Είχα θέσει το ερώτημα πριν από χρόνια στον τότε διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΛΠΕ Γρηγόρη Στεριούλη όταν επί ΣΥΡΙΖΑ συμμετείχαν σε κοινοπραξίες με τις μεγαλύτερες παγκοσμίως εταιρείες (ExxonMobil, Total,Repsol, Edison) και εκδηλώνανε ενδιαφέρον στο Δημόσιο για περιοχές στο Ιόνιο και την Δ. Ελλάδα.
Θυμάμαι ότι η απάντηση του ήταν μονολεκτική: «Ευκαιρία»!
Τώρα με το που ανακοινώθηκε ότι υπήρξε εκδήλωση ενδιαφέρον της Chevron για διεξαγωγή ερευνών σε δυο θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης για ανεύρεση υδρογονανθράκων, αστραπιαία έρχεται στο θύμηση μου ο Γρηγόρης Στεργιούλης.
Δεν χάνω την «ευκαιρία» -την δημοσιογραφική εννοείται- και όχι την ενεργειακή ευκαιρία που ενδεχομένως εκείνος έχει στο μυαλό του και τον καλώ στο τηλέφωνο.
Γνώριμος από τα παλιά (1983) ο Γρηγόρης με μειλίχιο ύφος που τον καθιστά συμπαθή σε όλα τα πολιτικά – ιδεολογικά ρεύματα. Η δε επιστημονική του εμβάθυνση στον ενεργειακό τομέα και τους υδρογονάνθρακες παραμένει αδιαμφισβήτητη.
– Οι υδρογονάνθρακες εξακολουθείς να πιστεύεις ότι παραμένουν «ευκαιρία» για την Ελλάδα;
Ναι το πιστεύω ! Πολλοί θεώρησαν ότι η εκλογή Τραμπ και οι πολιτικές που αυτός υλοποιεί, υποχρεώνει την Ευρώπη να ξαναδεί το θέμα της ενεργειακής της αυτονομίας. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα».
– Σωστά «θα μπορούσε», αλλά η Ελλάδα συνηθίζει να χάνει τις ευκαιρίες…
«Οι υδρογονάνθρακες στην Ελλάδα έχουν την δική τους ιστορία. Κάθε τρία χρόνια το θέμα της έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων επανέρχεται στην επικαιρότητα. Άλλες φορές με αφορμή τις αποχωρήσεις εταιρειών από τις κοινοπραξίες που είχαν αναλάβει την έρευνα για εξεύρεση υδρογονανθράκων, άλλες φορές με την εκδήλωση ενδιαφέροντος από ανάλογες εταιρείες».
Ευθύνες με ονοματεπώνυμο
– Αποτέλεσμα δεν βλέπουμε και γι αυτό ο κόσμος είναι δύσπιστος.
«Αξίζει τον κόπο μια αναδρομή στην ιστορία για να αποκατασταθεί η αλήθεια και να έχουμε μια πλήρη εικόνα.
- Την περίοδο 1998-2014 η ΕΛΠΕ με ευθύνη των βασικών μετόχων της (Ελληνικό Δημόσιο και Paneuropean Oil) δεν προχώρησε σε έρευνες στη χώρα ως όφειλε . Αντιθέτως συρρίκνωσε την τεχνική ομάδα και έθεσε σε αδράνεια τεχνολογικό εξοπλισμό ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
- Το 2007 η κυβέρνηση της ΝΔ ανακάλεσε με νομοθετική διάταξη τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης από 26 περιοχές της χώρας που κατείχαν τα ΕΛΠΕ.
- Το 2012, επί υπουργίας Μανιάτη, διεξήχθησαν θαλάσσιες γεωφυσικές μελέτες από Κρήτη μέχρι Κέρκυρα με ενθαρρυντικά αποτελέσματα και προκηρύχθηκαν με επιτυχία δύο διεθνείς διαγωνισμοί παραχωρήσεων (2012 και 2014) και παραχωρήθηκαν τρεις περιοχές στη Δ. Ελλάδα.
- Το 2014 η ΕΛΠΕ απέκτησε δικαιώματα στον Πατραϊκό κόλπο».
-Και ήρθατε εσείς και τι κάνατε. Εγώ θυμάμαι εσένα και την ομάδα που είχε συσταθεί να κάνετε πράγματα αλλά δεν υπήρξε τελικό αποτέλεσμα διότι προφανώς η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ήταν κολλημένη στην πράσινη ανάπτυξη και τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας και όχι στους υδρογονάνθρακες…
«Δεν είναι ακριβώς έτσι. Το 2015 έχουμε την ουσιαστική έναρξη των ερευνών με την εκτέλεση σύγχρονων τρισδιάστατων θαλάσσιων γεωφυσικών καταγραφών.
Αυτές οδηγούν στον εντοπισμό γεωλογικής δομής που περιέχει τουλάχιστον 140 εκατ. ισοδύναμα βαρέλια υδρογονανθράκων. Δυστυχώς η σημερινή διοίκηση των ΕΛΠΕ (στην οποία συμμετέχει το ελληνικό δημόσιο), επέστρεψε πρόσφατα την περιοχή της Πάτρας χωρίς ούτε καν να εκπληρώσει την ελάχιστη συμβατική της υποχρέωση για την εκτέλεση μιας γεώτρησης!
Το χρονικό διάστημα 2015 – 2019 η ΕΛΠΕ με Πρόεδρο τον Στάθη Τσοτσορό και διευθύνων εμένα προχωρήσαμε σε αναδιοργάνωση της τεχνικής ομάδας δίνοντας την αναγκαία διοικητική υποστήριξη και ενθάρρυνση.
Τότε η υψηλού επιπέδου τεχνική ομάδα των ΕΛΠΕ δημιουργεί ελπιδοφόρα γεωλογικά μοντέλα για σημαντικά αποθέματα υδρογονανθράκων, κυρίως φυσικού αερίου, στη χώρα.
- Τα ΕΛΠΕ σε αυτό το χρονικό διάστημα, προσελκύουν και δημιουργούν κοινοπραξίες με τις μεγαλύτερες παγκοσμίων εταιρείες (ExxonMobil, Total,Repsol, Edison) και εκφράζουν ενδιαφέρον στο Δημόσιο για περιοχές στο Ιόνιο και την Δ. Ελλάδα.
- Την τετραετία 2015 – 2019 υλοποιούνται από το Δημόσιο και την ΕΔΕΥ τρεις διεθνείς διαγωνισμοί σε στεριά και θάλασσα (Δυτική Ελλάδα και Κρήτη). Τα ΕΛΠΕ συμμετέχουν (είτε μέσω διεθνών κοινοπραξιών είτε αυτοδύναμα) και επιτυγχάνουν την παραχώρηση για έρευνα και εκμετάλλευση σε επτά περιοχές (τέσσερις με ExxonMobil,Total, Repsol, Edison και τρεις αυτοδύναμα ως operator – διαχειριστής). Οι Συμβάσεις Μίσθωσης κυρώνονται ως νόμοι στη Βουλή.
- Την ίδια περίοδο η Energean εκτελεί ερευνητικές εργασίες σε άλλες τρεις περιοχές στην Δ. Ελλάδα και στον Πρίνο με θετικά αποτελέσματα. Η εταιρία αιτείται (2019) να προχωρήσει σε εκμετάλλευση του κοιτάσματος Κατακόλου, χωρίς ακόμη να πάρει απάντηση».
– Δηλαδή η παρούσα κυβέρνηση δεν έχει απαντήσει από το 2019 στο αίτημα που είχατε κάνει για να προχωρήσετε στην εκμετάλλευση του κοιτάσματος Κατακόλου;
Απάντησε έμμεσα μετά από σχετική δήλωση του Πρωθυπουργού σε επίσκεψη του στην περιοχή (Νοέμβριος 2021) ότι δεν πρόκειται να δοθεί άδεια για παραγωγή πετρελαίου…».
- Εσείς πόσες μελέτες κάνατε για ανακάλυψη υδρογονανθράκων;
«Το διάστημα 2016 – 2019 εντοπίζονται και χαρτογραφούνται τουλάχιστον 30 γεωλογικές δομές ευνοϊκές για ύπαρξη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και προχωρούν οι διαδικασίες για περαιτέρω έρευνα και γεωτρήσεις. Όλες οι γεωχημικές, γεωλογικές και γεωφυσικές μελέτες είναι απολύτως θετικές για ανακάλυψη υδρογονανθράκων».
– Και η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν αξιοποίησε τις μελέτες που εσείς αφήσατε;
«Όχι μόνο δεν τις αξιοποίησε αλλά από την αρχή στα τέλη του 2019 το κλίμα μεταβάλλεται και γίνεται αρνητικό από πλευράς Δημοσίου και ΕΛΠΕ.
Από τις αρχές 2020 η ΕΛΠΕ επιβραδύνει τις ερευνητικές εργασίες σε όλες τις περιοχές μη εκπληρώνοντας ούτε καν τις ελάχιστες συμβατικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τον νόμο.
- Το 2020 στην περιοχή της Άρτας – Πρέβεζας ακυρώνεται την τελευταία στιγμή και δεν προχωρεί η διενέργεια συμβατικών γεωφυσικών καταγραφών και παρά τις απολύτως θετικές μελέτες η περιοχή επιστρέφεται στο Δημόσιο. Επίσης επιστρέφεται η περιοχή «ΒΔ Πελοπόννησος» που δεν ολοκληρώθηκαν ούτε οι ελάχιστες συμβατικές εργασίες. Στην περιοχή υπάρχει κοίτασμα Βιογενούς φυσικού αερίου, σε μικρό βάθος, του οποίου η εκμετάλλευση είναι απολύτως εφικτή και μπορεί να τροφοδοτήσει τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Μεγαλόπολη και την τοπική αγροτική οικονομία.
- Το 2021 αποχωρούν TOTAL και REPSOL από τις έρευνες, ως αποτέλεσμα της αρνητικής πολιτικής και στρατηγικής από Δημόσιο και ΕΛΠΕ.
Η στάση της κυβέρνησης ως προς την εξόρυξη υδρογονανθράκων αλλάζει μετά την ενεργειακή κρίση που μαστίζει την Ευρώπη και τη χώρα, ως αποτέλεσμα και του πολέμου στην Ουκρανία. Η κυβέρνηση πανικόβλητη δηλώνει ότι επιθυμεί να ερευνήσει την χώρα για φυσικό αέριο».
Οι εταιρίες προχωρούν πλέον σε εκπλήρωση συμβατικών υποχρεώσεων, αλλά η αγορά λαμβάνει δυσμενή μηνύματα από αντικρουόμενες δηλώσεις του ίδιου του Πρωθυπουργού και επιφανών υπουργών του (πχ Νίκος Δένδιας «η Ελλάδα δεν θα γίνει χώρα παραγωγής υδρογονανθράκων»).
Με βάση όλα τα παραπάνω καθίσταται απολύτως σαφές ότι την περίοδο 2015-2019 όχι μόνο δεν σταμάτησαν οι προσπάθειες για να ερευνηθεί η ελληνική επικράτεια για το ενδεχόμενο ύπαρξης υδρογονανθράκων, αλλά αντιθέτως, εντάθηκαν. Οι σημερινές έρευνες βασίζονται στις παραχωρήσεις και τις συμβάσεις της περιόδου 2015 – 2019».
«Οι γκρίζες ζώνες»
Ο Γρηγόρης Στεργιούλης επισημαίνει ορισμένες «γκρίζες ζώνες»…
- Πώς μια εταιρεία θα επενδύσει σε γεωτρήσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ όταν είναι πιθανόν να ανακαλύψει πετρέλαιο και όχι φυσικό αέριο, εφόσον ο πρωθυπουργός έχει δηλώσει ότι δεν θα επιτρέψει την παραγωγή πετρελαίου;
Για παράδειγμα τα γεωχημικά μοντέλα για την Κρήτη και το Ιόνιο δίνουν ίδιες πιθανότητες για παρουσία φυσικού αερίου και πετρελαίου. Στην ΕΔΕΥ φυσικά γνωρίζουν ότι πιθανότατα θα συνυπάρχουν αέριοι και υγροί υδρογονάνθρακες. Προς τι λοιπόν οι ανακριβείς κυβερνητικές δηλώσεις;
- Η πετρελαϊκή αγορά διερωτάται γιατί δεν προκηρύσσονται και νέες περιοχές που δεν εκδηλώθηκε αρχικά ενδιαφέρον; Γιατί δεν γίνονται διαγωνισμοί για νέες περιοχές; Την απάντηση την έδωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός: «Δεν θα παραχωρήσουμε άλλες περιοχές για έρευνα και εκμετάλλευση»!
Λέει δηλαδή η κυβέρνηση στις εταιρείες ότι δεν ενδιαφέρεται να ερευνηθεί η χώρα για ανακαλύψεις κοιτασμάτων υδρογονανθράκων με την σοβαρότητα που διέπει επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, απεμπολώντας στην πράξη τεράστια εν δυνάμει έσοδα, οικονομική και βιομηχανική ανάπτυξη, γεωπολιτική ισχύ και προφανώς ενεργειακή ασφάλεια και αυτάρκεια για την ίδια και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η πρόσφατη εκδήλωση ενδιαφέροντος από τη Chevron (που σημειωτέον είναι νέα παραχώρηση άρα σε αντίθεση με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού ) είναι σαφώς θετική αλλά αξίζει να αναρωτηθεί κανείς γιατί δεν υπάρχει καμία ελληνική συμμετοχή.
Πως θα διασφαλιστεί η μεταφορά τεχνογνωσίας η απασχόληση ελληνικού επιστημονικού και τεχνικού προσωπικού και η προστιθέμενη αξία του εγχειρήματος για τη χώρα μας.
Ποιος ο ρόλος τουλάχιστον της ΕΛΠΕ που η διοίκηση της δηλώνει ότι το κόστος γεώτρησης είναι 100εκ νότια της Κρήτης λόγω βάθους υπονοώντας σαφώς ότι δεν θέλουμε να συμμετέχουμε;
Μα ο πρόεδρος της διοίκησης της ΕΛΠΕ έχει διοριστεί από την ελληνική κυβέρνηση. Δεν είναι τουλάχιστον οξύμωρο να θριαμβολογούμε για το ενδιαφέρον της chevron όταν οι εν μέρει κρατικά ελεγχόμενη ΕΛΠΕ αποφεύγει να συμμετάσχει;
Τι πρέπει να γίνει;
«Προσωπικά θεωρώ καθήκον όλων όσοι βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης να επιταχύνουν τις προσπάθειες για την ανεύρεση πιθανών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην ελληνική επικράτεια. Πάντα με την λήψη όλων των μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος βέβαια!
Είναι σαφές ότι η Ευρωπαϊκή και η ελληνική οικονομία «διψά» για ενέργεια. Αν δεν υπήρχαν οι παλινωδίες των τελευταίων χρόνων πιστεύω ακράδαντα ότι θα είχαμε σήμερα κάποια παραγωγή ελληνικών υδρογονανθράκων. Οι πιθανότητες εξεύρεσης σημαντικών κοιτασμάτων είναι υψηλές.
Είναι κρίμα για την χειμαζόμενη ελληνική οικονομία και τους πολίτες αυτής της χώρας να υπάρχουν τέτοιες καθυστερήσεις. Επίσης είναι κρίμα όλα να εντάσσονται στην προσπάθεια ενοχοποίησης προηγουμένων κυβερνήσεων για τις σημερινές τεράστιες ευθύνες.
Ένα σημαντικό θέμα όπως είναι η αξιοποίηση του εθνικού μας πλούτου πρέπει να αντιμετωπίζεται ακριβώς έτσι. Σαν εθνική υπόθεση χωρίς ανταγωνισμούς και υπαναχωρήσεις».
