όχι όμως για τις πολύ μικρές) η συμμόρφωση με τα κριτήρια ESG αποτελεί πλέον και δέσμευση. Με την οδηγία Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Ένωση φέτος, οι εισηγμένες μεσαίες και μεσαίες επιχειρήσεις θα υποχρεούνται να υποβάλουν ετησίως εκθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης από το 2026.
Ας αρχίσουμε από τα βασικά
Τι είναι ESG; Αποτελεί αρκτικόλεξο των λέξεων «Environmental, Social, Governance», δηλαδή Περιβάλλον, Κοινωνία και Διακυβέρνηση.
Με απλά λόγια, είναι όλες εκείνες οι ενέργειες που μπορεί να κάνει μια εταιρεία για:
- να περιορίσει ή και να μηδενίσει τον αρνητικό της αντίκτυπο στο Περιβάλλον, παραμένοντας βιώσιμη.
- να αντιμετωπίζει με σεβασμό και χωρίς διακρίσεις τους εργαζόμενους, τους πελάτες της και εν γένει την Κοινωνία
- να φροντίζει για μια ορθή Εταιρική Διακυβέρνηση, φροντίζοντας να είναι άμεμπτη ως προς τις νομικές και ηθικές της υποχρεώσεις.
Πώς μπορεί να εφαρμοστούν από μια μικρομεσαία επιχείρηση;
Καταρχάς, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι μεγάλες εταιρείες παίζουν σε άλλο επίπεδο, οπότε δεν πρέπει να μιμηθούμε τις ενέργειες ESG τους, όπως μια αναδάσωση ή μια ημερίδα για άτομα με αναπηρία. Αντιθέτως, για τις μικρές επιχειρήσεις τα βήματα προς τη βιωσιμότητα είναι μικρά και απλά.
Στον άξονα του Περιβάλλοντος, μπορούν να αποφύγουν να χρησιμοποιούν χαρτί για το day-to-day, όπως και να προτιμήσουν φιλικά για το περιβάλλον υλικά για τους χώρους εργασίας. Η προώθηση της ανακύκλωσης και η μείωσης της χρήσης ενέργειας (με λάμπες LED ή έξυπνους θερμοστάτες) είναι και αυτά μερικά απλά μέτρα που μπορούν να υιοθετηθούν.
To κομμάτι της Κοινωνίας αφορά τόσο τους εργαζομένους όσο και τον μικρόκοσμο γύρω από μια επιχείρηση. Έτσι, στον πρώτο άξονα προκρίνονται πολιτικές με γνώμονα τη βελτίωση των εργασιακών συνθηκών, όπως η τηλεργασία ή το ευέλικτο ωράριο εργασίας. Παράλληλα, μια ΜμΕ μπορεί να ανοιχτεί στην τοπική κοινωνία, πχ. σπονσοράροντας μια ομάδα ποδοσφαίρου παιδιών, οργανώνοντας δείπνα εργαζομένων σε κάποιο κοντινό εστιατόριο ή ακόμα και ανοίγοντας για μια μέρα τον χώρο της σε επισκέπτες από τη γειτονιά.
Τέλος, στο κομμάτι της Διακυβέρνησης δεν αρκεί να μένουμε στους τύπους. Η ύπαρξη κώδικα συμπεριφοράς εργαζομένων είναι σημαντική, αλλά πρέπει και να εφαρμόζεται! Επίσης, πρέπει να θεωρούνται δεδομένα πράγματα όπως η ψηφιακή ασφάλεια της εταιρείας και των υπαλλήλων της, ο σεβασμός των προσωπικών δεδομένων και η τυπικότητα ως προς τις φορολογικές υποχρεώσεις.
Τα οφέλη από μια στρατηγική για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Το ESG είναι πολλά περισσότερα από μια απλή λίστα με deliverablesπου πρέπει να πετύχουμε. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις οφείλουν να συμβάλουν σε έναν καλύτερο κόσμο με βιώσιμες στρατηγικές. Το όφελος είναι πολλαπλό, καθώς οι ΜμΕ μπορούν να έχουν κέρδος τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και ως προς τη βελτίωση της δημόσιας εικόνας τους.
Συγκεκριμένα, μπορούν να επωφεληθούν από την εφαρμογή του ΕSG με τους παρακάτω τρόπους:
Προσέλκυση κεφαλαίου. Μια εταιρεία με πολλά «παράσημα» στον τομέα του ESG είναι και πιο ελκυστική στους επενδυτές. Εξάλλου, για πολλές τράπεζες τα κριτήρια ESG αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την άντληση χρηματοδότησης.
Προσέλκυση πελατών. Η πλειοψηφία των καταναλωτών προχωρά σε αγορές με βάση την αξία ενός προϊόντος ή υπηρεσίας – και δεν μιλάμε απλά για το value-for-money. Δίνουν σημασία στον βαθμό της επίπτωσης που θα έχει η αγορά τους στο περιβάλλον, αλλά και στο κατά πόσο οι εταιρείες που προτιμούν ευθυγραμμίζονται με τις δικές τους αξίες.
Προσέλκυση υποψήφιων. Όπως το γενικό κοινό ενδιαφέρεται για τις βιώσιμες πρακτικές των εταιρειών, το ίδιο ισχύει για τους πιθανούς εργαζομένους της – και ειδικά τους νεότερους.
Αντίκτυπος στην εφοδιαστική αλυσίδα. Κράτη και μεγάλες εταιρείες πλέον απαιτούν από τους προμηθευτές τους και τους μικρότερους συνεργάτες τους να συμμορφώνονται με τα κριτήρια ESG σε υποχρεωτική βάση, ενώ εκτελούν σε αρκετές περιπτώσεις αυστηρούς ελέγχους συμμόρφωσης.
Εξοικονόμηση και αποτελεσματικότητα. Η μείωση των απορριμμάτων, η ενεργειακή αποδοτικότητα και η συμμόρφωση με τους περιβαλλοντικούς νόμους αποτελούν σίγουρους τρόπους για να μειώσει μια ΜμΕ τα λειτουργικά της κόστη. Και όπως ήδη αναφέραμε: μια μικρή εταιρεία που δείχνει ότι διαχειρίζεται καλά αυτά τα κόστη φαίνεται και πιο ανθεκτική σε επενδυτές.
