Μόνο ένας υπάλληλος, υπεύθυνος για τις αυθαίρετες κατασκευές στη Μύκονο. Η πλειοψηφία των εισερχόμενων εγγράφων, θαμμένη στο «συρτάρι». Σχεδόν όλα τα αιτήματα για διενέργεια αυτοψίας, λιμνάζουν για μήνες. Μη τήρηση ψηφιακού και φυσικού αρχείου, επιβολή προστίμων με λανθασμένη και πολύ χαμηλή τιμή ζώνης. Αυτά είναι ορισμένα από τα ευρήματα της έκθεσης της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας για την Πολεοδομία Μυκόνου. Μια έκθεση η οποία αν και εντοπίζει σωρεία παθογενειών, δεν αποδίδει ευθύνες σε φυσικά πρόσωπα. Παρόλα αυτά, αναδεικνύει το γιατί φαντάζει σχεδόν ουτοπικό να ανατραπεί το καρτέλ της αυθαίρετης δόμησης που μαστίζει το νησί των Ανέμων εδώ και χρόνια.
Σε εκκρεμότητα η πλειοψηφία των υποθέσεων
Η κατάσταση που επικρατεί στην ΥΔΟΜ Μυκόνου, αναδεικνύεται γλαφυρά από όσα αναγράφονται στο πόρισμα της Αρχής, σχετικά με τις εκκρεμείς υποθέσεις. Όπως διαπιστώθηκε, «το σύνολο των εισερχόμενων εγγράφων, που κλήθηκε να διαχειριστεί η ΥΔΟΜ κατά το ελεγχόμενο διάστημα, ανέρχεται σε 1.670, εκ των οποίων τα 1.295 εμφανίζονται στο e-poleodomia ως εκκρεμή».
Από αυτά τα 1.670 έγγραφα, «τα 929 αποτελούν εισερχόμενα αρμοδιότητας του Γραφείου Αυθαιρέτων Κατασκευών και Επικίνδυνων (ΓΑΚ) και σχετίζονται με αυθαίρετες κατασκευές».
Μάλιστα, μόλις 59 από τα επίμαχα 929 έγγραφα εμφανίζονται στο e-poleodomia ως απαντημένα.
9 στα 10 αιτήματα για αυτοψία δεν εξετάστηκαν
Βάσει όσων αναγράφονται, η πλειοψηφία των εκκρεμών εισερχόμενων εγγράφων έχουν αποσταλεί από ιδιώτες (36,9%), την υποδιεύθυνση Αστυνομίας (22,3%), την ΥΔΟΜ Σύρου (16,4%), ενώ ακολουθούν μεταξύ άλλων, δικαστικές αρχές, το ΥΠΕΝ η εφορεία αρχαιοτήτων, υπουργεία, υπηρεσίες του δήμου Μυκόνου, η ΑΑΔΕ και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους (45,1%), αυτά τα έγραφα αφορούν τη διενέργεια αυτοψίας, ενώ ακολουθούν μεταξύ άλλων οι αποστολές φακέλων αυθαιρέτων ή στοιχείων, η διαβίβαση πορισμάτων και η υποβολή δικογραφιών και προανακριτικού υλικού.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η μη εξέταση των υποβληθεισών αιτημάτων διενέργειας αυτοψίας/καταγγελιών ανέρχεται σε ποσοστό 90%.
«Συσσώρευση εκκρεμοτήτων»
Όπως αναγράφεται στο επίμαχο πόρισμα, στις 26 Ιουνίου 2023, ο δήμαρχος Μυκόνου εξέδωσε απόφαση βάσει της οποίας ορίστηκε η συγκρότηση και λειτουργία του τμήματος Πολεοδομίας για την άσκηση των πολεοδομικών αρμοδιοτήτων του Δήμου. Επίσης, αποφασίστηκε η στελέχωση της υπηρεσίας με τρεις ΠΕ μηχανικούς, δύο ΤΕ μηχανικούς, έναν ΥΕ βοηθητικού προσωπικού με σχέση εργασίας ΙΔΑΧ, έναν ΤΕ μηχανικό με σχέση εργασίας ΙΔΟΧ και έναν ΥΕ κλητήρων-θυρωρών.
Όπως προέκυψε από την έρευνα της ΕΑΔ, «η στελέχωση του Τμήματος Πολεοδομίας κατά το ελεγχόμενο διάστημα… μεταβλήθηκε επί τα χείρω, με αποτέλεσμα την αδυναμία διεκπεραίωσης του πλήθους των υποθέσεων (είτε πολιτών είτε δικαστικών αρχών), τη συσσώρευση εκκρεμοτήτων και τελικά, τη μη επαρκή άσκηση των θεσμοθετημένων αρμοδιοτήτων του».
«Δεν παραδόθηκαν στο σύνολό τους οι φάκελοι αυθαιρέτων»
Αξιοσημείωτο είναι ότι σύμφωνα με το πόρισμα, για τη μετάβαση της ΥΔΟΜ Μυκόνου από το καθεστώς της διοικητικής υποστήριξης από την ΥΔΟΜ Σύρου -Ερμούπολης, «δεν παραδόθηκαν στο σύνολό τους οι φάκελοι των αυθαιρέτων, παρά μόνα κατά περίπτωση και ενδεχομένως αποσπασματικά ως προς το σύνολο των επιμέρους στοιχείων/εγγράφων τους και δεν προκύπτει ότι συντάχθηκε πρωτόκολλο παράδοσης και παραλαβής με ρητή αναφορά του σταδίου εκκρεμότητας εκάστης υπόθεσης».
Στο ίδιο πλαίσιο, «η ΥΔΟΜ Σύρου – Ερμούπολης, συνέχισε να εκδίδει διοικητικές πράξεις ακόμα και μετά από την έναρξη λειτουργίας της ΥΔΟΜ Μυκόνου…». Κι αυτό συνέβαινε ενώ, όπως αναγράφεται, «πολύ μεγάλο ποσοστό εκ των εισερχόμενων εγγράφων από την ΥΔΟΜ Σύρου – Ερμούπολης αφορά αποστολή φακέλων αυθαιρέτων, εκθέσεων αυτοψίας και στοιχείων επί υποθέσεων…».
Οι επιστολές του δημάρχου
Σημειώνεται ότι στις αρχές του 2025 ο δήμαρχος Μυκόνου, Χρήστος Βερώνης απέστειλε επιστολή προς τον υπουργό Εσωτερικών, Θεόδωρο Λιβάνιο όπου έκανε λόγο για «τραγική» κατάσταση στην ΥΔΟΜ Μυκόνου, εξαιτίας των ελάχιστων υπηρετούντων υπαλλήλων.
Μάλιστα, σύμφωνα με δημοσίευμα της «Καθημερινής», ο κ. Βερώνης, περίπου ένα μήνα αργότερα, απέστειλε επιστολή στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, όπου ζήτησε η πολεοδομία Μυκόνου να «εξυπηρετείται πολεοδομικά» και πάλι από την υπηρεσία δόμησης Σύρου. Το αίτημα φαίνεται ότι δεν έγινε δεκτό.
«Μη υπηρεσιακή ανταπόκριση για πάνω από 3 μήνες»
Αναφορικά με τα εισερχόμενα έγγραφα από το ΥΠΕΝ, που εκτός των άλλων αφορούν διαβίβαση πορισμάτων και διενέργειες αυτοψιών, στην έκθεση αναφέρεται ότι «δεν προκύπτει κάποιου είδους προτεραιοποίηση στη διαχείριση όσων εκ των ανωτέρων απαιτούν υπηρεσιακές ενέργειες, παρόλη τη βαρύτητα που απορρέει από το εφαρμοστέο θεσμικό πλαίσιο, αναφορικά με τον έλεγχο της αυθαίρετης κατασκευής».
Σε ότι αφορά τα εισερχόμενα από το Πταισματοδικείο Μυκόνου, βάσει των οποίων ζητείται η παροχή στοιχείων στο πλαίσιο διενέργειας προκαταρκτικής εξέτασης δυνάμει σχετικών εισαγγελικών παραγγελιών, «προκύπτει σε κάποιες περιπτώσεις μη υπηρεσιακή ανταπόκριση για χρονικό διάστημα άνω των 3 μηνών».
«Δεν τηρείται αρχείο»
Φαντάζει αδιανόητο, άλλα όπως αναγράφεται στο πόρισμα, το κλιμάκιο της ΕΑΔ δεν ήταν δυνατόν να διαπιστώσει το πλήθος των εκθέσεων αυτοψίας που συντάχθηκε από την ΥΔΟΜ Μυκόνου, επειδή «δεν τηρείται διακριτικό σχετικό ηλεκτρονικό ή χειρόγραφο αρχείο ή σχετική ηλεκτρονική καταχώριση στην τηρούμενη βάση δεδομένων του e-poleodomia».
Επίσης, δεν τηρείται αρχείο αναφορικά «με τα επιμέρους στάδια εξέτασης εκάστης εκθέσεως μέχρι την οριστικοποίηση αυτής, την βεβαίωση των αναλογούντων προστίμων, την κατεδάφιση, τη διακοπή οικοδομικών εργασιών», καθώς και την ενημέρωση των αρμόδιων αρχών.
Στις εκθέσεις αυτοψίας από την ΥΔΟΜ Μυκόνου, παρατηρήθηκε επίσης «αναγραφή στοιχείων τα οποία έχουν συμπληρωθεί σε μεταγενέστερο χρόνο από την ημερομηνία διενέργειας της αυτοψίας (όπως αριθμός πρωτοκόλλου και ημερομηνία πρωτοκόλλησης)». Αυτό σύμφωνα με την έκθεση, αποτελεί «λανθασμένη διοικητική πρακτική που εγείρει αμφισβητήσεις αναφορικά με την εφαρμογή και τήρηση των προβλεπόμενων προθεσμιών, οι οποίες συνδέονται ευθέως με την ημερομηνία οριστικοποίησης της έκθεσης και τις εξ αυτής (οριστικοποίησης) περαιτέρω κυρώσεις».
Πρόστιμα με λανθασμένη τιμή ζώνης
Ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα της έκθεσης ήταν ότι στις εκθέσεις αυτοψίας που ελέγχθηκαν, «προκύπτει ότι το πρόστιμο ανέγερσης έχει υπολογιστεί σε όλες τις περιπτώσεις με βάση αναγραφόμενη τιμή ζώνης 1.200 ευρώ, άνευ σχετικής τεκμηρίωσης…».
Όμως, όπως αναγράφεται, αυτή η τιμή, δεν προκύπτει από τις καθορισμένες τιμές ζώνης του υπουργείου Οικονομικών. Σε κάθε περίπτωση, «η ελάχιστη καθορισμένη τιμή ζώνης, κατά την περίοδο διαπίστωση των παραβάσεων, ανέρχεται σε 1.300 ευρώ». Σύμφωνα με τις τιμές ζώνες ανά οικισμό της Μυκόνου που παρατίθενται στο πόρισμα, αυτές ανέρχονται από 1.300 έως 5.900 ευρώ. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, η ελάχιστη καθορισμένη τιμή ζώνης ξεπερνάει τις 2.200 ευρώ.
Σε ότι αφορά τις υπαγωγές στους νόμους των αυθαιρέτων, στην έκθεση αναφέρεται ότι, ως επί το πλείστον αφορά ακίνητα που βρίσκονται στη δημοτική ενότητα Μυκονίων, που «έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος αρμοδιότητας ΕΦΑ Κυκλάδων». Μάλιστα, «δεν προκύπτει ότι έχει τηρηθεί εγκριτική διαδικασία από το ΥΠΠΟ, όπως προβλέπεται στο θεσμικό πλαίσιο περί υπαγωγών σε προστατευόμενες περιοχές».
«Μη εναρμόνιση του δήμου με τις κείμενες διατάξεις»
Βάσει της επισκόπησης που πραγματοποίησε το κλιμάκιο της ΕΑΔ στο ηλεκτρονικό κεντρικό πρωτόκολλο του Δήμου Μυκόνου, προέκυψε μεταξύ άλλων ότι «δεν υφίσταται η δυνατότητα ηλεκτρονικής παρακολούθησης των επιμέρους διαδοχικών υπηρεσιακών ενεργειών, από την πρωτοκόλληση των εισερχόμενων εγγράφων σε αυτό έως και την ολοκλήρωση της διεκπεραίωσής τους από την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου».
Ως αποτέλεσμα, στην έκθεση σημειώνεται ότι η μη εναρμόνιση του δήμου Μυκόνου «με τις κείμενες διατάξεις περί διαχείρισης των δημοσίων εγγράφων αποκλειστικά μέσω τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών, δημιουργεί καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση των υποθέσεων, δυσκολίες στην ανεύρεση των εγγράφων, μη δυνατότητα παρακολούθησης της ροής των ενεργειών και της τήρησης των προβλεπόμενων προθεσμιών από τα εμπλεκόμενα μέρη (από τη χρέωση του εγγράφου μέχρι την απάντηση ή/και αρχειοθέτηση) και επισφάλεια στην αντλούμενη πληροφορία αναφορικά με την πληρότητά της».
«Η στελέχωση δεν τελεσφόρησε από πλευράς δήμου»
Σχετικά με την υποστελέχωση της ΥΔΟΜ Μυκόνου, στην έκθεση αναγράφεται ότι μόλις ένας υπάλληλος «ασχολείτο εν τοις πράγμασι με τον έλεγχο των αυθαίρετων κατασκευών».
Ως αποτέλεσμα, η υποστελέχωση σε συνδυασμό με τον μεγάλο όγκο των αιτημάτων που δέχεται η υπηρεσία, «καθιστούν αδύνατη» τη διαχείριση των εισερχόμενων εγγράφων. Πρόκειται για κάτι που έχει «άμεσο αντίκτυπο στην επίτευξη του στόχου αναφορικά με τον έλεγχο της αυθαίρετης δόμησης στη νήσο Μυκόνου».
Πάντως, η στελέχωση του τμήματος, που μπορούσε να επέλθει κατόπιν «των προσλήψεων που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο των ετήσιων προγραμματισμών ετών 2022 και 2023 και της κάλυψης των εγκεκριμένων θέσεων ΙΔΟΧ, στο πλαίσιο σχετικού προγραμματισμού εκάστου έτους, προκύπτει ότι δεν τελεσφόρησε από πλευράς δήμου», χωρίς να δίνονται περαιτέρω πληροφορίες γιατί συνέβη αυτό.
«Δεν αναζητούνται ευθύνες»
Πρόκειται για μια κατάσταση που σύμφωνα με την ΕΑΔ οδηγεί «στην εμπέδωση κλίματος ατιμωρησίας της πολεοδομικής παραβατικότητας και, εν τέλει, οδηγούν στην πλημμελή κρατική εποπτεία του ελέγχου της αυθαίρετης δόμησης στη νήσο Μύκονο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται γενικότερα».
Παρόλα αυτά, η ΕΑΔ σημειώνει ότι «δεν αναζητούνται ευθύνες λόγω των διαπιστωμένων δυσλειτουργιών του ΓΑΚ που αποδίδονται σε αντικειμενικούς παράγοντες, των οποίων η επίδραση στις εν λόγω δυσλειτουργίες (και τις επιπτώσεις/συνέπειές τους) δεν μπορεί να υποτιμηθεί ή αγνοηθεί».
