Μελέτη που φωτίζει τις «σκιές» σε σχέση με τη λειτουργία του ΕΟΔΑΣΑΑΜ και το πόρισμα που συνέταξε για τα Τέμπη εκπόνησε ο νομικός και αντιστράτηγος ε.α. της Πυροσβεστικής, Ανδριανός Γκουρμπάτσης, με θέμα την ποινική αξιολόγηση της έκθεσης του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, κατά τη δικαστική διερεύνηση του μεγαλύτερου σιδηροδρομικού δυστυχήματος που έγινε ποτέ στην Ελλάδα.
Η μελέτη, που δημοσιεύεται αυτούσια από το iEidiseis, πραγματοποιήθηκε με σκοπό να δημοσιευτεί σε νομικό περιοδικό, εντούτοις, έχει ήδη σταλεί σε δικηγόρους που εκπροσωπούν οικογένειες θυμάτων των Τεμπών, προκειμένου να διαβιβαστεί στον αρμόδιο Ανακριτή κ. Σωτήρη Μπακαΐμη.
Ο κ. Γκουρμπάτσης θίγει δομικά θέματα που αφορούν τον «πυρήνα» του Οργανισμού, όπως είναι το κατά πόσο εξασφαλίζεται η ανεξαρτησία του αλλά και θέματα που άπτονται της περίφημης έκθεσης που συντάχθηκε για τα Τέμπη, στην οποία διακρίνει υπέρβαση ορίων.
«Δεν είναι ανεξάρτητη Αρχή»
Μία βαρύνουσα αναφορά σχετίζεται με το γεγονός ότι ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ αποτελεί «αυτοτελή δημόσια υπηρεσία» αλλά όχι ανεξάρτητη Αρχή, με αποτέλεσμα να τίθενται ερωτήματα για την ανεξαρτησία της λειτουργίας του.
Όπως υπογραμμίζεται στη μελέτη, «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την προειδοποιητική επιστολή από 16.12.2024 προς την Ελλάδα εφιστά την προσοχή για πιθανή παράβαση υποχρεώσεών της στον τομέα ασφάλειας και διαλειτουργικότητας των σιδηροδρόμων καθώς η χώρα μας δεν ευθυγραμμίστηκε με τη νομοθεσία της ΕΕ, για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων (Οδηγία 2016/798).
Ειδικότερα δε, σε ό,τι αφορά τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ, στην επιστολή της Ε.Ε. επισημαίνεται, ότι η Ελλάδα δεν διασφάλισε τη διεξαγωγή μιας πραγματικά ανεξάρτητης διερεύνησης από τον συγκεκριμένο οργανισμό, δεδομένου ότι αυτός βρίσκεται σε κατάσταση εκτεταμένης λειτουργικής και οικονομικής εξάρτησης από το εποπτεύον Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Ως εκ τούτου ο εν λόγω οργανισμός δεν παρέχει εχέγγυα και δεν είναι σε θέση να διενεργεί αντικειμενικές, αμερόληπτες και ανεξάρτητες έρευνες».
«Η έκθεση ΕΟΔΑΣΑΑΜ υπερέβη τα όριά της»
Αξιολογώντας την περίφημη έκθεση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για τα Τέμπη (η οποία προκάλεσε θύελλα στη δημόσια συζήτηση) ο κ. Γκουρμπάτης «βλέπει» σε αρκετά σημεία του πορίσματος υπέρβαση της εξουσίας της επιτροπής διερευνητών. Παρατηρεί ότι διατυπώνονται αξιολογικές κρίσεις, για τις οποίες δεν υπήρχε το δικαίωμα να αναφερθούν λόγω μη ύπαρξης σχετικής δικαιοδοσίας.
Ως παράδειγμα παρατίθεται το απόσπασμα του πορίσματος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ που περιγράφει ότι «το δυστύχημα προκάλεσε έντονη κριτική σχετικά με τον χειρισμό της έρευνας από το κράτος, εγείροντας ανησυχίες για την αμεροληψία και την ακεραιότητα του δικαστικού συστήματος».
Ένα δεύτερο παράδειγμα που παρατίθεται ως αξιολογική κρίση, είναι το παρακάτω απόσπασμα και πάλι από το πόρισμα του Οργανισμού:
«Η κυβέρνηση ήταν παρούσα στο σημείο από τις πρώτες ώρες μετά το ατύχημα με εν ενεργεία Υπουργούς και Γενικούς Γραμματείς διαφορετικών υπουργείων, αλλά όλοι λειτουργούσαν σε ρόλο «παρατηρητή», χωρίς κάποιος να ενεργεί με επίσημο τρόπο να εκδίδει εντολές».
Ο κ. Γκουρμπάτσης εξηγεί ότι «στην διαπίστωση αυτή ανεπίτρεπτα κρίνει μεν έμμεσα, πλην όμως σαφώς, ότι δεν υπάρχει υπαιτιότητα από την αναφορά του για τον τρόπο λειτουργίας και διαχείρισης του δυστυχήματος από αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες, για την οποία οι διερευνητές δεν έχουν καμία σχέση με τις εξουσίες τους και ειδικότερα με τη διερεύνηση των αιτιών του δυστυχήματος».
Διαβάστε πατώντας ΕΔΩ όλη την έκθεση Γκουρμπάτση
Ανέλαβαν 1 χρόνο μετά
Όταν έλαβε χώρα η τραγωδία των Τεμπών ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν υπήρχε, καθώς η χώρα μας δεν είχε συμμορφωθεί με τον σχετικό κανονισμό της Ε.Ε.
Ο Οργανισμός ανέλαβε τη διερεύνηση του δυστυχήματος των Τεμπών στις 15 Μαρτίου 2024, δηλαδή ένα χρόνο μετά τη μοιραία σύγκρουση, και παρέδωσε το πόρισμά του δύο χρόνια μετά την εθνική τραγωδία. Η καθυστέρηση είχε ως αποτέλεσμα να επηρεαστεί η συλλογή στοιχείων σε όλα τα επίπεδα.
Όσον αφορά στο καθεστώς που διέπει τον Οργανισμό και τα στελέχη του, στη μελέτη του κ. Γκουρμπάτση περιγράφεται ότι «οι διερευνητές του ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν είναι ειδικοί ανακριτικοί υπάλληλοι ούτε το πόρισμά τους αποτελεί πραγματογνωμοσύνη με ιδιαίτερη αποδεικτική αξία αλλά συνεκτιμάται μαζί με τα υπόλοιπα αποδεικτικά μέσα. Το πόρισμα αποτελεί δημόσιο έγγραφο με αυξημένη αποδεικτική δύναμη για περιστατικά που βεβαιώνονται».
