Υπενθυμίζεται πως την Τρίτη, οι εταιρείες Βίκος, ΕΨΑ και Λουξ απέστειλαν στο Υπ. Πολιτισμού εξώδικη διαμαρτυρία αναφορικά με την Coca Cola και την επικοινωνιακή στρατηγική της σχετικά με τη χρήση εθνικών συμβόλων στις συσκευασίες των προϊόντων της.
Όπως ανέφεραν οι τρεις εταιρείες, σε κοινή ανακοίνωσή τους, η στάση του υπουργείου Πολιτισμού απέναντι στην εμπορευματοποίηση της εθνικής μας κληρονομιάς εγείρει ερωτήματα.
Σύμφωνα με τις παραπάνω εταιρείες, το υπουργείο Πολιτισμού, λαμβάνοντας υπόψη του την απόφαση μιας και μόνο έμμισθης συμβούλου του, παραχωρεί το δικαίωμα στην Coca Cola να συνεχίζει να εμπορευματοποιείται τα εθνικά μνημεία, όπως τον Παρθενώνα, χωρίς να προβαίνει στην επιβολή κάποιου προστίμου ή την πληρωμή των σχετικών τελών, παρά τη σαφήνεια του νόμου επί του θέματος.
Το δε Συμβούλιο Ελέγχου Επικοινωνίας (ΣΕΕ) δικαίωσε τις εταιρείες ΕΨΑ, Λουξ και Βίκος, επισημαίνουν, δίνοντας διορία 30 εργάσιμων ημερών στην Coca Cola για να αποσύρει από τη διαφημιστική καμπάνια της την παρουσία των εθνικών συμβόλων όχι μόνο από τις συλλεκτικές συσκευασίες της, αλλά και από το σύνολο της επικοινωνίας της. Η εν λόγω απόφαση, σημειώνουν, εγείρει ερωτήματα, καθώς η μη διεκδίκηση είσπραξης των προβλεπομένων ποσών από το υπουργείο Πολιτισμού προς την εταιρεία σημαίνει τη ζημίωση του κράτους και της οικονομίας συνολικά, αφού σε αντίθετη περίπτωση η πολυεθνική θα κατέθετε κάποια εκατομμύρια στα ταμεία της χώρας. «Ασφαλώς, καμία από τις εταιρείες που έχουν τεθεί εναντίον της Coca Cola δεν προσβλέπει μέσω της προσφυγής της στη δικαιοσύνη στη χρηματική αποζημίωση, αντιθέτως, απώτερος σκοπός κάθε κίνησης αποτελεί ο περιορισμός της αυθαιρεσίας στη χρήση των εθνικών συμβόλων για επιχειρηματικό όφελος», προσθέτουν.
Μάλιστα, άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο να κλιμακώσουν περαιτέρω τις κινήσεις τους, εάν η εξώδικη διαμαρτυρία προς το υπουργείο Πολιτισμού δεν ληφθεί υπόψη και δεν αποδώσει καρπούς, καθώς η επίμαχη διαφημιστική καμπάνια της Coca Cola με την αναπαράσταση του Παρθενώνα και της Βουλής των Ελλήνων σε συλλεκτικές συσκευασίες, «καταστρατηγεί την έννοια του υγιούς ανταγωνισμού και της επιχειρηματικής δεοντολογίας».
Η Θέση του ΥΠΠΟΑ
Την ίδια μέρα, το ΥΠΠΟΑ επισημαίνει τα ακόλουθα, σε σχέση με όσα καταγγέλονται στην εξώδικη διαμαρτυρία, την ίδια μέρα:
- Η εταιρεία «Coca Cola Ελλάς» είχε απευθυνθεί τον Νοέμβριο 2018 στις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, προκειμένου να λάβει άδεια ελεύθερης σχεδιαστικής σύνθεσης-σκίτσου για τη διαφήμιση συλλεκτικής συσκευασίας αφιερωμένης στην Αθήνα. Οι Υπηρεσίες, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, απάντησαν στους ενδιαφερομένους ότι δεν απαιτείται άδεια χρήσης για την ελεύθερη σχεδιαστική απεικόνιση από πλευράς αρμοδιοτήτων Υπουργείου Πολιτισμού.
- Στις 4 Ιουλίου 2019 -τρεις μέρες πριν από τις Εθνικές Εκλογές- δημοσιεύθηκε εσπευσμένα η Υπουργική Απόφαση Ζορμπά-Στρατή σχετικά με τους «Όρους, προϋποθέσεις, διαδικασίες και καθορισμό των οργάνων χορήγησης άδειας παραγωγής, αναπαραγωγής και διάδοσης στο κοινό, με οποιοδήποτε τρόπο και μέσο, αντιγράφων και απεικονίσεων μνημείων που ανήκουν στο Δημόσιο». Η υπουργική απόφαση αφορά, ανάμεσα στα άλλα, «και στην παραγωγή αντιγράφων, απεικονίσεων και λοιπών αναπαραστάσεων, τρισδιάστατων ή μη, με οποιοδήποτε τρόπο και μέσο -ανεξαρτήτως μεθοδολογίας- μνημείων που ανήκουν στο Δημόσιο…».
- Η υπουργική απόφαση εκδόθηκε μετά από τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ της 1ης Αυγούστου 2018. Δηλαδή, με 11 μήνες καθυστέρηση και με σημαντικές αλλαγές -μη αιτιολογημένες- σε σχέση με τη γνωμοδότηση του ΚΑΣ και τις αντιρρήσεις των αρμοδίων Υπηρεσιών.
Σε αντίθεση με την ύπαρξη θεσμικού πλαισίου, που δημιουργήθηκε το 2005, το 2011 και το 2012, και που αφορά στην καταβολή τελών στο Δημόσιο στην περίπτωση κινηματογραφήσεων, βιντεοσκοπήσεων, φωτογραφήσεων μνημείων και χρήσης τους στο διαδίκτυο, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν φρόντισε για την έκδοση αντίστοιχης απόφασης καταβολής τελών για τις προβλεπόμενες στην υπουργική απόφαση Ζορμπά-Στρατή χρήσεις. Ως εκ τούτου δεν διασφάλισε την διαδικασία είσπραξης εσόδων για το Δημόσιο. - Με την υπουργική απόφαση Ζορμπά-Στρατή εισάγεται προληπτική λογοκρισία για αναπαραστάσεις, είτε αφορά στα παιδιά που ζωγραφίζουν μνημεία, είτε σε οποιονδήποτε καλλιτέχνη εμπνέεται, σχεδιάζει και απεικονίζει μνημεία, καθώς απαιτείται σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, άδεια από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και μάλιστα κατόπιν γνωμοδότησης του ΚΑΣ.
- Με εισήγησή τους όλες οι αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού ζήτησαν από την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Λίνα Μενδώνη, την ανάκληση της υπουργικής απόφασης Ζορμπά-Στρατή, διότι δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην εφαρμογή της, καθώς εκδόθηκε χωρίς σαφή νομική εξουσιοδότηση, παρουσιάζει ζητήματα συνταγματικότητας ως προς την κατοχύρωση της προστασίας της Τέχνης και αντίκειται στις διατάξεις του θεσμικού πλαισίου για την πνευματική ιδιοκτησία.
- Με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, έχει συγκροτηθεί ομάδα εργασίας ώστε μέχρι τις 30 Νοεμβρίου 2019 να επανεξετάσει την Υπουργική απόφαση Ζορμπά-Στρατή, προκειμένου να προτείνει νέο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο σύμφωνα με τον ν. 3028/2002 θα εισαχθεί εντός του έτους ενώπιον του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για την κατά νόμον γνωμοδότηση.
«Πολιτικά παιχνίδια, νομικοί ακροβατισμοί και ανακρίβειες από το ΥΠΠΟΑ εις βάρος των δημοσίων εσόδων και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς»
Σε συνέχεια του παραπάνω δελτίου Τύπου οι Βίκος, Λουξ και ΕΨΑ επανήλθαν την Πέμπτη, με νέο «κατηγορώ» κατά του υπουργείου Πολιτισμού για τη διαφημιστική καμπάνια της Coca-Cola με τον Παρθενώνα και άλλα εθνικά σύμβολα.
Η ομάδα των τριών ελληνικών εταιρειών εκφράζει την έντονη δυσαρέσκειά της σχετικά με την αντίδραση του υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠΠΟΑ) στο ζήτημα της εμπορευματοποίησης των εθνικών μνημείων της χώρας αλλά και της αποφυγής είσπραξης τελών εις βάρος του ταμείου δημοσίων εσόδων.
Σε απάντηση της ανακοίνωσης που εξέδωσε το υπουργείο Πολιτισμού αναφορικά με την εξώδική διαμαρτυρία τους, οι τρεις εταιρείες κάνουν λόγο για πολιτικά παιχνίδια, νομικούς ακροβατισμούς και ανακρίβειες από το ΥΠΠΟΑ εις βάρος των δημοσίων εσόδων και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Αναφέρουν ακόμη πως με τη στάση του υπουργείου Πολιτισμού γίνεται ξεκάθαρη η εμμονή του στη στήριξη της άποψης ενός προσώπου με σχέση έμμισθης εντολής και πάγιας αντιμισθίας, την οποία φαίνεται να υιοθετεί εκ του προχείρου ανώτερη υπάλληλος, χωρίς να έχει επιζητηθεί η γνωμοδότηση του νομικού Συμβουλίου του κράτους ή κάποιου άλλου οργάνου αρμοδίου για την επίλυση τόσο σοβαρών ζητημάτων που αφορούν το υπουργείο Πολιτισμού.
Υπογραμμίζουν δε πως με τις ενέργειες που ακολουθούν δεν επιδιώκουν ίδιον οικονομικό όφελος, αντιθέτως κοινός και μοναδικός στόχος τους παραμένει ο άμεσος περιορισμός παράνομων πρακτικών εμπορευματοποίησης των εθνικών μας συμβόλων αλλά και φαινομένων αθέμιτου ανταγωνισμού.
Ξεκαθαρίζουν πως οι τρεις εταιρείες δεν υψώνουν καμία κομματική σημαία στη διαμάχη που διαφαίνεται ότι έχει προκύψει ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση ενώ κλείνοντας, λένε πως ενώ όλη η Ελλάδα αντιλαμβάνεται την εμπορική χρήση και εκμετάλλευση των εθνικών μας συμβόλων, το ΥΠΠΟΑ βλέπει ‘’παιδιά που ζωγραφίζουν’’ ενώ άλλοι θησαυρίζουν.
«Τις απαντήσεις η ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού τις οφείλει στους πολίτες αυτής της χώρας», επισημαίνουν χαρακτηριστικά.
Ζορμπά: «Πνίγηκαν σε μια γουλιά Coca-Cola»
Θέση στην υπόθεση έλαβε και η τέως υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά, με χθεσινή της ανακοίνωση υπό τον τίτλο «Πνίγηκαν σε μια γουλιά Coca-Cola», μετά και από την ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ , η οποία αποδίδει στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και στους χειρισμούς της προηγούμενης ηγεσίας του υπουργείου τον σάλο που έχει προκληθεί σχετικά με τη χρήση από την εταιρεία Coca Cola εθνικών συμβόλων, όπως η Ακρόπολη, για διαφημιστικούς λόγους, χωρίς πληρωμή των σχετικών τελών.
Ανέφερε, λοιπόν, η Μυρσίνη Ζορμπά:
«Στην περίπτωση της διαφημιστικής καμπάνιας της Coca-Cola με απεικονίσεις του Παρθενώνα και άλλων μνημείων χωρίς προηγούμενη άδεια, η ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού αποπειράται με παραπλανητική ρητορική να ανατρέψει το ισχύον διαχρονικά θεσμικό πλαίσιο, αναφορικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις της χορήγησης άδειας απεικονίσεων για εμπορική εκμετάλλευση και διαφημιστικούς σκοπούς. Όχι μόνο καθυστερεί τους τρεις τελευταίους μήνες να εφαρμόσει τα όσα ο νόμος και οι υπουργικές αποφάσεις που βρίσκονται εν ισχύ ορίζουν, όχι μόνο δεν απαιτεί από την εταιρεία τα δημόσια έσοδα που προκύπτουν αλλά παραιτείται των αρμοδιοτήτων του περί αδειοδότησης με επίσημη ανακοίνωση στην ιστοσελίδα του υπουργείου, σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος, ενώ κωλυσιεργεί παραπέμποντας σε μια ακόμη επιτροπή.
Όμως η αλήθεια είναι απλή και κάθε μέρα που περνάει παράγονται πολιτικές και υπηρεσιακές ευθύνες με οσμή σκανδάλου, καθώς και σειρά ερωτηματικών που πρέπει να διερευνηθούν, δεδομένου ότι:
1. Με τον νόμο “Για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς”, καθώς και με τις υπουργικές αποφάσεις που ακολούθησαν μετά το 2002, συμπεριλαμβανομένης της πιο πρόσφατης με ημερομηνία 4.7.2019, ορίζονται σαφώς οι όροι, οι προϋποθέσεις, τα όργανα και οι διαδικασίες χορήγησης άδειας παραγωγής, αναπαραγωγής και διάδοσης στο κοινό, με οποιονδήποτε τρόπο και μέσο, αντιγράφων και απεικονίσεων μνημείων που ανήκουν στο Δημόσιο για εμπορικούς και διαφημιστικούς σκοπούς.
2. Η Υπουργική Απόφαση της 4.7.2019 εκδόθηκε μετά από προσεκτική επεξεργασία των νέων τεχνολογικών δεδομένων που αφορούν τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας, καθώς και πρακτικών που ισχύουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως ορίζει ο νόμος. Ο χρόνος που απαιτήθηκε καθώς και ο χρόνος έκδοσης είχε να κάνει αποκλειστικά με τη σχολαστική και συστηματική επεξεργασία που ήταν αναγκαία.
3. Η παραπάνω Υπουργική Απόφαση, κατ’ εξουσιοδότηση του νόμου, λαμβάνει ρητά υπόψη της το πλέγμα των προστατευτικών διατάξεων, ενώ δεν μεταβάλλει το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο για τον προσδιορισμό του ύψους των τελών.
4. Είναι ανάξιος σχολιασμού και στα όρια σαχλού παιδιαρίσματος ο ισχυρισμός περί “προληπτικής λογοκρισίας” σε έργα απεικονίσεων παιδιών, καθώς ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα και με οποιαδήποτε πρόβλεψη της Υπουργικής Απόφασης. Παρομοίως εκ του πονηρού είναι ο ανυπόστατος ισχυρισμός σχετικά με τη “λογοκρισία” των καλλιτεχνών, δεδομένου ότι το πλαίσιο γι’ αυτούς ρυθμίζεται από νόμο του 1980 και ουδεμία σχέση έχει με την πρόσφατη Υπουργική Απόφαση.
Επειδή όλα τα παραπάνω αγγίζουν τον πυρήνα της προστασίας και τα αποκλειστικά δικαιώματα του Ελληνικού Δημοσίου στα μνημεία του ελληνικού κράτους, πράξαμε στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μας όλα όσα ήταν αναγκαία για το σεβασμό και τη διαφύλαξή τους, με γνώμονα την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος. Η ολιγωρία και οι καθυστερήσεις της σημερινής ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού το εκθέτουν ανεπανόρθωτα».
Στην αντεπίθεση η Coca-Cola
Έγγραφη βεβαίωση αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού ότι δεν απαιτείται άδεια, για την απεικόνιση της συλλεκτικής φιάλης, επικαλείται από την πλευρά της η Coca Cola, σε σημερινή απάντηση στις καταγγελίες των εταιρειών Βίκος, Λουξ και Εψα, σχετικά με τη χρήση εθνικών συμβόλων σε συσκευασίες της. Η ανακοίνωση της Coca-Cola Hellas είναι η ακόλουθη:
«Με αφορμή τη συνεχιζόμενη συκοφαντική ενέργεια των εταιριών ΒΙΚΟΣ, ΛΟΥΞ και ΕΨΑ που στρέφεται κατά της συλλεκτικής συσκευασίας Coca-Cola με θέμα την Αθήνα, η εταιρία ξεκαθαρίζει ότι έλαβε, το Νοέμβριο του 2018, έγγραφη διαβεβαίωση από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, υπό την προηγούμενη πολιτική ηγεσία, ότι δεν απαιτείται άδεια για την απεικόνιση της συλλεκτικής φιάλης που υποβλήθηκε προς έλεγχο.
Οι εντυπώσεις που δημιουργούνται το τελευταίο διάστημα σε βάρος μας, περί μη τήρησης του νόμου, είναι απολύτως λανθασμένες καθώς διαστρεβλώνουν την πραγματική εικόνα, μειώνουν την αξία των ενεργειών μας και τον ουσιαστικό σκοπό των συλλεκτικών συσκευασιών, που είναι η προβολή της Ελλάδας και η στήριξη του ελληνικού Τουρισμού.
Υπενθυμίζουμε ότι η νομοθεσία που βρίσκεται σε ισχύ από το 2002 ουδέποτε υπέβαλε σε αδειοδότηση ελεύθερα σχέδια μνημείων καθώς κάτι τέτοιο αποτελεί κατάφωρη παραβίαση της κατοχυρωμένης από το Σύνταγμα ελευθερίας της έκφρασης και της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Επιπρόσθετα, στην υπουργική απόφαση της 4/7/2019 δεν υπάρχει αναφορά για αναδρομική συμμόρφωση ούτε ορίζεται τρόπος προσαρμογής της αγοράς στις νέες συνθήκες ή υποχρέωση αδειοδότησης για υλικά που βρίσκονται ήδη στην αγορά.
Το ζήτημα αυτό δεν αφορά την Coca-Cola μόνο, αλλά πλήθος προϊόντων που φέρουν ελεύθερα σχέδια εμπνευσμένα από μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Επιπλέον, αναφορικά με τις κατηγορίες ως προς την μη καταβολή τελών για τη χρήση εθνικών συμβόλων, σημειώνουμε πως δεν τίθεται τέτοιο θέμα, καθώς ούτε η νομοθεσία που βρίσκεται σε ισχύ από το 2002, ούτε η υπουργική απόφαση της 4/7/2019 προβλέπουν καταβολή τελών για ελεύθερα σχέδια.
Είναι για μας αυτονόητο ότι ο σεβασμός των νόμων, του Συντάγματος, των θεσμών και των πολιτών αυτής της χώρας δεν επιδέχεται εξαιρέσεις.
Με σεβασμό για την κοινωνία μέσα στην οποία λειτουργεί, η Coca-Cola Hellas θα ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά της για κάθε συκοφαντική δράση κατά της εταιρείας, προκειμένου να αποκατασταθεί η αλήθεια».
