Μπορεί όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να θέλουν να δουν μείωση στις ολοένα και αυξανόμενες τιμές του φυσικού αερίου, όταν όμως οι υπουργοί Ενέργειας των κρατών-μελών έβαλαν στο τραπέζι τα πιθανά μέτρα που πρέπει να ληφθούν, στη διάρκεια της έκτακτης Συνόδου Κορυφής, διαφώνησαν στις λεπτομέρειες και το αρχικό τους πλάνο… ναυάγησε.
Συμφώνησαν, ωστόσο, όπως σημειώνει και το Politico, με αρκετές από τις προτάσεις που έκανε νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα που πέρασε η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Ορισμένες από αυτές τις προτάσεις αφορούν τη φορολόγηση των απροσδόκητων κερδών, παρόχων που δεν χρησιμοποιούν φυσικό αέριο για την παραγωγή ενέργειας, τον παράλληλο συντονισμό για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας σε ολόκληρη την Ένωση, αλλά και μέτρα έκτακτης ανάγκης για να βοηθηθούν ενεργειακές εταιρίες και να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο υψηλό κόστος των συναλλαγών.
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τσέχος υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου, Γιόζεφ Σικέλα, υπό την προεδρεία του οποίου συνεδρίασαν οι υπουργοί Ενέργειας: «Καταφέραμε να βρούμε μια σαφή κατεύθυνση για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν. Τώρα γνωρίζουμε ακριβώς ποιον δρόμο πρέπει να ακολουθήσουμε».
Πού διαφώνησαν και πού τα… βρήκαν οι υπουργοί Ενέργειας
Αλλά η έκβαση της συνεδρίασης έδειξε ότι δεν είναι και πολύ έυκολο να… διανυθεί ο δρόμος αυτός. Μπορεί οι υπουργοί να υποστήριξαν σε γενικές γραμμές τον περιορισμό της τιμής του φυσικού αερίου, διαφώνησαν ωστόσο στο αν θα έπρεπε να τεθεί ένα ανώτατο όριο τιμής και αν αυτό το όριο θα έπρεπε να αφορά μόνο τις εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία, κάτι που συμπεριλαμβανόταν στο πακέτο προτάσεων της πρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Διαφωνία υπήρξε επίσης και στους τρόπους μέσω των οποίων θα μειωθεί η κατανάλωση και η ζήτηση ενέργειας, καθώς η Κομισιόν από τη μία ζητά αυτό να είναι υποχρεωτικό για όλα τα κράτη-μέλη, οι χώρες ωστόσο, με τη σειρά τους, δεν συμφωνούν.
Μεταξύ αυτών που συζητήθηκαν, ωστόσο, ήταν και η χαλάρωση των κανόνων για κρατικές ενισχύσεις μέχρι το τέλος του 2023, κάτι που θα επέτρεπε στις κυβερνήσεις να στηρίξουν και να διασώσουν επιχειρήσεις που αντιμετώπισαν προβλήματα εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης. Μία άλλη ιδέα που έπεσε στο… τραπέζι και την οποία επίσης είχε προτείνει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είναι να σταλεί ένα μήνυμα εμπιστοσύνης στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να ενεργοποιηθεί έτσι ένα καμπανάκι έκτακτης ανάγκης της Ένωσης για τις αυτόματες αυξήσεις στις τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας.
Η τιμή του φυσικού αερίου, το μήλον της Έριδος
Το βασικό ερώτημα της συνεδρίασης, που πυροδότησε και τη μεγαλύτερη κόντρα ανάμεσα στα κράτη-μέλη, ήταν το πώς θα μειωθεί η τιμή του φυσικού αερίου σε πραγματικό χρόνο, η οποία είναι επτά φορές μεγαλύτερη σε σχέση με ένα χρόνο πριν.
Η Επιτροπή από την πλευρά της πρότεινε μόνο τον περιορισμό του ρωσικού φυσικού αερίου, ωστόσο αρκετές χώρες θέλουν να υπάρξει ανώτατο πλαφόν για όλες τις εισαγωγές. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά και ο Ιταλός υπουργός Οικολογικής Μετάβασης, Ρομπέρτο Τσινγκολάνι, 15 χώρες τάσσονται υπέρ ενός ανώτατου ορίου τιμής ανεξαρτήτως προέλευσης του φυσικού αερίου, ενώ μόλις τρεις -Γερμανία, Ολλανδία και Κομισιον- επιμένουν να τεθεί το ανώτατο όριο μόνο για το ρωσικό φυσικό αέριο, με οκτώ ακόμα υπουργούς να παραμένουν σχετικά ουδέτεροι, ανησυχώντας για τον οικονομικό αντίκτυπο.
Ο Τσέχος υπουργός που προέδρευε της συνεδρίασης ανέφερε ότι το πλαφόν για την τιμή του φυσικού αερίου είναι το πιο δύσκολο προς συζήτηση θέμα, ενώ ο Ολλανδός υφυπουργός Εξορυκτικών Βιομηχανιών, Χανς Βέιλμπριφ ανέφερε ότι η εφαρμογή ανώτατου ορίου τιμής πιθανόν να οδηγήσει σε «ελλείψεις φυσικού αερίου. Αν πιέσουμε για όλες τις τιμές προς τα κάτω, τότε οι προμηθευτές θα πάνε άλλου. Και εμείς θέλουμε να χτυπήσουν τον Πούτιν».
Ωστόσο, ορισμένοι είναι και κάθετα αντίθετοι στο να τεθεί πλαφόν μόνο για τη Ρωσία. Όπως δήλωσε και ο Βέλγος υπουργός Ενέργειας, Τίνε φαν ντερ Στρέτεν, «δεν θα συμφωνήσουμε σε αυτό», καθώς ένα ανώτατο όριο μόνο για τη Ρωσία «δεν θα προσφέρει κάτι», ενώ εκπρόσωπος του υπουργού Εξωτερικών της Ουγγαρίας υπογράμμισε ότι «το ανώτατο όριο τιμής στο ρωσικό φυσικό αέριο είναι παράλογο».
Η Γαλλίδα υπουργός Ενέργειας, από την άλλη, δήλωσε αισιόδοξη, καθώς όπως είπε είδε να υπάρχει «κοινή επιθυμία να προχωρήσουμε μπροστά».
Έλεγχος των κερδών στις εταιρίες αιολικής και πυρηνικής ενέργειας και άνθρακα
Σύμφωνα και με όσα αναφέρει το Reuters, στο μεγαλεπίβολο σχέδιο της ΕΕ περιλμβάνεται και η πρόταση να αφαιρούνται τα πλεονάζοντα έσοδα από σταθμούς αιολικής ενέργειας, πυρηνικής ενέργειας και άνθρακα που μπορούν επί του παρόντος να πουλήσουν την ενέργειά τους σε τιμές ρεκόρ που καθορίζονται από το κόστος του φυσικού αερίου και να χρησιμοποιούν τα χρήματα για να περιορίσουν τους λογαριασμούς των καταναλωτών.
Οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων θα πρέπει επίσης να καταβάλουν «εισφορά αλληλεγγύης», αναφέρθηκε σε μια περίληψη της συζήτησης στη συνεδρίαση.
«Το να παίρνουμε μερικά από αυτά τα υπερβολικά κέρδη και να τα ανακυκλώνουμε στα νοικοκυριά έχει όντως νόημα», δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος της Ιρλανδίας Ίμον Ράιαν σχετικά με τις συστάσεις της Επιτροπής.
